Dit was 2020
Hoe bevredigend kan het voor een cinefiel zijn op de laatste dag van het jaar terug te blikken op die meer dan 300 films die hij of zij zag, met dank aan al die lockdowns? Wel, dat valt eigenlijk best tegen.
Daar zitten de gesloten bioscopen natuurlijk voor heel wat tussen. Het eenzame genoegen om in het donker achterover te leunen en je te laten opslorpen door het verhaal op het witte doek, werd ons grotendeels ontzegd. Een gemis dat elk cinefiel hart doet bloeden. De Belgische cinema's waren minder dan een half jaar open en dat heeft zijn stempel gedrukt op het filmjaar 2020. Wat nog restte van filmfestivals werd op een hoopje bijeengeveegd.
Zij die beweren dat het eigenlijk toch al stilaan afgelopen was met de bioscoopervaring, dwalen. Er is en zal altijd een publiek zijn dat samen met anderen de kracht van cinema wil voelen. Nooit zal de magie van dat enorme witte scherm verdwijnen, het stille duister waar even geen smartphone bestaat, noch pauzeknop. Zowel de multiplexen, de arthousecinema's als de eigenzinnigere vertoningsplatformen in cultuurhuizen, vonden nog steeds een publiek. Die verschillende groepen zullen de weg terugvinden na de lockdown.
Want men kan dan al, vaak in alle zit- en audiovisueel comfort, thuis genieten van om het even welke blockbuster, hebben we het voorbije jaar niet het gevoel gehad dat we zomaar wat keken, en allemaal naar wat anders? Film kijken werd niet alleen fysiek, maar ook mentaal een geïsoleerd gebeuren. Waar mensen vroeger afspraken om samen naar de bioscoop te gaan, waar filmfans uitkeken naar die eerste voorstellingen van een blockbuster die meteen uitverkocht raakte, waar het straatbeeld mee vorm kreeg door filmaffiches, waar een nieuwe Almodovar of vers superheldenspektakel je zou aanzetten je huis te verlaten, rest nu enkel en alleen complete versplintering in ons kot, gedomineerd door de streamingdienst waarvoor je gekozen hebt.
Onze filmbeleving wordt immers mee gestuurd door één van de vele aanbieders. Netflix, Apple TV, Disney+, Google Play, Sooner, Mubi, cinemabijjethuis, HBO Max, Amazon Prime, Proximus Pickx, ... en dan kwam daar nog een keer Streamz bij - een mens kan maar zoveel abonnementen aan natuurlijk. Het lukt zelfs niet eens om te volgen wat er verschijnt, laat staan het ook nog te bekijken. Overigens hopen we niet alleen te zijn in de vaststelling, dat hoe makkelijker je zo'n film in je woonkamer kan zien, hoe minder gemotiveerd je bent. Ons kijkverlangen werd gesmoord door de al te vlotte verteerbaarheid.
Dat komt ook wel omdat enerzijds een aantal echt veelbelovende films nog helemaal geen release gekregen hebben. The French Dispatch van Wes Anderson, Dune van Denis Villeneuve of James Bond n°25 No Time to Die zouden we zonder corona vast al kunnen bekijken hebben. Nu bleven de echte kleppers dus wat uit. Daarnaast merk je dat ook de media niet meer weet welke film wanneer aandacht te schenken om de kijker op weg te zetten. Er is geen voorspelbaar kijkpatroon meer waarop kan geanticipeerd worden en als filmjournalist dreig je achter de feiten te gaan aanlopen. Was het niet Humo die onlangs een film recenseerde nadat een BV hen op het bestaan er van wees?
De Vlaamse cinema, die we met veel nieuwsgierigheid maar ook met een ingecalculeerde teleurstelling in het oog houden, heeft niet opvallend geleden. Momenteel heeft op een uitzondering hier en daar na (De Familie Claus met Jan Decleir, te vinden op Netflix), geen enkele Vlaamse productie besloten de bioscoop over te slaan, maar het is vreemd genoeg wel slechts een handvol producties dat staat te wachten op een cinemarelease, waaronder Red Sandra (Jan Verheyen), Rookie (Lieven Van Baelen), Mijn vader is een saucisse (Anouk Fortunier) en Cool Abdoul (Jonas Baeckeland). De Vlaamse productiebedrijven lijken zich blijkbaar massaal op series geworpen te hebben.
Nochtans is 2020 voor Kutfilm geen slecht jaar geweest. Onze bezoekcijfers blijven elk jaar stijgen, met dank ook aan onze zustersite Kortfilm.be. Facebook is ons niet erg gunstig gezind en laat ons betalen om in je feed te verschijnen en op Twitter zijn we in een dode hoek beland. Maar onze passie voor film en filmrecensies blijft overeind en we trachten jullie aan een fatsoenlijk tempo van nieuwe artikels te voorzien.
Maar nu de essentie van dit artikel. Hoe maak je een filmtop als een aantal grote kanshebbers zich volledig buiten je blikveld afspelen? We moeten met veel spijt vaststellen dat we een aantal topfilms van het voorbije jaar volledig gemist hebben. We hadden maar wat graag de loftrompet gestoken over het Pixarjuweeltje Soul, over het fascinerende The Sound of Metal of het waanzinnige Color Out of Space, om er maar enkele te noemen. Die laten we dus noodgedwongen buiten beschouwing.
Gewoonlijk houden we bij het samenstellen van ons jaaroverzicht enkel rekening met films die in de bioscoop te zien waren. Dat is nu dus niet het geval maar alle films waarvan nog een cinemarelease gepland is (zoals Drunk of Peninsula) sparen we op voor filmjaar 2021.
De top 10 - in alfabetische volgorde (klik op de foto om de recensie te lezen):
Eervolle vermeldingen:
Er was maar plaats voor 10, maar La Llorona, Little Women, Dark Waters, The Invisible Man, Mank, Ghost Tropic, The Farewell, Eté 85 en I'm Thinking of Ending Things durven we ook allemaal memorabel noemen.
We moeten het tenslotte misschien nog even hebben over All of Us. Wij zagen een gepolijst en conventioneel maar ijzersterk uitgevoerde melodrama, dat we bij wijze van statement met vier sterren beloonden, maar deze Vlaamse film werd door de critici niet gesmaakt. We snappen wel dat dit geen top 10-voer is en zien wel hoe cineast Willem Wallyn onze beleving stuurt, maar wij waren verkocht. Dat verdient toch een speciale vermelding.
We zouden zeggen: nu aftellen naar de heropening van de bioscopen, maar voorlopig is er geen datum bekend waarop dat met zekerheid kan gebeuren. Hou de filmmoed er in en kies wijs wat je bekijkt.