Grizzly Man

Dertien zomers na elkaar trok Timothy Treadwell moederziel alleen naar de woeste natuur van het Katmai National Park in Alaska om er grizzlyberen te bestuderen. Timothy was allerminst een objectieve observant maar probeerde de beren zo dicht mogelijk te benaderen, ze aan te raken en sprak hen toe met koosnaampjes als Rowdy en Mr. Chocolate. Hij wou zelf een beer zijn, denken en reageren zoals een beer. De imposante beren laten hem vreemd genoeg met rust tot hij op een ongelukkig moment een agressief en onbekend exemplaar tegen het lijf loopt die hem samen met zijn toenmalige vriendin heelhuids verscheurt.

Wat Herzog het meest fascineerde in de honderden uren filmmateriaal die Timothy achterliet waren niet de vele prachtige en zeldzame beelden van grizzlys in hun natuurlijke habitat maar het megalomane zelfportret dat Treadwell in zijn beelden verwerkte, de ultieme verwerkelijking van de obsessieve larger-than-life personages waar Herzog zo'n voorliefde voor heeft. Treadwell is een soort losgeslagen surf dude met blonde haren, waar hij overigens erg gevoelig over is, die als een gek tegen de camera ratelt over alles wat in hem opkomt, wat hem dwarszit of fascineert. De ene dag filosofeert hij naar aanleiding van een paringsscène tussen de beren over liefdes en gemiste kansen, de andere dag steekt hij een discours af over het gebrek aan respect voor de natuur en zien we hem in een soort manische bui aan bij, beer en vos verklaren hoe veel hij van hen houdt.

In zijn intieme onthullingen aan de camera gecombineerd met gesprekken die Herzog had met familie en vrienden, leren we dat Timmy zich na een leven vol drank, drugs en een mislukte acteercarrière naar de natuur keerde voor loutering. Zijn nobele daad om de beren te 'beschermen' lijkt eerder uit extreme zelfzucht voort te komen. Een vermoeden dat nog versterkt wordt wanneer we te weten komen dat de beren veilig afgeschermd zitten in een Nationaal Park waar stropers eerder zeldzaam zijn. Zoals een parkmedewerker opmerkte deed hij de beren bovendien allerminst een dienst door hen te laten wennen aan menselijk contact.

Het personage is zo waanzinnig en excentriek dat je je er als kijker amper mee kan identificeren. Maar ondanks een zekere afstand, die ook door Herzog bewust zo wordt onderhouden, val je toch van de ene in de andere extreme emotie door Timmy's ontwapenende openheid. Gevoelens van medelijden, sympathie, instemming en hoon volgen elkaar in minder dan drie minuten op.

Tegelijk - en dat is ongetwijfeld ook één van de eigenschappen die Herzog aantrok in deze figuur - was hij een erg consciëntieus filmmaker én acteur die van zichzelf een soort heroïsche mythe wilde creëren. Maar het is duidelijk dat Herzog, die de film van audio-commentaar verzorgde, het wereldbeeld van Treadwell niet meteen deelt. In één van de eindshots waarin een beer in close-up verschijnt zegt hij in de voice over dat hij in 'this blank stare' niet meer ziet dan 'the half-bored interest in food'. De harmonie en goedheid die Treadwell in de natuur vond was een harde wrede werkelijkheid, minstens even wreed als de mensenwereld die hij ontvluchtte. "I believe the common character of the universe is not harmony, but hostility, chaos and murder," sluit Herzog dit opmerkelijke portret af.

Ils Huygens Helemaal (niet) akkoord? Lees de