Once Upon a Time in Anatolia

Le Gamin au vélo verloor dan wel de strijd met Rundskop om de Oscarnominatie, de film mocht wel naar huis met een Grand Prix op het filmfestival van Cannes 2011. Daar diende hij deze prijs wel te delen met het meesterlijke Once Upon a Time in Anatolia. Dit is inmiddels al de zesde speelfilm van de Turkse cineast Nuri Bilge Ceylan, die internationaal faam verwierf met Uzak, Climates en Three Monkeys.

In Once Upon A Time in Anatolia volgen we een groep mannen tijdens hun nachtelijke zoektocht naar een lijk. Onder hen bevinden zich een dokter, een procureur, een commissaris en de twee moordenaars. Deze twee herinneren zich de begraafplaats niet, omdat ze dronken waren de dag van het incident. Het resultaat is een lange en vermoeiende nacht waarbij nog enkele andere duistere geheimen aan het licht zullen komen.

Gedurende de nacht en de volgende ochtend leggen deze personages niet enkel hun ziel bloot, maar ook dat van Turkije zelf. Ceylan ontleedt zijn personages en zijn land hierbij op een even deskundige manier als de dokter bij de dissectie van het lijk. Via zijn personages kanaliseert hij bijvoorbeeld vragen over het leven in de stad tegenover het platteland, de positie van de vrouw in zijn land en wat het betekent om toe te treden tot de EU voor Turkije. Maar ook universele thema's zoals morele vraagstukken rond schuld en boete, onze sterfelijkheid en de positie van de mens in grotere geheel komen aan bod.

Om zijn boodschap vorm te geven, gebruikt Ceylan een zeer poetische beeldtaal (let bijvoorbeeld op de geniale scene met de vallende appel). Zijn achtergrond als fotograaf is ook steeds merkbaar in zijn films. Dit vertaalt zich hier in een adembenemende landschapsfotografie en strak gekadreerde long takes met prachtige belichting en composities. Ook filmt hij zijn personages vaak vanop de rug en naarmate de film vordert en zij zich steeds meer blootgeven, zit hij hen steeds dichter op de huid.

Morele vraagstukken rond schuld en boete, onze sterfelijkheid en de positie van de mens in grotere geheel komen aan bod

Ceylan's stijl laat de kijker toe zich volledig onder te dompelen in deze prachtige, maar mistroostige wereld. De sporadische toevoeging van humor doorbreekt dit laatste soms, maar niet altijd even succesvol. De film is met zijn speelduur van 150 minuten misschien ook wat te lang, zeker gezien het trage tempo. Maar desalniettemin is deze film door zijn visuele flair, broeierige sfeer en interessante thematiek een onvergetelijke filmervaring.

Jeroen Van Rossem Helemaal (niet) akkoord? Lees de