Interview met Eugenie Jansen van Tussenland

?Ik heb de acteurs het scenario nooit laten lezen? Op de slotavond van het Europees filmfestival van Brussel reikte Tony Mary, CEO van de VRT de Canvas-televisieprijs uit aan de Nederlandse Eugenie Jansen. Haar prachtige Tussenland zal later dit jaar dan ook op het net voor de meerwaardezoeker te zien zijn. Op het Flagey-podium zei u tevreden te zijn: de Canvasprijs op het Europees Filmfestival van Brussel zorgt ervoor dat uw film door een groot publiek kan worden gezien. Toch is het ook visueel een erg geslaagde film, zie je die dan niet beter op het grote scherm? Nou ja, dat is altijd een discussie. Kan je een film beter zien op het grote scherm of op de televisie? Ik denk dat deze film anders werkt als hij op televisie is. Als je in de bioscoop zit kijk je veel meer geconcentreerd, heb je een groter beeld, is alles veel mooier. Op het bioscoopscherm is hij heel erg mooi, maar er zitten maar hondertwintig mensen in de zaal. In Duitsland bijvoorbeeld heeft de film niet zo heel erg veel bezoekers gelokt. Hij zat natuurlijk ook in het art-house circuit. Wat televisie daarentegen heeft: dan kijken honderduizend mensen. Ik vind het toch wel erg fijn als heel veel mensen in de gelegenheid zijn de film te zien. Hoe omschrijft u zelf uw Tussenland? De film gaat over de ontmoeting tussen een een oude mopperpot, een Indië ?veteraan en een jonge vluchteling uit Soedan, die in Nederland is terechtgekomen. Dat onderwerp leent zich tot een bijzonder politiek correcte behandeling, lijkt makkelijk te kunnen afglijden naar een naïef ?alle Menschen sind jetzt Brüder?-sprookje. We waren ?volledig onterecht- bang voor een tacky pamflet dat je enkel tenenkrullend kan uitkijken. Dat kan ik me voorstellen, dat zou ik ook hebben als ik het onderwerp ergens in een gids of programmakrantje zag staan. Wat we geprobeerd hebben is om dat heel erg te vermijden. Dat hebben we gedaan door zoveel mogelijk het echte leven toe te laten. Op die manier konden we evidente valkuilen en cliché?s omzeilen. U hebt veel ervaring in het documentaire genre. Ook deze film voelt erg documentair aan. Vergde de combinatie van dat gevoel en van de humor die ertussenin zit geweven een specifieke aanpak qua scenario, qua opzet van uw fictiefilm? Het vergt geen andere aanpak qua scenario, dat is gewoon helemaal traditioneel zoals je een speelfilm schrijft. Alleen, ik heb de acteurs het scenario nooit laten lezen! Ik heb hen wel een keer verteld waar het verhaal over gaat, want ik vond toch dat ze er recht op hadden te weten in wat voor film ze terecht zijn gekomen (gniffelt). Eigenlijk gaf ik hun voor we gingen draaien, zo weinig mogelijk informatie. Ik gaf de verschillende spelers binnen een scène ook verschillende informatie, zodat ze niet wisten wat de ander ging doen of zeggen. Het documentaire effect komt dus in de eerste plaats door de casting. Welke mensen cast je, ga je met professionele acteurs werken of met niet-professionele acteurs ? Ik ging voor het laatste. We hebben ervoor gekozen hen niet te laten spelen maar om hen de hele tijd te laten reageren. Om te kijken hoe ze vanuit hun eigen karakter, hun eigen persoonlijkheid op bepaalde situaties zouden reageren. Wat niet wil zeggen dat ze zichzelf spelen. Jan Munter speelt in de film een enorme knorrepot, terwijl hij in het echte leven de meest zachtaardige man is die ik ooit ben tegengekomen. Hij incarneert de Indië-veteraan schitterend. Hoe oud is die debutant? Jan Munter, die Jakob speelt, die is nu eenentachtig. Hij speelt zo goed, komt zo echt over dat hij blijkbaar nooit wordt overwogen voor acteursprijzen. Hij verdient het nochtans. De film gaat uit van de multiculturele realiteit. Die creëert spanningen. Hebt u uw acteurs richtlijnen gegeven over hoe u die maatschappelijke context ziet? Vergde dat een specifieke acteursregie? Ik ging er vanuit, ik ben geen man van tachtig en ik ben ook geen jongen van negentien die uit Soedan is gevlucht. Dus wie ben ik om hun te vertellen wat zij voelen, wat zij denken, wat hun achtergrond, hun ervaring is? Ik heb zoveel mogelijk uit hunzelf laten komen. Ik heb ze eigenlijk de hele tijd bijgestuurd, zal ik maar zeggen, maar hen niet rechtstreeks gezegd wat ze moesten doen. Zij verrasten mij dus ook de hele tijd. Volgens mij is dat ook de reden waarom er zoveel humor in de film zit. Er zijn heel veel momenten waarop je eigenlijk moet lachen. Da's een bijzonder lonende aanpak gebleken. We kijken uit naar uw film op televisie. Bedankt voor het interview.

 

Jan Sulmont