Oscars 2009: vooruitblik
De bekendmaking van de 81e Oscarnominaties bevatte enerzijds de verwachte en anderzijds ook enkele verrassende, zij het niet bepaald alom toe te juichen keuzes. Wij maken naar jaarlijkse gewoonte even een stand van zaken op, met enkele bedenkingen in de kantlijn. Beste Film - Beste Regie Deze twee categoriën kunnen we dit jaar samen onder de loep nemen. Voor amper de 5e keer sinds het ontstaan van de Oscars, komt elke regisseur van de genomineerde films ook in aanmerking voor de Oscar voor Beste Regie. Andere jaren zijn er wel altijd enkele regisseurs die genomineerd werden zonder dat hun film ook in aanmerking komt voor de hoofdprijs - of omgekeerd. We treffen weinig verrassingen aan in deze categoriëen. Dat het aardige Slumdog Millionaire (10 nominaties!) en de veelzijdige Danny Boyle kans zouden maken op een Oscar, was vrijwel zeker. Voor Boyle is het de eerste keer, 12 jaar na zijn meesterwerk Trainspotting. Ook de politieke drama's Frost/Nixon van Ron Howard en Milk van Gus Van Sant konden reeds lang vrij zeker zijn van een plaatsje op de lijst. Voor beide heren betreft het de tweede nominatie. Howard, die gewoonlijk toch net iets te conventioneel of flauwtjes uit de hoek komt om kans te maken op Oscars, kaapte in 2002 wel een pak Awards weg voor A Beautiful Mind; de vaak verrassende Van Sant scoorde in 1998 met Good Will Hunting. Vijfde film op de lijst is een kleine verrassing: The Reader is immers een lichtjes gecontesteerde prent, maar als romantisch-historisch drama bevat het ook genoeg elementen die een groot publiek aanspreken. Regisseur Stephen Daldry bevindt zich trouwens in een unieke positie: voor elke film die hij maakte, werd hij ook genomineerd. Na Billy Elliot en The Hours valt ook het naar verluidt erg sterke The Reader in de smaak van de Oscarkiezers. De spots zijn echter gericht op The Curious Case of Benjamin Button. De film van David Fincher (Se7en, Fight Club) sleepte 13 nominaties in de wacht (één minder dan het record van Titanic en Ben Hur) en blijkt dus een film te zijn waar je niet om heen kan. We geven ook gerust toe blij te zijn Fincher eindelijk eens wat waardering te zien krijgen, al is Button naar zijn normen best een tegenvaller. De kans is vrij groot dat zowel de film als Fincher zelf met de Oscars gaat lopen. Dat betekent wel dat Clint Eastwood op zijn kin mag kloppen. Met Gran Torino wist de man zowel als acteur als regisseur heel wat critici te bekoren, maar een nominatie heeft dat niet opgeleverd. Ook Sam Mendes (American Beauty) wordt teleurgesteld. Zijn op matig applaus onthaalde, nochtans krachtige drama Revolutionary Road waarin het Titanic-koppel DiCaprio en Winslet herenigd worden, heeft het ook niet gehaald. Andere prijzenpakkers die (wellicht net) niet genomineerd werden zijn het alom gewaardeerde Doubt en het bejubelde The Wrestler van Darren Aronofsky. Die films zien we echter wel opduiken in heel wat andere categoriën. Op die manier kun je veralgemenen en stellen dat The Dark Knight het zwarte schaap blijkt te zijn. De uitermate goed onthaalde blockbuster maakt weliswaar kans op 8 Oscars, maar in de voornaamste rubrieken duikt hij niet op. Actiefilms en thrillers zijn op enkele uitzonderingen na, nooit erg populair geweest bij de leden van The Academy. Beste Acteur Ook in deze categorie zijn Clint Eastwood en Leonardo DiCaprio de grote afwezigen. Voor Eastwood is dat vooral jammer omdat Gran Torino naar eigen zeggen de laatste film is waarin hij zelf te zien is, maar anderzijds is de man nu ook weer niet zo'n verrassend acteur. De concurrentie is overigens sterk. Frank Langella, doorgaans vooral opduikend in bijrollen in bedenkelijke films, kon pers en publiek bekoren met zijn rol als Richard Nixon in Frost/Nixon. Bij momenten deed de man zelfs Anthony Hopkins vergeten. De tegenstander voor wie hij het minst moet vrezen, is ongetwijfeld Richard Jenkins. Deze doorwinterde acteur (vooral bekend als pater familias in de onovertroffen serie Six Feet Under en onlangs ook goed op dreef in Burn After Reading) heeft een cv om u tegen te zeggen, maar blijft in de meeste films wel op de achtergrond. Met het drama The Visitor, dat enkele maanden geleden het Gentse filmfestival opende, zien we de man voor het eerst in een echte hoofdrol. De film zelf is niet erg bijzonder, maar het is fijn deze acteur eens op de voorgrond te zien verschijnen. Winnen zit er echter niet in. Langella en Jenkins nemen het op tegen drie grote namen. Mickey Rourke, van wie de laatste jaren al bij elke film gezegd werd dat hij een come-back maakte, is nu pas echt terug en wordt voor het eerst in zijn carrière genomineerd voor een Oscar. Dat is zo'n typisch Hollywoodsprookje, want wie had verwacht dat het voormalige sexsymbool - (echt waar, ooit zag hij er goed uit) nog zo'n terugkeer zou maken? Zijn doorleefde vertolking in The Wrestler verdient zeker applaus, maar Sean Penn is een te duchten concurrent. In de biografische film Milk speelt Penn de eerste openlijk homoseksuele volksvertegenwoordiger in California, Harvey Milk. Voor Penn is het de vijfde nominatie (hij won 5 jaar geleden voor Mystic River) maar dat betekent niet dat hij gebeiteld zit. De geruchten dat Penn eigenlijk niet zo gay-friendly is, zouden afbreuk kunnen doen aan zijn prestatie. Dat opent deuren voor Brad Pitt, de 5e genomineerde. Hoewel zijn sterrenstatus ontegensprekelijk is, is een Oscarnominatie nooit realistisch gebleken. Pitt was in 1995 al terecht genomineerd voor zijn bijrol in 12 Monkeys, maar dat was voor hij echt een grote ster werd. Met Benjamin Button, waarin Pitt een man vertolkt die oud geboren wordt en steeds jonger wordt, slaagt de man er eindelijk in zijn prijzenkast te vullen, maar de vele special effects die zijn vertolking opfleuren kunnen ook tegen hem werken. Dit wordt dus alleszins een spannende categorie. Pitt en Penn zullen later dit jaar trouwens ook samen te zien zijn in Terence Malicks Tree of Life. Beste Actrice Ten huize Pitt-Jolie was er nog meer reden tot feesten. Ook Angelina Jolie komt dit jaar in aanmerking voor een Oscar. Dat een koppel samen kans maakt, is zeldzaam (het gebeurde laatst in 2005, toen Heath Ledger en Michelle Williams samen allebei genomineerd werden voor Brokeback Mountain). Jammer wel dat Jolie toch niet echt subtiel acteerde in Eastwoods drama Changeling, maar aangezien ze vorig jaar over het hoofd gezien werd voor haar stukken verdienstelijkere rol in A Mighty Heart, zullen we de nominatie maar verdiend noemen. Winnen zal ze echter niet, maar mevrouw Pitt heeft (enigszins onbegrijpelijk gezien de vele gedrochten van films die ze maakt) dan ook al een Oscar op de schouw staan. In 1999 won ze voor Girl, Interrupted een Oscar voor Beste Bijrol. Ook Anne Hathaway is zo'n actrice wier nominatie wenkbrauwen doet fronsen. In Rachel Getting Married was ze weliswaar helemaal niet slecht, in de meeste van haar rollen is ze weinig indrukwekkend tot irritant truttig. Haar vrijwel onbekende tegenspeelster Rosemarie DeWitt was bovendien veel sterker in Jonathan Demmes familiedrama, maar werd niet genomineerd. Een derde genomineerde is Melissa Leo, een actrice van wie u zeer aannemelijk nog nooit gehoord hebt. Op enkele uitzonderingen na (21 Grams, The Three Burials of Melquiades Estrada) heeft de dame enkel vrij onbekende films op haar cv staan. Ze werd genomineerd voor de onafhankelijke film Frozen River, een film die haar ook al tal van andere prijzen opleverde. Afwachten of we nadien ooit nog iets van deze dame horen. De spots zijn in deze rubriek dan ook vooral gericht op twee andere actrices. Enerzijds Meryl Streep, die met een 15e nominatie haar eigen record breekt en anderzijds Kate Winslet die ondanks haar leeftijd al voor de 6e keer genomineerd wordt. Streep werd bejubeld om haar rol als strenge non in het drama Doubt, maar het toonaangevende blad Variety vond haar vertolking geforceerd en weinig subtiel. Zou dat invloed hebben op het gedrag van de kiezers? Streep won haar laatste Oscar in 1983, dus anderzijds goed mogelijk dat Hollywood haar eindelijk nog eens bekroont en dat zou niet eens onverdiend zijn want in Doubt speelt ze wel erg goed. Winslet hoopt echter eindelijk die Oscar eens mee naar huis te mogen nemen. Ze werd verrassend genoeg niet genomineerd voor Revolutionary Road, geregisseerd door haar echtgenoot, maar wel voor The Reader. Als nazistische kampbewaakster, een rol die ze overnam van Nicole Kidman, werd ze wel beloond met een Golden Globe, maar dat was dan bizar genoeg in de categorie Beste Bijrol. Toch is de kans groot dat Winslet, die we gerust een van de beste actrices van haar generatie mogen noemen, eindelijk eens wint. Dat maakt dat Sally Hawkins (Happy Go-Lucky), Keira Knightley (The Duchess), Michelle Williams (Wendy and Lucy) en Kristin Scott Thomas (Il y a longtemps que je t'aime) het ondanks voorspellingen zonder een nominatie moeten stellen. Beste Acteur in een Bijrol Natúúrlijk treffen we Heath Ledger aan in deze categorie. Precies één jaar na zijn dood krijgt de acteur zoals voorspeld een nominatie voor zijn sterke vertolking als The Joker in The Dark Knight. Het is de zevende keer dat The Aacademy een acteur nomineert die niet meer onder de levenden vertoeft. We kunnen ons afvragen of hij die nominatie ook zou gekregen hebben als hij niét gestorven was (wellicht wel), maar zijn tragische dood vergroot de kans op het effectief winnen van die Oscar wel aanzienlijk. Internetpolls peilen zelfs naar de mening over wie in dat geval de Oscar moet komen afhalen. In dit geval is er dus weinig sprake van concurrentie, hoewel de rest van de genomineerden zeker niet tot de minsten behoren. De nimmer teleurstellende Philip Seymour Hoffman kreeg zijn derde nominatie voor zijn rol als van pedofilie beschuldigde pastoor in Doubt. Robert Downey, jr., lang geleden al een keer genomineerd voor zijn hoofdrol in Chaplin, was hilarisch als al dan niet Afro-Amerikaanse method-acteur in Tropic Thunder, een matige film waarvan men dacht dat-ie ook Tom Cruise een nominatie kon bezorgen. Diens nogal ridicule gastrol was echter nauwelijks interessant. Josh Brolin, die nu al enkele jaren aan een stuk opduikt in grote films (Planet Terror, No Country for Old Men, American Gangster, In the Valley of Elah, W.) wordt eindelijk beloond voor die moeite, voor zijn rol in Milk. De vijfde op het lijstje is de vrij onbekende Michael Shannon (ook te zien in World Trade Center en Before the Devil Knows You're Dead), die een kleine maar vrij cruciale rol speelt in Revolutionary Road. Een verdiende nominatie toch die echter maakt dat Michael Sheen (Frost/Nixon), Ralph Fiennes (The Duchess) en James Franco (Milk) geen plaats bij dit vijftal konden veroveren. Beste Actrice in een Bijrol Zeer vaak is dit een categorie waarin de grootste onbekenden te vinden zijn. Wij kennen de zwarte actrice Taraji P. Henson ook niet, maar ze profiteert mee van het succes van The Curious Case of Benjamin Button, waarin ze de pleegmoeder van Benjamin speelt. Evenmin een echt grote naam is Viola Davis. Hoewel deze eveneens zwarte actrice al heel wat bijrollen speelde in bekende films (Far From Heaven, Solaris) is ze voornamelijk aan het werk in tv-series of onbekende producties. Voor Doubt kreeg ze heel wat waardering, hoewel ze niet eens een kwartier te zien is in de film. Ophrah Winfrey, die ook auditie deed voor die rol, prees haar vertolking herhaaldelijk en dat vergroot haar kansen. Ze was trouwens erg sterk. De andere drie genomineerden zijn een stuk bekender. De aanbiddelijke Amy Adams is nu al enkele jaren bezig een heel fatsoenlijke carrière uit te bouwen. Ze werd enkele jaren geleden vanuit het niets genomineerd voor Junebug en scoorde sindsdien met onder andere Charlie Wilson's War en Enchanted. In Doubt houdt ze zich flink staande tegenover Meryl Streep. Marisa Tomei is een vaste waarde in deze categorie. Hoewel men in 1993 vond dat ze onterecht een Oscar won voor My Cousin Vinny, is dit toch al haar derde nominatie. Vorig jaar werd ze over het hoofd gezien voor Before the Devil Knows You're Dead, dit jaar krijgt ze de eer die ze verdient voor haar rol van stripster in The Wrestler. Hoewel Tomei geen Julia Roberts of Sandra Bullock is, draait de 45-jarige actrice wel al jaren mee en blijft ze indruk maken met soms gedurfde rollen. Maar wij zetten ons geld op Penélope Cruz. De Spaanse was bijzonder sterk als neurotische schilderes in Woody Allens Vicky Cristina Barcelona en wordt daarmee voor de tweede keer genomineerd. Als ze wint, krijgt ze de Oscar overigens uit handen van haar eigen lief, Javier Bardem en de stiekeme roddelblaadjeslezer in ons, wil dat wel eens zien gebeuren. Beste Buitenlandse Film Voor maar liefst de 35e keer zien we hier een Franse film opduiken, maar dat hoeft echt geen probleem te zijn, zeker niet als het het meesterlijke Entre les Murs betreft dat genomineerd wordt. De concurrentie is er enigszins van het Duitse Der Baader Meinhof Complex, een film die momenteel bij ons te zien is. Ook de Israëlische animatiefilm Waltz with Bashir komt in aanmerking. De fraai vormgegeven trauma's van een groep Israëlische soldaten maken er een loodzware maar originele en confronterende film van. Het Japanse Okuribito en Revanche uit Oostenrijk sluiten de lijst af. Het Italiaanse Gomorra is de opvallende afwezige. De Oscars worden uitgereikt op 22 februari, in een ceremonie die vreemd genoeg door Hugh Jackman zal geleid worden. Wij duimen voor Wall-E, dat gegarandeerd wint voor Beste Animatiefilm, hopen dat het sluimerende conflict tussen zuurkijker Sean Penn en plastisch experiment Mickey Rourke voor enige levendigheid zorgt en zijn bereid te lachen om de grappen van komiek Jerry Lewis, die met een ere-Oscar beloond zal worden.