Cache

Michael Haneke is als maker van intellectualistische en onrustwekkende films als Funny Games, Code Inconnu, La Pianiste en Le Temps du Loup de ultieme diagnosesteller van wat in onze verzuurde maatschappij verkeerd loopt. Xenofobie, agressie, zinloos geweld, zelfdestructie en vervreemding zijn de favoriete onderwerpen van deze pessimist -of moeten we zeggen: realist? Zijn nieuwste prent, Caché, is alweer een uitmuntend en verontrustend stukje cinema.

Auteuil en Binoche schitteren als een intellectueel echtpaar uit Parijs. Hij is journalist en presentator van een literair programma, zij is werkzaam in de reclamewereld en samen hebben ze een zoon van 12. Op een dag vindt het koppel een videoband in de brievenbus, waarop de voorgevel van hun eigen huis te zien is, urenlang gefilmd van op de straat. In David Lynch?s intrigerende Lost Highway zette een soortgelijk voorval een resem onverklaarbare gebeurtenissen in gang, maar Haneke houdt het realistisch. Georges en Anne reageren zoals u en ik dat zouden doen: met vraagtekens, maar zonder meteen in paniek te slaan. De tapes blijven echter komen, vergezeld van macabere, kinderlijke tekeningen waarop o.a. een geslachte haan te zien is. Het echtpaar gaat zich uiteraard bedreigd voelen, maar de politie kan eigenlijk niets doen. De angst en twijfel gaan hun sociale leven en gezinsleven geleidelijk aan beïnvloeden en roepen in Georges een ongekende woede op. Dan blijkt dat de theorie die hij al die tijd al in zijn achterhoofd had en die te linken valt aan een sinistere jeugdherinnering, wel eens waar zou kunnen zijn.

Caché lijkt zich aan te kondigen als een mysterieuze thriller. Dat is het in eerste instantie ook, al zal een publiek dat op een bevredigend slot hoopt zich bedrogen voelen. De plot draait voor de regisseur immers niet om wie de afzender van de tapes is. Dat verhindert niet dat hij op het eerste niveau een verdomd spannend verhaal weet te vertellen, dat angstaanjagend realistisch is en bij de kijker een sterke empathie voor de personages opwekt. Met de uitwerking van het eenvoudige basisgegeven, bezorgt hij het publiek kalm maar zeker kippenvel, zonder de actie ook maar één keer door muziek te ondersteunen of met een bewegende camera te ondersteunen.

Filmisch gezien levert dit een zeer stijlvolle en beklemmende film op die haarscherp verteld wordt. De videoboodschappen en de jeugdherinneringen van Georges worden vermengd met de reële actie en deze interessante mengeling bezorgt de kijker gegarandeerd zwetende handpalmen. Haneke raakt daarmee een vertrouwd thema aan: de macht van beelden en de media. Zo is de werking van de film op het tweede niveau duidelijk. Tenslotte is er een derde betekenis: Frankrijks collectieve schuldgevoel tegenover zijn vroegere kolonie Algerije bezorgt deze prent een politieke dimensie. Heeft een land nog verantwoordelijkheden tegenover zijn voormalige beschermeling? Is Georges de Chinese vrijwilliger die de boete betaalt? En wie is eigenlijk het echte slachtoffer van de situatie? Dit kan gerust uitvergroot worden tot de angst van onze moderne (Westerse) maatschappij voor het geweld waar het zelf mee verantwoordelijk voor is. Deze morele kwestie wordt je niet in het gezicht geslingerd, maar sluimert constant onder de oppervlakte. Haneke is immers geen zedenpreker.

Een uitgepuurde, confronterende thriller die bol staat van betekenis

Het hoogtepunt van deze uitgepuurde, confronterende thriller wordt bereikt in een zeer onverwachte, gruwelijke scène die een schokgolf door het publiek jaagt. Hij vat ook de genialiteit van de cineast: niemand brengt immers zulke realistische geestelijke kwellingen. Ondanks dit onbehagen zijn Hanekes films aanraders van formaat. Het ondoorgrondelijke en veelgelaagde Caché inbegrepen.

Sven De Schutter Helemaal (niet) akkoord? Lees de