Cargo

Genre: Drama | Duur: 1u31 | 2017 | Release: 13 September 2017 | Land: België | Regie: Gilles Coulier | Cast: Sam Louwyck, Wim Willaert, Sebastien Dewaele, Josse De Pauw

"Het wordt geen Bevergem. Het wordt geen Eigen Kweek." De marketing rond het langspeelfilmdebuut van Gilles Coulier liet er geen twijfel over bestaan: het is niet omdat Wim Willaert en Sebastien De Waele in de cast zitten, Coulier de man achter Bevergem was en West-Vlaams de voertaal van de prent is, dat we grijnzend mogen achteruitleunen voor een vrijblijvende dosis komedie. Cargo schuwt immers geenszins de tragiek en trekt resoluut de kaart van het realisme. 

Sam Louwyck, Wim Willaert en Sebastien De Waele zijn de drie zonen van een vissersfamilie. Een tragische gebeurtenis onthult dat het bedrijf er niet bepaald gezond aan toe is. Woordenloze zeebonk Jean worstelt met de acceptatie dat de harde romantiek van het vissersbestaan iets uit het verleden wordt. Hoe aanvaard je dat een familietraditie bij jou stopt? Zijn broer Francis zit dan weer in de knoop met een onmogelijke liefde, terwijl de jongste broer William zijn verleden niet van zich af kan schudden. Deze drie mannen, beperkt in communicatievaardigheden, hebben hun hele leven dezelfde zeelucht in geademd maar hebben nu elk met hun eigen demonen af te rekenen. 

Coulier en coscenarist Tom Dupont creëren in Cargo een levensechte wereld vol authentieke details en geloofwaardige personages, waarbij de verteltoon ingetogen, ernstig en letterlijk recht-door-zee is. De karakters zijn driedimensioneel, de humor vrijwel afwezig, de ellende voelbaar zonder dat dit een regelrecht sociaal drama hoeft genoemd te worden. De vis is immers bijzaak. Cargo gaat over familie, generatieverschillen, het in stand trachten houden van wat eigen en bekend is in een wereld die vooruit gaat. Over leven voor een passie en stommiteiten begaan om goed te doen. De sfeer is drukkend, maar niet deprimerend, hoe weinig er ook gezegd wordt - al dan niet in het West-Vlaams. 

Vrouwen aan boord, brengen ongeluk. In dit relaas is dan ook niet één vrouw zichtbaar. Niemand die koestert, troost of bemiddelt. Er is enkel la mère, de surrogaatmoeder die haar visserszonen ook durft opeisen. Sam Louwyck is perfect gecast als stoïcijnse last man standing. en Sebastien De Waele vult zijn onevenwichtige personage met nuance. Wim Willaert hoeft maar zijn mondhoeken op te trekken en hij heeft een emotie vast. Hoewel Francis' verhaallijn minder in verbinding staat met het centrale gegeven en zijn lot alles welbeschouwd helemaal niet zo'n drama hoeft te zijn, zorgt Willaert er voor dat je als kijker beroerd wordt. 

Want Cargo kenmerkt zich ook door geremdheid. Knap dat de makers het sober houden, emoties niet uitspelen, de miserie niet benadrukken. Maar we hadden best meer naar de keel gegrepen willen worden. De film maakt indruk, is bezield en oprecht maar beklijft niet elk moment. De psychologische uitdieping en de band tussen de personages hadden misschien wel baat gehad bij een langere speelduur - dat hoor je ons nochtans niet vaak zeggen. Misschien wat unfair Coulier al met Ken Loach of Andrey Zvyagintsev te vergelijken - en die 'al' mag hij als een compliment beschouwen - maar deze filmmakers durven de strijd van een man met zijn lot radicaler en doeltreffender uit te beelden. 

Het is een terzijde, deze bedenking, want Cargo boeit wel; weet sfeer over te dragen op het publiek; neemt zijn kijker serieus en laat een volwassen, eerlijk verhaal op ons los waarmee de ziel van een visser gevat wordt. Daarnaast is dit ook een technische triomf. In vele ruime beelden vol krachtige luchten en atmosferische havenbeelden, vallen de uitmuntende fotografie en de overdachte, effectieve belichting des te meer op. De actie lijkt vaak pas aan te vangen als de avond valt, wat prachtige kansen biedt om te spelen met lichtbronnen en einders in vele tinten blauw en zwart. De score is daarbij subtiel teneerdrukkend. 

In de finale laat Cargo ons los, maar die onbesliste afloop waarbij je zelf conclusies mag maken, durven we wat flauw en zelfs gemakzuchtig te noemen. Is het niet boeiender een personage de gevolgen van zijn daden te zien ondergaan dan de acties zelf te aanschouwen? Net dat wordt ons ontzegd.

Maar dat laat niet los dat Cargo alle applaus verdient en één van die (steeds minder zeldzame) volwassen Vlaamse films is die je cinema kan noemen, maar die tegelijk een groot publiek voor zich kan winnen. Jan Verheyen probeert dat al meer dan twintig jaar.