Baran

Misschien heeft u meer opgestoken van de talrijke 11 september evaluaties dan wij, beste lezer, maar waarschijnlijk kan men er toch vanuit gaan dat er - ondanks het feit dat Bin Ladens whereabouts nog steeds teren op meer mythische onbekendheid dan die van het fameuze Lam Gods paneel - toch het één en ander veranderd is voor de modale bewoner van Afghanistan. Hoeveel er nog overblijft van de situatie uit het voorgaande decennium, waarbij een groot aantal Afghanen de Sovjets en nadien de Taliban ontvluchtten richting Iran, zal de toekomst moeten uitwijzen... Ondertussen kan u wel gaan kijken naar 'Baran', een stukje, geheel rond dit thema opgebouwde cinema van de Iraniër Majid Majidi (The Children of Heaven, The Colour of Paradise).

Niet dat de Afghaanse vluchtelingen toen erg welkom waren in Iran. Als illegale inwoners konden ze niet anders dan zich laten uitbuiten op de arbeidsmarkt, hetgeen voor spanningen zorgde met Iraniërs van wie ze de jobs inpikten. Zo verloopt het ook met Lateef, de jonge Iraanse werkman die het hoofdpersonage vormt van deze film. Op de werf van bouwondernemer Memar mag hij thee ronddragen en eten koken voor de andere bouwvakkers, tot de Afghaanse arbeider Najaf van een stelling valt, met de nodige maanden werkonbekwaamheid tot gevolg. Zijn zoon Rahmat komt hem vervangen, maar algauw blijkt de jongen niet tegen het zware werk bestand.

Memar neemt daarop de logische beslissing om Rahmat en Lateef van werk te laten wisselen, maar dit wordt door deze laatste op razernij onthaald, zeker wanneer de bereidingen van Rahmat veel beter in de smaak vallen dan de zijne. Lateef probeert het werk van Rahmat te saboteren, maar omdat hij hierdoor meer interesse krijgt in de Afghaanse jongeling zal zijn houding plots blijken om te slaan...

Baran opent met een soortement grauw realisme dat de film tot een onrustige beleving maakt. Op de bouwwerf van Memar is er altijd wel iets dat rumoerig stoomt of met knarsende bewegingen uithaalt, en dit werkt goed in die zin dat je als toeschouwer constant het gevoel hebt dat het onheil zó weer ergens kan toeslaan. Verderop probeert Majidi dan meer te evolueren naar een lichtere beeldpoëzie, maar uiteindelijk kent hij daarbij toch maar geringe successen.

De voornaamste reden waarom Baran echter nooit boven de middenmoot weet uit te steken, is de te krampachtige manier waarop men hier een sociaal probleem aan de kaak probeert te stellen. De filmmakers maken daarbij de onvergeeflijke fout om de personages onvoldoende diep en particulier uit te werken, hoewel ze nooit zwart/wit zijn. Het zorgde ervoor dat we de eerder reliëfloze film erg afstandelijk uitzaten...

Bruno De Fraine Helemaal (niet) akkoord? Lees de