What the Bleep Do We Know!?

Een documentaire over quantumfysica maken is tamelijk origineel te noemen, dat via een mengvorm fictie-documentaire doen is al wat minder speciaal en er een propagandafilm van te maken, dat hebben we natuurlijk al zo'n 60 jaar eerder gezien.

Het is niet moeilijk een boeiende documentaire over quantumfysica te maken. Terug in de tijd reizen, materie uit het niets laten ontstaan, sneller dan het licht reizen, een wereld waar alles mogelijk is. Had Meneer Bammes daarover nu eens wat meer verteld in mijn laatste jaren secundair... opnieuw een potentieel fysicatalent naar de knoppen.

We zien hoe de dove Amanda (Marlee Martin, Oscarwinnares voor Children of a Lesser God, maar dat is inmiddels bijna 20 jaar geleden) na ruzie met haar vriendje een half-transcendale 'Alice in Wonderland'-achtige trip doorheen de quantumfysica en haar mogelijkheden meemaakt. Het documentairedeel is doordacht opgebouwd. Eerst komen een hele rits ongetwijfeld respectabele wetenschappers aan het woord die allemaal beweren dat er more is than meets the eye, dat quantumfysica een volledig nieuwe wereld is, dat the truth met andere woorden out there is. Langzaamaan krijgen we steeds meer voorbeelden van welke coole dingen er allemaal mogelijk zijn in de quantumfysica. Zo kan je bijvoorbeeld niet bepalen of quantumprocessen zich voor- dan wel achteruit in de tijd afspelen. Of ook: tussen quantumdeeltjes van de dezelfde bron is er een onbekende communicatiestroom die zich, tegen alle huidige fysicawetten in, sneller dan het licht voorplant (de Einstein Podolsky Rosen-paradox) en je kunt dus deeltjes doen ontstaan voordat ze gemaakt zijn. Waw? Inderdaad, waw! Quantumfysica is wel degelijk cool.

En dan begint het fout te gaan.

Het is natuurlijk zeer aanlokkelijk deze rariteiten toe te passen op grotere objecten dan enkel op een fractie van een atoom. Daar beginnen de problemen. Parapsychologen gebruiken al langer aspecten van de quantumfysica om fenomenen als telepathie of precognitie te verklaren, dus het is zeker niet verkeerd om hier ook aandacht aan te spenderen. Maar, wanneer je beelden toont van hoe je de structuur en kleur van water (eigenlijk ijs) kan laten veranderen door een bepaald woord (liefde - haat) op een glazen watercontainer te plakken en je doet dit zónder een kritische tegenstem, ben je verkeerd bezig. Wanneer je verhalen brengt over de beschaving van Atlantis die zich na 35.000 jaar nog stiekem weet te handhaven, zonder tenminste een voetnoot, ben je verkeerd bezig. En wanneer je rode bloedcellen in professionele, maar lelijk gemaakte 3D tegen elkaar laat praten, dan heb je gewoon geen esthetisch gevoel.

Verkeerd bezig ? Enkel wanneer je als doelstelling had een documentaire, zelfs een pamflettaire zoals Fahrenheit 9/11, te maken. Maar 'What the bleep do we know' is excellent werk wanneer je doelstelling is een nooit geziene promotiecampagne te starten voor de Ramtha-sekte, de producenten van deze film. De Ramtha's School of Enlightenment, opgericht in 1988 in de USA, zijn vrolijke jongens en meisjes die zich ook graag de School of Ancient Wisdom noemen en beloven de volgelingen mirakels te leren verrichten. Hoe verder de film vordert hoe meer we interviews zien met mevrouw Ramtha, steeds overbelicht alsof ze een aureool draagt, die even uit te doeken doet hoe quantumfysica haar geloofsdoctrine bewijst. Want ziet u: aangezien je gekke dingen in de quantumfysica kan doen, én wetende dat je lichaam uit 90% water bestaat (klopt niet, maar soit), én wetende dat een simpel woord (zie het experiment hierboven) de structuur van dat water kan veranderen, is het maar logisch dat je je eigen geest, gemoedstoestand, ziel, lichaam maar meteen ook je toekomst, sociale positie, succes, geluk, ... kan bepalen.

Als je de redenering omdraait kom je tot de perverse, maar typisch Amerikaanse, gevolgtrekking dat iedereen die arm, werkloos, ongelukkig of zelfs ziek is, dit enkel aan zichzelf te wijten heeft. Met de verzorgingsstaat dien je bij Ramtha duidelijk niet aan te kloppen.

Het meest opvallende aan deze film is niet zijn inhoud of twijfelachtige achtergrond maar wel dat hij erin is geslaagd zo wijd verspreid en gedistribueerd te geraken. Wat normaal direct geklasseerd zou zijn in de straight-to-video religie/new age-sectie van De Blokker, wordt nu vlotjes gedistribueerd in België en Nederland (ABC Distributie) en zit bvb. in het Cinemanieprogramma van de Kinepolis. Is het onwetendheid of onverschilligheid? Zonder al te MPAA-achtig te worden, dit is toch een film die op zijn minst wat duiding kan gebruiken. De film quoteren wordt er alleen moeilijker op. Als je meegaat in de (foutieve) redeneringen is dit een interessante, zelfs boeiende film. Maar als je de inconsistentie, de onmogelijkheden en kritiekloosheid begint op te merken erger je je te pletter. Langs de andere kant kijken we graag naar Jud Süss of Der Ewige Jüde omdat het gewoon perverse maar interessante tijdsdocumenten zijn. Laten interessant, pervers, 'interessant pervers' of 'pervers interessant' dan ook dé termen zijn om deze film samen te vatten.

Frank Moens Helemaal (niet) akkoord? Lees de