Wild at Heart

Het verhaal van Sailor en Lula is gebaseerd op een noir road-novelle van Barry Gifford, die wel eens omschreven wordt als de nieuwe Kerouac van het post-beat tijdperk. Sailor, net ontslaan uit de gevangenis, besluit de regels van zijn voorwaardelijke vrijlating aan de laars te lappen en neemt zijn geliefde Lula mee op een wilde reis richting Californië. Marietta, de moeder van Lula wil haar dochter kost wat kost van Sailor weghouden en stuurt haar oude liefde en wanna-be-detective Johnnie Farragut achter hen aan. De hele beginsequens krijgt door de parallelmontage die heen en weer switcht tussen de vlucht van de twee minnaars en de listige plannen die Lula's moeder bedisselt, een heel dynamisch ritme, dat aangehouden wordt in het grootste deel van de film. Er wordt constant heen en weer geswitcht tussen het vluchtverhaal en flashbacks, tragikomische anekdotes en absurde verhalen, waardoor de film tegelijk een soort anti-roadfilm wordt.

Dit is een overblijfsel van de roman die voor een groot deel opgebouwd is uit een aaneenschakeling van vreemde verhalen van excentrieke personages. Uit praktische overwegingen concentreert Lynch dit in de film vooral tot de verhalen die tussen het koppel worden verteld. Tijdens het autorijden of na het vrijen in vunzige motels hebben Sailor en Lula de meest absurde conversaties waarin ze hun gedachten de vrije loop laten. Het meest grappige is waarschijnlijk het verhaal van Cousin Dell en zijn vreemde obsessies met kakkerlakken en buitenaardse wezens. Maar de conversaties brengen ook pijnlijke herinneringen naar boven zoals de jeugd van Sailor die zijn ouders op jonge leeftijd verloor aan drank of sigaretten en het geheim dat Sailor verbindt met het vreselijke einde van Lula's vader.

Ongeveer in het midden van de film wordt het voortvluchtige koppel 's nachts geconfronteerd met de gevolgen van een auto-ongeluk. Slechts een meisje heeft de crash overleefd en is hopeloos op zoek naar haar handtas die ze in de chaos kwijtgeraakt is. In haar schoktoestand beseft ze nog niet dat haar ouders dood naast haar liggen, noch hoe erg ze er zelf aan toe is, wat duidelijk wordt wanneer ze voor Lula en Sailor's ogen de geest laat. Het is een van de sterkste scènes in de film die een enorm emotioneel en poëtisch effect heeft, gecombineerd met een typisch lynchiaans gevoel van Unheimlichkeit. Hoe groot de impact van de scène is, wordt later door Lula aangehaald wanneer ze in Big Tuna aankomen (I hope seeing that girl die didn't jinx us) en wordt duidelijk als blijkt dat ze wegens geldgebrek definitief vast komen te zitten in dit godvergeten dorp dat enkel bevolkt lijkt met lowlife gangsters en truckers. De vurige Lula zakt stilletjes weg in een depressie, niet enkel omdat ze gestrand zijn in deze miserabele omgeving, maar ook omdat ze ontdekt dat ze zwanger is, wat vreselijke herinneringen in haar oproept aan de abortus die ze op haar twaalfde meemaakte ten gevolge van een verkrachting.

Het is soms moeilijk uit te maken of we Lynch' interpretatie van de roadmovie Wild at Heart nu ernstig moeten nemen of dat we het als totale eighties-pastiche, volledig opgebouwd uit intertekstuele referenties naar andere road movies, mogen binnenrijven in het kamp van het postmodernisme. Zo wordt het personage van Sailor bijna een soort campversie van een Elvis-imitator. Icoon van de film is zijn legendarische snake-skin jacket (Did I ever tell you this jacket is a symbol of my individuality and my belief in personal freedom?) waarmee Sailor zichzelf wil opwerpen als een typische rock'n roll-rebel in een lange traditie gaande van Marlon Brando tot Peter Fonda, maar hiermee een omgekeerd effect bereikt enerzijds omdat Lula hierop doodleuk antwoord Only about fifty times, maar ook omdat het totaal fake uitziend lederen jasje behoort tot het genre waarvan er twaalf in een dozijn te vinden zijn in sell-outs van failliet gegane hardrock-shops.

Ook andere personages zoals Lula's moeder en 'black angel' Bobby Peru - een glansrol van Willem Dafoe- worden herleid tot eendimensionale cartoonfiguren. Het enige echt realistische karakter in de film is dat van Lula, hoewel ook dit helemaal niet vanzelfsprekend was. Toen Lynch voorstelde om Laura Dern voor de rol te casten verklaarde de hele filmwereld hem voor gek. Het leek immers onmogelijk Dern die in Lynch' vorige film Blue Velvet de totaal onschuldig girl next door speelde nu in de rol van sexy vamp te duwen. Maar Lynch is hier op meer dan overtuigende wijze in geslaagd en Lula's passie voor Sailor is het enige element dat de film nog in de werkelijkheid houdt.

Het lijkt ons dus beter de film als een sprookje op te vatten; wat dit betreft permitteert Lynch zich heel wat vrijheden tegenover de roman door expliciet te refereren naar The Wizard of Oz. Er wordt niet alleen in dialogen gesproken over the yellow brick road, Dorothy's hond Toto en somewhere over the rainbow maar vooral het personage van Lula's moeder wordt vastgepind op haar gelijkenissen met de Wicked Witch of the West door haar lange valse nagels, haar schijnheilig gedrag en een visioen dat Lula van haar heeft terwijl ze op een bezemsteel voorbijvliegt. Bovendien beschikt ze ook over een glazen bol waarmee ze Lula en Sailor lijkt te volgen tijdens hun tocht en wordt ze net als in de Wizard gedesintegreerd op het einde van de film (hier in de vorm van een foto die oplost nadat Lula er water op gooit) waardoor haar boze invloed eindelijk uitgeschakeld wordt. Het is overigens Dern's eigen moeder die deze rol speelt, Diane Ladd.

Ondanks het excessieve geweld een passioneel liefdesdrama.

De interpretatie van de film als sprookje maakt ook het fel bekritiseerde 'softe' einde beter verteerbaar. De film verschilt in dit opzicht essentieel van het boek dat eindigt met de scène waarin Sailor besluit dat Lula beter af is zonder hem en van haar wegloopt zonder dat zij hem tegenhoudt. Lynch kon zich niet vereenzelvigen met dit nihilistisch einde en maakte achteraf een aantal extra scènes om het liefdessprookje zijn noodzakelijke happy end te geven. Nadat Sailor knock-out wordt geklopt door een bende rondhangende lummels in een soort postindustriële omgeving, krijgt hij een visioen van de goede fee Glinda die hem aanmaant om in Lula en hun liefde te geloven. Hij rent Lula achterna, die vast is komen te zitten in een enorme verkeersopstopping en doet haar het meest romantische huwelijksaanzoek dat Lula zich maar kan inbeelden door Love me tender voor haar te zingen, op de motorkap van de wagen en onder de goedkeurende blik van hun ondertussen 5-jaar oude zoontje Pace.

Eind goed al goed, en zo hoort het in een sprookje. Het is misschien de meest positieve film die Lynch ooit gemaakt heeft en ondanks het excessief geweld dat er in voorkomt, zet hij een romantische visie neer van een zuivere, passionele liefde die haar ups en downs kent maar uiteindelijk alles overwint.

De passie wordt doorheen de hele film gelinkt aan een typisch element in de Lynch-iconografie: vuur. Beelden van Lula's vader die in vlammen opgaat; close-ups van afgestreken lucifers en oplichtende sigaretten zijn belangrijke structurerende elementen in de losse episodische verhaalvorm die de film van het boek heeft overgenomen en die Lula en Sailor binden in hun hartstocht, het enige element dat in de film niet tot pastiche wordt herleid.

Maar Lynch zou Lynch niet zijn als hij het verhaal niet nog een sinistere afloop zou geven in zijn video-versie van het muzikaal performance-project Industrial Symphony nr. 1 (1990) waarin een telefoongesprek plaatsvindt tussen Sailor en Lula waarin Sailor haar vertelt dat hij alleen verder wil. Ain't nothing wrong with you. It's just us I can't handle.

De goede fee zal vanaf dan nooit meer terugkeren naar Lynchland.

Ils Huygens Helemaal (niet) akkoord? Lees de