Der Baader Meinhof Komplex

Uli Edel haalt voor zijn nieuwste film een teer punt in de moderne Duitse geschiedenis uit de kast. Zelf was hij al verantwoordelijk voor een politieke hetze in de jaren 1980 met zijn schandaalfilm Christina F. ? wir Kinder vom Bahnhof Zoo. Dat filmisch succes herhaalt hij spijtig genoeg niet.

Der Baader Meinhof Komplex vertelt het verhaal van de Rote Armee Fraktion, een radicale terroristische groepering uit West-Duitsland die zich regelmatig liet opmerken tussen het begin van de jaren 1970 tot begin jaren 1990. In drie generaties, of golven, lieten Andreas Baader en Gudrun Ensslin van zich horen. In de eerste golf waren de twee titelprotagonisten zelf vrij actief, militant zeg maar.

De stadsguerilla hield Duitsland, en in mindere mate ook Europa, in haar ban. Ze waren extreem-links en hadden het niet op de nieuw-gevormde Bondsrepubliek. De acties die ze hielden kenmerkten zich in het begin door extreme willekeur en net dat maakte de beweging zo gruwelijk. Pas in de latere jaren 1970, na de opsluiting en dood van de stichters, sloeg de beweging gestructureerder toe, maar vervreemden de nieuw aangeworven leden ook meer van de oorspronkelijke idee. Gradueel vervloog de theoretische achtergrond en geschreven ideologie en nam bloedvergieten hun plaats in. Die evolutie is in Der Baader Meinhof Komplex zeer accuraat weergegeven.

Edel schuift Duitse sterren Gedeck (Das Leben der Anderen) en Bleibtreu (Elementarteilchen, Das Experiment) naar voren om hen respectievelijk Meinhof en Baader te laten spelen. De wisselwerking tussen die beide stichters had veel sterker uitgespeeld gemoeten: die vormt immers de geweldige tandem tussen woord en daad. En dat daar wetten en praktische bezwaren in de weg staan, hoeft niet gezegd. In het begin worden de acties nog goed gemotiveerd en zie je nog de politieke idee achter de daden. Op den duur echter wordt het potsierlijk afknallen. Zeker wanneer Meinhof van het toneel verdwijnt, en dus ook de literaire ruggengraat van de groep.

Visueel is het zonder meer allemaal wel in orde, maar de film mist eigenheid. Op zijn Amerikaans kijk je veel door de vingers, maar de eer redden doet het dat zeker niet. Het superstrakke scenario en acteurs met kennis van zaken doen dat wel.

Jammer dat deze Baader Meinhof de steengoede traditie van Der Untergang, Sophie Scholl en Das Leben der Anderen niet 100% kan uitdragen. Dan nog blijft Edels visie op het ultrageweld van de Baader Meinhof quasi verplichte stof voor iedereen die affiniteit heeft met de Duitse cultuur en geschiedenis.

Beau Janssens Helemaal (niet) akkoord? Lees de