Songs from the Southern Seas

Het centraal-Aziatische Kazachstan is allesbehalve dagelijkse kost voor de Westerse cinefiel en Borat is niet bepaald een referentie voor het land. Als er dan al eens een filmpareltje wordt gedraaid, is er weinig kans dat deze in onze bioscoopzalen terechtkomt.

Jammer, want het land houdt er niet alleen een prachtig landschap op na, maar maakt ook deel uit van de eeuwenoude verteltraditie die Oost- en West-Azië met elkaar verbindt. Daar verwijst de titel van Songs from the Southern Seas naar, net als de poëtische muzikale intermezzo?s die met behulp van een andere Oosterse traditie, het tweedimensionale schimmenspel, voor een onderdompeling in de Kazachse geschiedenis zorgen. Let wel: het verhaal werd in het naburige Kirgizië rond het adembenemende Issyk-kulmeer gefilmd.

Ivan is een Rus, Assan een Kazach. Ze zijn buren en vrienden. Wanneer Ivans vrouw een donkerhuidige zoon baart, verdenkt Ivan zijn blonde eega van overspel met de buurman. Het wantrouwen zorgt voor een jarenlang conflict tussen beide koppels. De inkijk die we krijgen op een cultuur die nog sterke banden met haar tradities heeft, doet ons denken aan Urga, een sterk staaltje Mongoolse cinema van de Rus Nikita Mikhalkov.

Zo komen we bijvoorbeeld te weten dat vrouwen in deze regio in afzondering in een tent op de steppe bevallen, al staand terwijl ze zich vasthouden aan een paal. We maken ook kennis met de grootgrondbezitter van de regio die om de haverklap zijn Duitse chauffeur ontslaat. Blijkbaar is het ook de gewoonte dat mannen in de zomer hun broeken opgerold tot onder de knie dragen en dat iedereen minstens enkele koos- of bijnamen krijgt. Ivan, Vanja, of nog Ivanetska, neemt ons letterlijk mee op zijn zoektocht naar zijn roots. Via het verhaal van zijn voorouders krijgen we een beter beeld van een multiculturele samenleving naar Sovjetleest. De op het eerste gezicht complexe samenleving van Kazachen en Kozakken, boeren en Russen wordt zo verklaard. De weidse natuur is natuurlijk sowieso een cadeau voor een filmmaker, maar zonder een sterk verhaal en dito acteurs zouden die visuele traktaties vlug gaan vervelen.

Regisseur Marat Sarulu werd in 1957 in Kirgizië geboren en woont in de hoofdstad Bishkek. Songs from the Southern Seas in zijn derde langspeelfilm. Met een van zijn twee vorige films, My Brother Silk Road, viel hij al in de prijzen omwille van de sterke cinematografie en de ode aan de eigenheid van de Centraal-Azië. Hij schreef ook mee aan het script van Le Fils Adoptif (Beshkempir) en is ook de regisseur van twee kortfilms.

Saralu?s zin voor nuance en zijn talent om dit keer op zoek te gaan naar de fundamenten van de hedendaagse samenleving in Kazachstan zorgen voor een universeel besluit: achter ogenschijnlijk grote etnische verschillen schuilt een grote culturele verbondenheid.

Het is belangrijk om deze verschillen niet te verloochenen, maar ze trachten te begrijpen. Dat hij dit kan vertellen zonder belerend over te komen en met een zekere humoristische flair, maakt van hem een groot cineast.

Wij hebben alvast genoten van deze verandering van spijs. Hopelijk komen zijn ?liederen van de zuidelijke zeeën? niet enkel via de filmfestivals in de Europese zalen, want ze verdienen net als het Kazachse Tulpan, Nomad en Mongol een groter publiek.

Vera Bras Helemaal (niet) akkoord? Lees de