J'ai tué ma mère

"Iedereen haat zijn moeder wel eens. Soms maar een seconde, soms een week, soms een jaar." Het lijkt alvast op haat wat zich tussen de 16-jarige Hubert Minel en zijn moeder afspeelt. Beiden schreeuwen, praten door elkaar, discussiëren zonder te luisteren, stellen zich minachtend op, arrogant, verwend, egoïstisch.

Moeder is gescheiden en Hubert is enig kind. Hij woont thuis, gaat naar de middelbare school en heeft een vriend. Hoewel hij vrij onafhankelijk lijkt te leven, kleeft hij steeds aan zijn moeder vast, als de gevangene aan zijn ketens, hem tegenhoudend in de gang van zaken. Hij tracht op zoveel mogelijk manieren weg te geraken, maar ook op afstand blijft hij aan haar gebonden. De grens tussen een eigen verlangen en haar willekeurigheid wordt vaag en ze worden uiteindelijk synoniemen.

J’ai tué ma mère focust op die moeder-zoon verhouding, eerder dan op de personen in die verhouding. De film draait rond onderlinge afhankelijkheid, al betekent dat ook een weglopen van. In alles wat beiden doen lijkt de ander aanwezig, alsof ze elkaar ooit verslonden hebben en nu een moeilijk verteringsproces doormaken. "Vroeger zei ik alles tegen haar", horen we Hubert in het begin zeggen. "Vroeger zei hij alles tegen mij. Plots is dat veranderd", zegt zijn moeder iets later. Op zo’n momenten merken we dat niet enkel haat heerst. Het is een bovenlaag waar een ander verhaal onder ligt. Naar dat verhaal wordt verwezen, maar er wordt zelden iets over gelost. "Mocht ik alles tegen jou zeggen wat ik te zeggen heb, zou ik 100 jaar bezig zijn", zegt Hubert.

De Canadees Xavier Dolan schreeft het scenario van J’ai tué ma mère op zijn 17de en stak al zijn geld in de realisatie ervan, ondanks een eerste afwijzing van het Canadese filmfonds. In 2009, op zijn 20ste, werd hij voor de sectie Quinzaine des Réalisateurs van Cannes geselecteerd, waarin hij bovendien drie prijzen won. Zijn jeugdige leeftijd, die zelfs niet toelaat dat hij een formele filmopleiding af zou werken, is opvallend, maar laat misschien net toe om een bijzonder persoonlijk verhaal te vertellen zonder de erosie van de tijd.

Dolan maakt er geen hysterische film van, ondanks de overdaad aan hysterie bij de hoofdpersonages. Hij laat toe om dingen onverklaard te laten, bouwt genuanceerde personages op en gebruikt een consequente visuele stijl. Daarmee lijkt de film op Nue propriété met meer franjes of een gedramatiseerde Tarnation – films die familiebanden exploreren. J’ai tué ma mère onderscheidt zich door haat te analyseren. Tijdens de film telden we evenveel "Je t’aime" als "Je te hais" en misschien zegt dat wel iets.

Bert Lesaffer Helemaal (niet) akkoord? Lees de