High-Rise

Genre: Drama | Duur: 1u59 | 2015 | Release: 20 Maart 2016 | Land: Groot-Brittannië | Regie: Ben Wheatley | Cast: Tom Hiddleston, Jeremy Irons, Sienna Miller, Luke Evans, James Purefoy, Elisabeth Moss, Keeley Hawes

“Later, as he sat on his balcony eating the dog, Dr. Robert Laing reflected on the unusual events that had taken place within this huge apartment building during the previous three months”. Net als de klassieke roman High-Rise van J.G. Ballard uit 1975 start zo ook de gelijknamige, surrealistische thriller van Ben Wheatley. De verfilming van het boek over een modern flatgebouw dat langzaam afglijdt richting anarchie en chaos, zat er al lang aan te komen. Producent Jeremy Thomas trachtte met regisseur Nicolas Roeg al vanaf de late jaren ‘70 tevergeefs een verfilming te maken. Sindsdien beten talloze regisseurs en scenaristen hun tanden stuk op het ‘onverfilmbare’ boek. Regisseur Ben Wheatley en scenariste Amy Jump slagen eindelijk waar andere faalden.

In een groot flatgebouw van 40 verdiepingen vertoeven de rijken boven in het licht en de luxe, terwijl de arme gezinnen onderaan in de schaduw van het gebouw dromen van hun plek in de zon. Verhuizen naar een hogere verdieping mag, maar sociale mobiliteit is moeilijk. Ballard publiceerde zijn boek in het jaar dat Margaret Thatcher voorzitter werd van de conservatieve partij. Dat was nog voor ze haar neoliberale ideeëngoed doorvoerde, maar de sociale kritiek van Ballard leek te voorzien wat nog moest komen. Eén van de vele verstandige beslissingen in de uitdagende bewerking van het boek is het behouden van de tijdsperiode. De oldtimers, bakkebaarden en het klassieke behangpapier lijken wat grotesk, maar ze geven High-Rise een bijzondere, tragikomische toets.

High-Rise opent met de onbezorgde Tom Hiddleston die als chirurg Robert Laing voor het eerst het kraaknette appartementsgebouw binnenwandelt. Zijn bovenbuur Charlotte, een alleenstaande moeder, toont meteen een seksuele belangstelling voor hem. Helemaal beneden bevindt zich het rommelige appartement van de hoogzwangere Helen en haar man Wilder, een charismatische documentairemaker met een enorm onrechtvaardigheidsgevoel en weinig zelfbeheersing. Na verschillende stroomstoringen die vooral de lagere verdiepingen treffen, stijgt de spanning tussen arm en rijk. De situatie in het gebouw escaleert snel, feestjes worden barbaarse orgieën vol geweld en rituele moorden, het hele gebouw verandert in een strijdtoneel tussen de verschillende etages. Wilder werpt zich op als leider van de revolutie, terwijl de bovenste bewoners de laatste champagne opdrinken.

Wheatley creëert een schitterend visueel spektakel waarbij hij optimaal gebruikt maakt van fraaie brutalistische architectuur en knappe, gedetailleerde interieurs uit de jaren ‘70. DOP Laurie Rose slaagt er in lugubere taferelen toch attractief in beeld te brengen. Een zelfmoordsprong van de bovenste verdieping wordt een prachtig, ononderbroken shot in slow motion. Een close-up van de huid die van een menselijke schedel wordt gepeld, brengt hij genoeglijk expliciet in beeld.

De muziek in Wheatley’s films is altijd even aanwezig als doelgericht, in High-Rise is dat niet anders. De speelse, klassieke soundtrack van Clint Mansell staat ironisch in contrast met de ellende waarmee we geconfronteerd worden. Het werk van de componist gaat aangenaam samen met populaire seventiesmuziek. Wheatley kreeg zelfs Portishead zo ver om na 6 jaar opnieuw in de studio te duiken voor een cover van ABBA’s SOS.

High-Rise klaagt de absurditeit van het kapitalisme aan en is daarbij tegelijk grappig en bloedserieus. Wheatley volgt het bronmateriaal, maar maakt er een karakteristiek werk van vol zwarte humor. Hij creëert een prachtig retrofuturistisch schouwspel en serveert de kijker chaos op een zilveren plaatje. Wheatley verwoordt het als volgt: “It’s got everything: dog-eating, naked Tom Hiddlestone, sex and the 70s.”