20th Century Women

Genre: Drama | Duur: 1u58 | 2016 | Release: 1 Maart 2017 | Land: VS | Regie: Mike Mills | Cast: Annette Bening, Lucas Jade Zumann, Greta Gerwig, Elle Fanning, Billy Crudup

Met 20th Century Women is Mike Mills aan zijn derde film toe en de man evolueert duidelijk tot een steeds betere en interessantere filmmaker. In deze prent, waarvoor hij een oscarnominatie kreeg voor het scenario, blikt Mills liefdevol terug op zijn jeugdjaren en de rol van zijn alleenstaande moeder daar bij. Dat doet hij met een knappe narratieve en bijpassende visuele kunde, die laat vermoeden dat het een kwestie van tijd is voor Mills ons echt verbluft met een dijk van een film. 

We bevinden ons in Santa Barbara, in 1979. Dorothea stelt vast dat het het lot van een ouder is je kind elke dag iets minder te kennen. Ze wil dat haar tienerzoon Jamie een goede man wordt en vraagt vrouwen uit zijn omgeving om invloed op hem uit te oefenen en mee bij te dragen aan zijn vorming. Jamie's oudere boezemvriendin Julie wil geen seks met hem, maar wil ook geen tweede moeder zijn. Abbie, die bij het gezin een kamer huurt, functioneert als oudere zus met feministische ideeën. En dan is er nog William, de inwonende timmerman en pottenbakker, die niet weet wat hij met een vrouw moet aanvangen. De surrogaatfamilie die deze mensen voor elkaar vormen, biedt allen een perspectief op hun identiteit. Maar wil je zijn wie een ander wil dat je bent? 

Enerzijds levert Mills met 20th Century Women een ietwat kenmerkende bitterzoete offbeat tragikomedie vol kleurrijke, complexe personages die existentiële conversaties voeren. De protagonisten hebben echter vlees aan de botten en hun kijk op de dingen zorgt voor treffende situaties. Anderzijds weet Mills dan ook een heel spitsvondige bespiegeling op beeld te zetten over wie we zijn als afgevaardigde van een generatie en belever van een tijdperk. Er zit tussen de personages steeds net genoeg leeftijdsverschil om ze allemaal andere opvattingen te laten hebben, maar hun harmonie toont ook gaan dat dat geen issue hoeft te zijn. 20th Century Women blijft dan ook ver weg van de voorspelbare conflictscènes. 

Ook het ouderschap en de man-vrouwverhoudingen vormen een thema dat tot amusante reflecties leidt. Als ouder ben je altijd de pineut, zo stelt Dorothea het. Maar moeder worden is ook het meest ingrijpende dat ze ooit heeft meegemaakt. Mills bracht in Beginners eerbetoon aan zijn vader, die zich op latere leeftijd outte als homo en zet nu zijn moeder in de bloemetjes. Haar aandeel in de plot is dan ook het meest prominent en niet in het minst door de alweer formidabele, bescheiden overgave waarmee Annette Bening deze rol op zich neemt. Zij weet als gewoonlijk haar personage veelgelaagd te maken zonder in clichés te hervallen en lijkt Dorothea helemaal te begrijpen. Maar de rest van de cast overtuigt evenzeer en vormt een prachtig ensemble waarbij iedereen genoegdoend op elkaar inspeelt.

20th Century Women is op zijn meest magisch wanneer de personages vanuit de toekomst via een voice-over mijmeren over hun bestaan. Deze metabeschouwing verfrist de film en stuurt het narratief weg van navelstaarderij. Daarnaast is dit ook een overdacht geschreven familieportret met scherpe dialogen en een stijlvolle beeldtaal. Mills besprenkelt het verhaal met beelden en muziek uit de Amerikaanse cultuurgeschiedens, maar laat ook een bezwerende, bijna meditatieve score zijn werk doen. De som der delen is een meer dan prima filmpje.