The Circle

Genre: Drama | Duur: 1u50 | 2017 | Release: 9 Augustus 2017 | Land: VS | Regie: James Ponsoldt | Cast: Emma Watson, Tom Hanks, John Boyega, Glenne Headly, Karen Gillan, Bill Paxton, Patton Oswalt

Nog geen vier jaar geleden schreef Dave Eggers de roman De Cirkel, een visionaire, brandend actuele, onrustwekkende en moreel uitdagende invraagstelling van de groeiende impact van sociale media en het vervagen van de privacygrenzen. Van de overvloed aan ideologische vraagtekens in de roman blijft teleurstellend weinig over in deze vlakke dramatische thriller.

Eggers heeft het scenario nochtans zelf geschreven, samen met regisseur Ponsoldt. Naar verluidt had hij er geen problemen mee flink te snoeien in het bronmateriaal maar we moeten dan toch in twijfel trekken of de man wel kaas gegeten heeft van filmmaken. Zijn protagoniste, Mae Holland, is een jong en naïef gansje dat immers op onverklaarbare wijze furore maakt bij internetgigant De Cirkel. Dit bedrijf – in de roman net niet Facebook of Google genoemd – streeft naar dienstbaarheid, communicatie, eenmaking en openheid maar gaat steeds verder in het opheffen van privacy en individualisme. Mae – een nogal eendimensionaal figuur – wordt er zonder noemenswaardige capaciteiten, talenten of intelligentie de hemel in geprezen maar blijkt ook een speelbal te zijn zonder moreel kompas.

De formidabele en aanbevelenswaardige roman bood de lezer eerst een genuanceerd en slim opgebouwde kennismaking met het hoofdpersonage en het bedrijf, om daarna het publiek zelf te laten nadenken over pakweg het verschil tussen leugens en geheimen en de grenzen van openbaarheid, waarbij je met groeiend ongemak vaststelde dat Eggers niet zomaar en fantasietje op ons los laat, maar een toekomstbeeld schetst waar we al met één been in staan. In deze adaptatie is echter geen ruimte voor nuance, complexiteit of afwegingen. De plot is simplistisch, rechtlijnig en sturend en in de finale zelfs ronduit belachelijk. Vraag je bijvoorbeeld maar eens af wat er dreigt onthuld te worden in die laatste scène?

Tom Hanks, in de rol van de charismatische CEO van The Circle, is voldoende onderlegd om hier ongeschonden uit te komen, maar Emma Watson valt door de mand. We vroegen ons al een tijdje af of dit nu een pril talent is dat elk moment kan ontbolsteren of een over het paard getild ex-kindsterretje en afgaande op de karakterloze vertolking als Mae gaan we voor het tweede. Binnen enkele jaren is haar ster uitgedoofd. Ook de Schotse Karen Gillan, die Mae’s vriendin Annie speelt, komt ieder moment onecht over en helemaal pijnlijk is zowat elke scène met Ellar Coltrane (Boyhood), die dramatisch compleet in het duister tast. Luguber castingdetail: Glenne Headly en Bill Paxton, die de ouders van Mae spelen, overleden allebei na de opnames.

Danny Elfman verrast met een sfeervolle score en de onvolprezen DOP Matthew Libatique (de vaste cameraman van Aronofsky) zorgt voor een mooie beeldvoering – de zaklampscène heeft wel wat! – maar regisseur James Ponsoldt (van wie The Spectacular Now en The End of the Tour zeer aardig waren) is duidelijk niet de man voor deze job. Hij heeft geen vat op  het bronmateriaal en lijkt enkel voor een oppervlakkig drama te gaan met wat vergezochte thrillerelementen in, volkomen volgens de Hollywoodconventies. Zo gaat ook de politieke dimensie van het verhaal vrijwel volledig overboord.

Zonde van zo’n geweldig boek, en zelfs al weet The Circle enkele keren dat benauwende op te roepen dat ons in de roman zo clever en sluw besloop en is nu en dan voelbaar dat er heel wat ideeën onder borrelen, is dit een futloze en flauwe prent met een gemakzuchtig en respectloos einde.