Mank

Dat Gary Oldman zo'n 20 jaar ouder is dan het titelpersonage van deze heerlijke biografie, is een creatieve ingreep die helemaal te vergeven is. Herman Mankiewicz, een New Yorkse journalist met een geslepen pen en een scherpe tong, was tegen de tijd dat hij het scenario schreef van het meesterwerk Citizen Kane niet bepaald de meest fitte en levendige 43-jarige. De verfomfaaide look van Oldman komt dit personage dus helemaal ten goede.

Mankiewicz ligt een groot deel van de film aan zijn bed gekluisterd na een verkeersongeluk. Hij is op dat moment een uit de gratie gevallen scenarist die van de jonge, veelbelovende Orson Welles de opdracht krijgt in een mum van tijd een geweldig scenario te schrijven. Wat door velen als de beste film aller tijden wordt beschouwd, vond zijn kiem in de hoogste Hollywoodkringen waar Mank een graag geziene gast was. Maar de linkse schrijver lijkt in het snoeverige en meedogenloze milieu vooral de rol van hofnar te spelen en zijn idealen komen op een bepaald moment in botsing met de kapitalistische bewindvoering van zijn bazen en opdrachtgevers.

De vriendschap met miljonair en persmagnaat William Randolph Hearst is dus in zekere zin dubieus en wanneer het gerucht groeit dat protagonist Kane gebaseerd zou zijn op Hearst, wordt getracht Mank op andere gedachten te brengen. De intussen door alcohol en goklust van zijn troon gevallen scenarist, toont echter enkel enig mededogen voor Hearst's minnares, de actrice Marion Davies, die vanwege haar eenvoud en nuchterheid op veel sympathie kan rekenen van de door vele bekoorlijke vrouwen gefascineerde Mank.

De vele flashbacks die ons die zelfdestructie laten zien, zijn met vernuft verweven maar het scenario lijkt tegelijk ook de zwakke plek van Mank. Niet alleen omdat deze kijk op de werkelijkheid net iets minder geloofwaardig is dan de vele bronnen die claimen dat Mankiewicz heus niet alleen verantwoordelijk was voor dat geprezen scenario, en Welles daarbij amper aan bod komt in deze prent, maar ook omdat gekozen wordt voor een portret van een man die finaal net iets minder interessant is dan de film zelf waar het uiteindelijk allemaal om draait, Citizen Kane. Want hoe geweldig entertainend Mank ook is, met zijn enorm genietbare kijk achter de schermen van de filmfabriek Hollywood, een echt revelerende blik op de totstandkoming van het meesterwerk, wordt ons niet gegund. Mank eindigt zelfs nog voor de opnames van Citizen Kane aanvangen.

De teleurstelling dat Mank dus niet helemaal de film is waarop we gehoopt hadden, betreft echter niet de zakelijke reconstructie van het filmstudio-tijdperk, dat hier wordt voorgesteld als een machtige en hebberige industrie die er zijn hand niet voor om draait media te manipuleren om de politiek te beïnvloeden en het loon van zijn personeel halveert terwijl er tonnen poen geschept worden. Mank is absoluut geen liefdesverklaring aan het oude Hollywood, maar de nuchtere uitbeelding van die periode, is enorm genietbaar.

Vernuftig in beeld gezet en sterk geacteerd portret van de scenarist van de beste film aller tijden

Fincher stelt visueel dan ook absoluut niet teleur. Mank kiest voor een zwart-witte aanpak die je dromerig zou kunnen noemen - let op hoe de laatste seconde van elke scène de korrel heel subtiel even grover wordt - , maar die je ook als rokerig kan interpreteren, aossociërend met achterkamertjesonderhandelingen. Wil Fincher ons op die manier te kennen geven dat er een zekere waas rond de gebeurtenissen hangt die maakt dat niet meer helder te bepalen valt hoe één en ander echt verliep? De clevere montage, de imponerende fotografie en de majestueuze beeldvoering laten deze film echter vooral op cinefiel vlak werken.

In de weliswaar sterke uitbeelding door Oldman, bleven we immers in het hoofdpersonage wat zoeken naar menselijkheid, en hoopten we aldoor wat meer geraakt te worden. Hoezeer Manks omgeving ook teleurstellingen uitspreekt, er komen amper emoties boven.

Een allesbepalende scène waarin Mank dronken een feest verstoort, wordt daarnaast toch wat verknald door een gebrek aan subtiliteit. Oldman kan zijn dronken tirade niet levensecht houden en blijft maar wankelen en wauwelen. Het is een clichématig moment in een film die net min of meer opbouwt naar zo'n uitbarsting. Amanda Seyfried, in zowat haar halve oeuvre onuitstaanbaar, weet ons voor zich te winnen met een mooie vertolking als Davies.

De acteurs vinden mooi hun plaats in een groot ensemble. Talloze bekende figuren lopen her verhaal in en uit om hun zegje te doen. In een meesterlijk georchestreerde scène op een feestje, laat Fincher minstens tien personages samen converseren - waaronder Charlie Chaplin - maar we verliezen nergens de controle. Dat de film op Netflix te bekijken valt, staat de doorsnee kijker gelukkig toe terug te spoelen en te pauzeren om de gelaagde dialogen goed te vatten en alle namen en relaties een plaats te blijven geven. Het bewonderenswaardige Mank kan echter niet enkel om die reden met gemak nog een keer bekeken worden.

Sven De Schutter Helemaal (niet) akkoord? Lees de