Blade Runner

Op de spaarzame, haast esoterische openingsklanken van Vangelis komen we te weten dat we ons in het jaar 2019 bevinden. De mensheid heeft een ras van robotten (replicants) ontwikkeld dat, op emoties na, identiek is aan diezelfde mensheid. Zij dienen om slavenarbeid te verrichten in de zogenaamde ?off-world colonies?. Maar de robots bleken iets te menselijk en keerden zich tegen hun makers, waardoor ze een bedreiging werden. De ?blade runners?, een speciale unit van de overheid, kregen de taak deze replicants te identificeren en vervolgens te elimineren.

Dit is in een notendop de plot van Blade Runner, het meesterwerk van Ridley Scott uit 1982, waarmee hij het al even iconische Alien opvolgde. En net als bij die laatste bleek hoe je een film tot instant klassieker kan laten uitgroeien als je de juiste mensen aan boord hebt die bovendien hebben voorgenomen zichzelf te overstijgen. Er was in de eerste plaats de basisroman Do Androids Dream Of Electric Sheep van Philip K. Dick, een cultwerk dat iedereen onverfilmbaar achtte, maar dat achteraf geweldig materiaal bleek om een uitgebleekt maar aartsdonker universum mee te creëren. Vervolgens was er regisseur Scott, blakend van zelfvertrouwen na Alien en duidelijk van plan een verre toekomst vorm te geven. Heel specifiek had hij daarbij, zo wil de legende, Edward Hoppers doek Nighthawks voor ogen, om eenzelfde mate van vervreemding en sociaal isolement te bewerkstelligen. Ook de rol van componist Vangelis was van wezenlijk belang: de man die later nochtans verantwoordelijk zou zijn voor afgrijselijke soundtracks als die van Ladyhawk en 1492: Conquest Of Paradise, creëerde voor Blade Runner een heerlijk ontregel(en)de en haast Spartaans sobere soundscape, die de perfecte kreunen echoden van een losgeslagen toekomst. Wat zou de film nog geweest zijn zonder de wonderbaarlijke speciale effecten van tovenaar Douglas Trumbull, de man die eerder al 2001: A Space Odyssey voor de eeuwigheid had opgepoetst. Tenslotte mogen we ook de superieure casting niet vergeten: de blauwe ogen, blonde lokken en grimas van oor tot oor van Rutger Hauer maakten van hem de ultieme ijskastkoude replicant, terwijl Harrison Ford, na Star Wars en Raiders Of The Lost Ark, voor het eerst bewees ook een complex en moreel beladen personage te kunnen vertolken.

Het bioscooppubliek volgde echter niet, waardoor Blade Runner een flop werd, zij het niet voor lang. Toen hij op video verscheen, kweekte de prent immers razendsnel een cultstatus waar tot op heden niets op af te dingen valt. Waarom dan, zou je denken, was een Blade Runner: The Final Cut nodig, zeker als je weet dat er reeds in 1992 een director?s cut was geweest? Wel, omdat Scott ten eerste niet tevreden was met de release uit 1982 (de studio had de film op het einde zelf onder handen genomen, zeer tegen de zin van Scott en Ford) en omdat de director?s cut uiteindelijk maar een foefje was ? Scott klaagde meteen erna over gebrek aan geld en tijd, temeer omdat hij toen volop met Thelma And Louise bezig was. Blade Runner: The Final Cut is met andere woorden de allereerste versie van de film waar de regisseur voor het volle pond verantwoordelijk én tevreden over was. En gelijk heeft ie, want de neo-noir klassieker schittert in zijn duistere, tijdloze glorie meer dan ooit tevoren op het witte doek: voor het eerst is de droom met de eenhoorn te zien zoals hij moest worden gezien; het spaarzame maar intense geweld is niet langer getrimd; de digitale poetsbeurt ten slotte zorgt ervoor dat de film mooier en zelfzekerder oogt dan ooit tevoren.

Blade Runner is een kwestie van ja of nee, niet van misschien: of je knapt af op de verrassend filosofische ondertoon (wat maakt een mens een mens), dat de film met een trager tempo behept dat je van apocalyptische sci-fi zou verwachten, of je laat je vanaf het eerste moment meeslepen in deze antiparabel, deze binnenstebuiten gekeerde Kill Bill die bewijst dat de toekomst zelfs na meer dan 25 jaar niet per se oubollig hoeft te wezen. Wij behoren, rarara, tot die laatste categorie. En u?

Hannes Dedeurwaerder Helemaal (niet) akkoord? Lees de