Container

Moodysson heeft al een lange weg afgelegd. Het begon met het betoverend mooie Fucking Åmål, daarna kwam er de hippieschets Tilsammans. Toen werd het echter grimmiger. Zijn derde, Lilya 4-ever, getuigde van een bijzonder negatief mensbeeld en van de hoop uit Moodyssons eerste twee films restte niet veel. Opvolger Ett hål i mitt hjärta maakte al niet veel goed en zijn laatste, Container, maakt een nóg negatiever bilan op van het leven. In deze geflipte ?stille film met geluid? (dixit Lukas) draait alles om gender, identiteit, zelfrelativering en zwart getinte humor. We volgen op de beeldband een zwaarlijvige travestiet (Lorentzon) en diens vrouwelijke Aziatische evenknie (Åberg). De twee laten zich in met de meest absurde, tijdverspillende bezigheden en vooral heel veel verkleedpartijen. Op de voice-over hoor je Malone spreken; zij vertelt het verhaal van de man die eigenlijk een meisje is en niet tevreden is met zijn lichaam.

Malone is zeer zelfbewust als vertelster: ze zegt zelf dat ze te moe is om haar tekst nog in te lezen en vraagt (aan de regisseur? aan de acteurs? aan de kijkers?) of ze de film niet op een ander moment kunnen opnemen. Ze vindt zichzelf te dik, maar gaat dan met zichzelf een dialoog aan om zich ervan te overtuigen, dat ze juist graatmager is. Ze is zich bewust van haar vertelmacht: alles wat zij vertelt, geldt als commentaar en toelichting bij de beelden die we te zien krijgen. Zo is ze ook in staat van het getoonde te manipuleren. En de toeschouwer kan op geen enkel punt controleren in hoeverre dat nu al het geval is. Wanneer in de laatste paar minuten dezelfde beelden terugkomen als aan het begin, wordt er een heel ander verhaal bij verteld. Verder moet je je ook afvragen of de stem wel overeenstemt met een van die twee lichamen. Bij subjectieve vertellingen hoor je alles in vraag te stellen. Die zelfbewuste vervorming van de plot maakt van Container een hoogst interessant kijkstuk.

Maar de film biedt meer dan dat. Moodysson kan als geen ander een eigen beeldenuniversum optrekken, waarin je aanvankelijk wat verloren loopt (Lilya 4-ever), maar die na verloop van tijd meer dan logisch wordt en je opslorpt. Hier is dat ?nog meer dan in Lilya of Ett hål...? in een negatieve zin te begrijpen. De vertelster wil je de zieke maatschappij tonen, en legt dat onder andere aan de hand van haar visie op holebiseksualiteit uit. Verder trekt ze eindeloos veel parallellen met de Heilige Maagd en Jezus: die verwijzingen zouden moeten helpen om de vertelling beter te begrijpen, maar leiden aanvankelijk tot meer verwarring.

Gelukkig is er nog de zwartgallige humor van de vertelstem die de kijkervaring wat verlicht (de Brad Pitt- en David Beckham-grapjes zijn amper te tellen). Verder doet de wereldoriëntatie van de vertelster vanuit Zweden hier en daar wat bizar aan (zo wordt sterrendom gemeten aan het feit of de persoon al ooit in Stockholm is geweest, maar ze praat wel met een duidelijk Amerikaans accent). Haar kindachtig stemmetje ontwricht de kijker danig: zo word je ook verhinderd van je al te zeer in de man/vrouw in te leven en op een afstand te blijven. En vanuit dat standpunt kan je je afvragen wat de vertelster wil. Wil ze dat de kijker een oordeel velt of moet die zich verder vragen stellen en het probleem van het eigenbeeld, de holebiseksualiteit of het lot des mensen analyseren. Of misschien wou ze niets bewerkstelligen, maar gewoon haar verhaal kwijt.

Beau Janssens Helemaal (niet) akkoord? Lees de