Durak

Genre: Drama | Duur: 1u56 | 2014 | Release: 0 - | Land: Rusland | Regie: Yuriy Bykov | Cast: Artyom Bystrov

Liefhebbers van de Russische cinema komen met Durak beslist aan hun trekken. Al bevestigt de context van dit verhaal van David tegen Goliath heel wat Russische clichés, wordt in dit meeslepende sociale drama een best universeel verhaal gebracht dat de vraag stelt in hoeverre het in cynische en egoïstische tijden nog van tel is een goed mens te zijn of enig idealisme te koesteren.

De dwaas waar de titel van deze prent naar verwijst, is Dima, een rechtschapen loodgieter wiens ambitie het is iets te maken van zijn leven zonder iemand om te kopen of de juiste mensen te kennen, zoals dat klaarblijkelijk nodig wordt geacht door zijn omgeving. Men beschouwt hem dan ook als een idioot, net als zijn vader die vruchteloos een bankje blijft herstellen dat buurtjongeren telkens weer vernielen. Op een avond stelt Dima bij de controle van een kapotte leiding vast dat een slecht onderhouden gebouw waarin 800 mensen wonen, het elk moment kan begeven.

Dima geeft al snel toe aan zijn knagende geweten en luidt de alarmklok. Dat wordt hem door de lokale overheidsbobo's, die jarenlang zichzelf verrijkt hebben met geld dat bedoeld was voor de samenleving, niet in dank afgenomen. De bal is echter aan het rollen en er moet die nacht beslist worden op welke manier deze zaak moet aangepakt worden. De burgemeester, commissarris, brandweercommandant en andere stadsbestuurders worden heen en weer geslingerd tussen spijt, schuldgevoel en angst. Niemand wil zijn macht en rijkdom kwijt. Maar wat zijn die 800 (marginale) mensen waard? Dima aanschouwt het gekibbel en ziet zichzelf stilaan in de rol van zondebok belanden. 

De jonge Russische cineast is met Durak aan zijn derde film toe. Hoewel hij enerzijds een traditioneel drama brengt en ons niet bepaald een nieuwe kijk op zijn moederland biedt, is dit duidelijk een hedendaagse filmmaker om in de gaten te houden. Met vaardigheid bouwt hij de film onheilspellend op naar een onthutsende finale, waarbij het gebouw symbool kan staan voor de hele natie en de personages interessante afvaardigingen vormen van heersende sociale tendenzen. Sommige zijn angstaanjagend egoïstisch, andere laten ons geloven dat Rusland en de mensheid in het algemeen nog zo slecht niet zijn. Het pessimistische einde laat echter geen twijfel bestaan over wat de makers ons als finale gedachte wil meegeven. 

Hoewel de opeenvolging van lange, hevige scènes vol dialogen de film best zwaar maken, is dit een ijzersterk staaltje cinema dat ons wezenlijke dingen vertelt over de mensheid - misschien wel dé essentie van goede cinema.