Free The Mind

Genre: Documentaire | Duur: 1u20 | Release: 6 Mei 2013 | Land: Denemarken, Finland, VS | Regie: Phie Ambo | Cast: Richard Davidson, Travis Leanna

De term ‘meditatie’ roept waarschijnlijk een beeld op van een mysterieuze monnik in lotushouding met een niets-verklappend en enigszins zelfgenoegzaam gezicht, alsook al het bijbehorend scepticisme over de eeuwoude praktijk. De esoterische connotatie die meditatie met zich meedraagt is volgens Free The Mind echter onterecht. Met behulp van neuroloog Richard Davidson tracht deze docu het psychologisch en medisch potentieel van de activiteit wetenschappelijk te staven, en slaagt hier best prima in.

Free The Mind volgt drie hoofdpersonen die allen aan emotionele problemen lijden. Het betreft twee Amerikaanse soldaten met PTSS en een jong kind met ADHD. In een poging hun mentale problemen en hun afhankelijkheid van farmaceutische medicijnen te temperen maken ze kennis met all natural-technieken als ‘mindfulness’ en ‘compassie-meditatie’. Het periodiek beoefenen van meditatie zou gestaag de structuur van het brein zo hervormen dat een groter vermogen tot psychische rust en medeleven mogelijk wordt– een merkwaardige evolutie in onze subjecten volgt.

Regisseuse Phie Ambo benadrukt vooral de emotionele ervaring van de mediteerders eerder dan hetgeen die ervaring verklaart. Met de goede bedoeling het publiek te engageren wordt de wetenschappelijke kant van het onderwerp ietwat veronachtzaamt, ondanks de documentaire zijn opzet meditatie net van zijn mysterie te ontdoen.  Begrijp ons niet verkeerd, de effecten van meditatie worden duidelijk weergegeven alsook verklaard, maar de wetenschappelijke uitleg mocht gerust diepgaander geweest zijn. Met een speelduur van amper tachtig minuten was daar alleszins nog voldoende tijd voor.

Niettemin is Free The Mind een met finesse gemaakte documentaire die iedereen zou moeten interesseren. Het bevat immers informatie die voor elk van ons bruikbaar is in het dagelijks leven: de hersenen zijn plastisch eerder dan onwrikbaar en door bewust specifieke arealen te stimuleren kunnen we doelgericht verbeteringen aanbrengen die ons hele zijn beïnvloeden. Davidson zegt op een gegeven moment dat het brein het meest complexe object in het universum is, en dat we amper beginnen te begrijpen hoe het orgaan in elkaar zit. Wie echter op de hoogte wil gebracht worden van de huidige stand van zaken vindt met Free The Mind een algeheel goede doch erg elementaire start.