Inherent Vice

Na zijn grote triomf, There Will Be Blood leek het wel alsof Paul Thomas Anderson zich wilde heruitvinden door te experimenteren met de grenzen van het narratieve. Dat wordt hem duidelijk niet door iedereen in dank afgenomen. Zo zorgde The Master voor flink wat verdeeldheid onder Amerikaanse critici, al kon de film bij ons gelukkig op meer erkenning rekenen. Met Inherent Vice gaat de regisseur nog een stap verder en waagt hij zich in de chaotische wereld van romanschrijver Thomas Pynchon.

Tijdens het adapteren liet Anderson zich eveneens inspireren door het komische jaren '70’s duo Cheech & Chong en hun film Up in Smoke, en Raymond Chandler’s verfilmde detectiveromans The Big Sleep en The Long Goodbye. Een film als Inherent Vice kan je een stonerfilm noemen: komedies met een vaak nogal onbenullig verhaal en van de pot gerukte plotwendingen waarin drugs doorgaans een belangrijke rol spelen. Ook Fear and Loathing in Las Vegas of films met irritante duo’s zoals Jay and Silent Bob of Harold & Kumar kunnen bij dit genre gerekend worden. Maar het beste en bekendste voorbeeld van een stonerkomedie is wellicht het meesterlijk grappige The Big Lebowski, waarmee Inherent Vice trouwens treffende gelijkenissen vertoont – ook de gebroeders Coen refereerden al gretig naar Raymond Chandler.

Inherent Vice speelt zich af tijdens de jaren ‘70, die in Amerika gedomineerd werden door paranoia en de opflakkering van allerlei culten. Centraal staat privédetective en drugsverslaafde sufkop Larry “Doc” Sportello, die door zijn ex-liefje Shasta gevraagd wordt om een listig complot tegen haar rijke minnaar Mickey Wolfmann te voorkomen. Net wanneer enkele nieuwe zaken verband lijken te hebben met Mickey, een beruchte vastgoedmakelaar, verdwijnt hij plots spoorloos, samen met Shasta. Doc start een onderzoek maar wordt zo ongewild meegesleurd in een complex web van intriges waarin hij zal kennismaken met een reeks eigenaardige seventies-figuren en een obscure cult: The Golden Fang.

De kijker die nood heeft aan een coherente narratieve structuur zal zich al snel in de steek gelaten voelen. Het is dan ook niet echt de bedoeling dat je de film bij een eerste visie al meteen van A tot Z begrijpt. Absurde situaties volgen elkaar in snel tempo op en de plot springt geregeld van de hak op de tak. Maar wie het sterke acteerwerk en het visueel vernuft omarmt, zal merken dat deze film veel meer te bieden heeft dan een dwaas retrofestijn.

Anderson kan alweer rekenen op een sterrencast in topvorm. Door de dynamische manier van werken wist de regisseur een spontane sfeer te creëren die het spel van de acteurs ten goede komt. Joaquin Phoenix slentert rond als de gedrogeerde Doc met bakkenbaarden en vettige haarlokken – hij lijkt wel de jonge versie van Jeffrey “The Dude” Lebowski – en bevestigt nogmaals wat voor groot acteur hij is. Ook Josh Brolin is zeer goed als de corrupte detective Christian F. "Bigfoot" Bjornsen en de solide prestatie van nieuwkomer Katherine Waterston laat ons geloven dat we zeker nog gaan horen van deze actrice.

Ondanks de gecompliceerde plot heeft Inherent Vice alles in huis om tot een cultklassieker uit te groeien.

Vaste cameraman Robert Elswit voorziet de film van een stijlvolle vintage-fotografie. Met behulp van oude filmstocks en contrastarme beelden met een grove filmkorrel oogt de film als een vervaagde postkaart. De cineast heeft ook een buitengewoon gevoel voor muziekkeuze, wat duidelijk wordt met een alweer spetterende soundtrack. Deze bestaat zowel uit minder bekende, doch funky '70’s liedjes als film noir-achtige composities van huiscomponist Jonny Greenwood.

Het zal de kijker best wel wat moeite kosten om de gecompliceerde plot van deze nogal lange film te blijven volgen. Dat het publiek tussen de vele dialoogscènes weinig ademruimte krijgt, zal zeker niet elke kijker kunnen appreciëren. Inherent Vice is dan ook ongetwijfeld Anderson’s minst toegankelijke film tot nog toe en zal mogelijk voor nog meer controverse zorgen dan bij zijn vorige films het geval was. In Amerika werd de film al lauw onthaald en de kans is dus klein dat de cineast zijn Oscarnominatie voor beste scenario zal verzilveren. Toch zou het wel eens best kunnen dat deze misdaadkomedie na verloop van tijd bij een beperkter publiek tot een cultklassieker uitgroeit.

Bert Coppens Helemaal (niet) akkoord? Lees de