The Laundromat

Te zien op Netflix

In 2015 leidde het datalek van de Panama Papers tot een groot schandaal dat omwille van zijn nogal droge karakter en complexiteit al snel aan sensatie verloor. Steven Soderbergh en zijn kompaan Scott Z. Burns trachten met The Laundromat een even amusante als informatieve terugblik te bieden op de blootlegging van schimmige, moreel verwerpelijke maar helaas wettelijke financiële constructies die er voor zorgen dat de rijkste mensen ter wereld gevrijwaard worden van belastingen.

Enerzijds gaan de virtuoze cineast en de clevere scenarist voor een milde ironie en een speelse gevatheid die ook The Informant! zo entertainend maakten. Daarbij mogen Gary Oldman en Antonio Banderas flink aangedikte versies vertolken van de advocaten Mossack en Fonseca, die trots beschrijven hoe ze allerlei rijke stinkerds financieel onderdak boden in belastingparadijzen. Oldman in het bijzonder etaleert daarbij een karikaturale arrogantie die zijn personage iets ongepast heldhaftig heeft. The Laundromat lijkt haast meer de draak te steken met de overheid en ons democratisch bestuur dat er niet in slaagt lieden als Mossack en Fonseca te verhinderen de wereldeconomie scheef te trekken met hun malafide onderneming, dan dat het hun gebrek aan moraliteit aanklaagt.

Dat tracht het scenario te counteren door Meryl Streep op te voeren als een dametje dat op zoek gaat naar de verantwoordelijken voor het feit dat ze na de dramatische dood van haar man slechts beperkt op compensatie kan rekenen. Haar strijd krijgt echter nooit Erin Brokovich-allures en de combinatie van dit ietwat triestige relaas wringt met de schertsende toon van het kaderverhaal. Enkele kleinere vignetten - waarvan ééntje met Matthias Schoenaerts - illustreren concreet de waanzin waar het elitaire, door partijfinanciering in stand gehouden systeem van belastingontduiking toe kan leiden maar vormen ook bizarre zijpaden in het narratief.

Soderbergh filmt als gewoonlijk heerlijk slinks en vaardig en The Laundromat ziet er alweer bijzonder aantrekkelijk uit. Door Oldman en Banderas nu en dan de vierde wand te laten doorbreken en Streep in de finale een kleine stunt te laten uithalen die haar personage(s) laat overgaan in de min of meer échte Streep, tracht hij een speelse twist te geven aan zijn film. Die elementen werken afzonderlijk maar in zijn geheel vindt The Laundromat geen overtuigende vertelstructuur of toon. De laatste scène mag dan al flink het vuur in de verontwaardigingspan jagen, het schipperen tussen aanklacht en spot laat de film tussen twee weliswaar fatsoenlijke stoelen belanden. De tussentitels, ludieke intermezzo's en gastoptreden (van b.v. Sharon Stone), komen ondoordacht en overbodig over.

Schipperend tussen scherts en ernst, vindt deze satirische aanklacht moeilijk een evenwicht

Burns, die zowel als scenarist als als producer functioneert, komt tegelijk ook aanzetten met zijn regiedebuut The Report. Deze knappe procedurethriller gaat voluit voor ernst en ophef en blijkt dan ook stukken effectiever als het aankomt op het betrekken van het publiek bij het reconstrueren van samenzweringen. The Laundromat was misschien ook gebaat bij een meer serieuze aanpak, maar we konden de kwaliteiten niettemin appreciëren.

Sven De Schutter Helemaal (niet) akkoord? Lees de