Shooting Dogs

Michael Caton-Jones is het beste bewijs dat hedendaagse regisseurs vaak niét het brein achter een productie zijn. De Brit maakte niet bepaald naam toen hij zijn coördinerende kunsten verleende aan zielloze studioproducten als Rob Roy en The Jackal -die laatste had als tagline de volgende beklijvende frase: How do you stop an assassin who has no identity?. Toch was het maar enkele jaren verder zwoegen voor 's mans gloriemoment er aankwam: op 31 maart 2006 kwamen maar liefst twee films van zijn hand in de Britse zalen. Ze lagen qua scope een stuk verder van elkaar af dan de ijspriem en de machete. Caton-Jones, u voelt hem al komen, verzorgde niet alleen de regie van het inferieure Basic Instinct 2, maar ook die van Rwandadrama Shooting Dogs.

1994, Kigali. Father Christopher (John Hurt uit V for Vendetta en The Elephant Man) heerst zachtaardig over de Ecole Technique Officielle. Hij is bezorgd over de stijgende dreiging in het land, maar voelt zich beschermd door de Belgische blauwhelmen die op zijn domein zijn gestationeerd. Bovendien is met jonge leraar Joe een acoliet overgevlogen waarmee hij samen enthousiast kan zijn over het godsdienst, talen en rekenen doceren.

Maar dan wordt president Habyarimana uit de lucht geschoten. De stammenoorlog breekt los, Hutu-radio zaait een niets ontziende haart en al wat naar Tutsi riekt, wordt met de hand afgeslacht. Steeds meer Tutsi's schuilen op het domein van de Don Boscoschool. Zij worden beschermd door de blauwhelmen, maar die mogen op beval van hogerhand niet ingrijpen. Vandaar de titel: de kneuvelde honden die peuzelen aan de stortvloed lijken in de straten, die kunnen de Belgen wél neerschieten. Tegen de uitzinnige, bloeddorstige Hutu's mogen zij niet optreden, of voor hun ogen nu zwangere vrouwen aan stukken rijten of niet.

David Belton, de man die het hele project als producer en co-scenarist van de grond kreeg, was in 1994 zelf als BBC-cameraman in Rwanda. Zijn schuldgevoel omdat hij zich met de andere blanken door de Verenigde Naties liet evacueren terwijl die de Rwandezen daar lieten om elkaar af te slachten, dreef hem tot deze aartsmoelijke oefening in het maken van cinema. Hoe breng je een gigantische genocide in beeld? Belton begon alvast met goede bedoelingen. Als we -het is gewoon onvermijdelijk- vergelijken met Hotel Rwanda, valt eerst en vooral al op dat deze BBC-productie wél in het land zelf is gaan filmen (Terry George draaide in Zuid-Afrika) en dat afgezien van Hurt veel minder sterren in de cast prijken (Nick Nolte, Joaquin Phoenix én Jean Reno halen zelf wel volk naar de zalen). Meer nog, misschien het beklijvendste moment van Shooting Dogs komt er met de eindcredits, waarin je foto's krijgt te zien van de Rwandese leden uit de filmploeg, met telkens hun eigen oorlogsachtergrond. Oké. Filmen in Rwanda, met Rwandezen. Goeie zet. Maar dan Michael-Caton Jones inhuren, dat leek aan de hand van diens track record niet meteen de slimste move. Maar kijk, Caton-Jones construeert zijn beelden een pak directer en dringender dan George dat deed. Soms blijkt wel iets te veel dat zwaardenzwaaiende Hutu's op een denkbeeldige lijn voor de camera zijn neergepoot. Maar ook al wordt het soms wat theatraal, dan nog houdt de artistieke leiding de toon resoluut anti-sentimenteel. Een goeie zaak voor een relaas dat je voor de gemoedsrust beter met enige afstand kan aankijken.

Toch opteerden de makers voor een optimale identificatie: waar we in het hotel Mille Collines uit Hotel Rwanda zwarte hoofdpersonages volgden -Don Cheadle en Sophie Okonedo hielden er terechte Oscarnominaties aan over- worden de traumatische gebeurtenissen ons hier getoond vanuit het blanke en christelijke perspectief van Father Christopher en leraar Joe. Maar in een film met zo'n zwaar onderwerp blijkt dat geen probleem. Integendeel, want door de Belgische vlag die we in de allereerste beelden schermvullend krijgen te zien, bleek al dat dit verhaal zich helemaal niet ver van ons bed afspeelde.

Jan Sulmont Helemaal (niet) akkoord? Lees de