The Three Burials of Melquiades Estrada

In Cannes werd dit regiedebuut van acteur Tommy Lee Jones beloond met de prijzen voor Beste Acteur en Beste Scenario. Ook op het Gentse filmfestival wist deze moderne western velen te bekoren. De jury bekroonde dit excellente drama zelfs met de titel van Beste Film.

Jones speelt zelf de hoofdrol als Pete Perkins, een wat norse, zwijgzame rancher in een Texaans dorpje aan de Mexicaanse grens. Zijn beste vriend is Melquiades Estrada en zoals de titel al aangeeft, komt hij om het leven. Pete wil niet alleen kost wat kost te weten komen wie verantwoordelijk is voor diens dood, maar acht het ook zijn taak de haastig begraven Melquiades een waardig afscheid te geven. Daarom besluit hij het lichaam terug te brengen naar Mexico.

Het decor waartegen dit tragische relaas zich afspeelt, is een stadje waar de levensvreugde al een tijd onder een laag zand en stof is bedekt. Een soort einde beschaving, maar voor veel Mexicanen ironisch genoeg toch een nieuw begin. De grenspolitie, waaronder nieuwkomer Mike Norton (Pepper), doet dan ook alle moeite illegale vluchtelingen te betrappen en terug te sturen. Dat gebeurt met harde hand en racistische verwijten. Van daaruit ontwikkelt zich een meeslepende film over de cultuur van twee landen en twee volkeren, die verenigd zijn door de majestueuze natuur. In de onherbergzaamheid van het woeste landschap vervaagt de grens immers. Jones maakt er dan ook geen zwart-wit-tegenstelling van en heeft duidelijk sympathie voor beide partijen. De film is overigens grotendeels in het Spaans opgenomen.

Jones en scenarist Guillermo Arriaga vonden in de wantoestanden een authentiek uitgangspunt voor een beklijvende studie over sociaal contrast. Melquiades duikt op vanuit het niets en verdwijnt even geruisloos. Dat is het lot van een volk dat zich laat uitbuiten en in illegaliteit moet leven, in ruil voor de illusie van iets beter. Daarnaast is The Three Burials ook een film over de missie van een man op zoek naar verlossing, die ook anderen wil bevrijden. Pete sleurt op de reis immers ook de man mee die Melquiades ombracht, en wil met deze daad zijn eigen kleine bijdrage tot een betere wereld leveren. Lichtjes geschift, maar wat doet een leven lang tussen vee en bergen met een mens? Jones maakt van Pete een tragisch, soms onpeilbaar personage en zou er wel eens een Oscarnominatie voor kunnen krijgen. Ook de goed uitgewerkte nevenpersonages worden knap vertolkt.

Dit westerndrama is ondanks zijn grote thema's niet al te zwaarmoedig. Het is verrassend dat Jones, als acteur zichzelf behoorlijk ernstig nemend, het aandurft zijn film ook een komisch tintje te geven. Zo wordt er nogal wat gesold met Melquiades' lichaam en daar mag je gerust mee lachen. De personages worden bovendien op ironische wijze met elkaar verbonden door de vrouwen in hun leven. Daarnaast is dit ook gewoon een spannende avonturenfilm die wel doet denken aan traditionele cowboyfilms, maar tegelijk iets zeer fris en actueels uitstraalt.

Toch is dit alles niet alleen Jones' verdienste. Arriaga brengt de eerste helft van de film met een verhakkelde chronologie, wat we hem met minder succes ook al in 21 Grams zagen doen. Verleden, heden en toekomst wisselen elkaar af, wat aanvankelijk misleidt, maar uiteindelijk de film ook dramatisch sterker maakt. Eens Pete aan zijn tocht begint, werd dan weer voor rechtlijnigheid geopteerd, waardoor de kijker mee op Pete's doel afstevent.

Dit ijzersterke, gevarieerde verhaal wint nog eens aan kracht door de magistrale fotografie (van Chris Menges, de Britse cameraman die vaak met Ken Loach en Stephen Frears werkt) en de mooie soundtrack. Jones smeedt dit alles meesterlijk aan elkaar en bezorgt ons een indringende, boeiende kijkervaring.

Sven De Schutter Helemaal (niet) akkoord? Lees de