The Dreamers

Bernardo Bertolucci's Last Tango in Paris (1972, met Marlon Brando en Maria Schneider) had door zijn expliciet seksuele inhoud problemen om deftig gedistribueerd te raken. Maar naast de toen als shockerend ervaren seks tussen een vijfenveertigjarige weduwnaar-van-een-week en een dra te trouwer twintiger, maakten ook de beelden -gemodelleerd naar de getormenteerde figuren van Francis Bacon- en vooral Brando's speech naast het lichaam van zijn dode vrouw, grote indruk. "A landmark in movie history", schreef New Yorker Magazine uiteindelijk. "Bertolucci and Brando have altered the face of an art form", wist Pauline Kael.

Dertig jaar later leek de geschiedenis zich haast te herhalen: Fox Searchlight Pictures vroeg de Italiaan zijn zomer van 2003 te besteden aan het herknippen van The Dreamers, 's mans plusmin twintigste film. Bertolucci weigerde en de studio plooide. Ze aanvaardde een NC-17-keuring, die in de States zowat met pornografie gelijk wordt gesteld (een 'R' is beter voor de verkoop). De laatste twee films die in Gods country met dit kwaliteitskenmerk in de zalen kwamen, dateren van 1997: Bent, over de Nazi-vervolging van homo's -starring Ian McKellen, Jude Law én Mick Jagger-, en Orgazmo, South Parks Stone en Parkers komedie over de porno-industrie.

Bijzonder twijfelachtig dus of over de plas én op het oude continent veel kinderen te zien zullen krijgen hoe de Amerikaanse Matthew (Pitt) in het Parijs van 1968 uitvoerig kennismaakt met Théo en Isabelle, twee leden van een 'vrijmetselarij van cinefielen'. Wel haalde de Italiaanse regisseur zijn slag thuis: volwassenen krijgen de 'uncut' versie, inclusief 'full frontal male nudity'. Vanaf zes februari 2004 draait de prent in Los Angeles en New York. Drie weken later krijgen wij Belgen hem op het scherm, de Hollanders moeten wachten tot 1 april.

Maar alle Amerikaanse Political Correctness ten top, is de prent ook het wachten waard?

The Dreamers is vooral een entertainende filmkwis voor gevorderden, zo wordt al duidelijk met de eerste woorden die Pitt per voice-over mag melden: "The first time I ever saw a movie at the cinémathèque française, I felt: only the French would house a cinema inside a palace". In het begin krijgen we massa's klassieke filmfragmenten, vaak door de acteurs nagespeeld en door de oude beelden verweven: Garbo als 'Queen Christina', Seberg op de Champs Elysées, freaks uit 'Freaks', het trio uit Godards 'Bande à part'. Goeie muziek bovendien -ooit Hey Joe of Tous les garçons et les filles in Dolby Surround gehoord?

En de seks? Daar wringt het schoentje vreemd genoeg toch wat. Lullen in beeld, dat wel. Noblesse oblige ten tijde van Ken Park, Lucia Y El Sexo, Young Adam et on en passe. Maar Pitts pietje ten spijt, was Bertolucci beter psychologisch een stuk dieper op incest of seksuele trio's ingegaan. En op al de rest: Bernardo wil teveel ineens vertellen - over revolterende jeugd op straat, revolutionaire Franse filmmakers, het defait van het communisme, de veranderende seksuele moraal- waardoor die onderliggende thema's op het scherm maar af en toe naar de verhoopte vrijbuiters-vibe worden vertaald. The Dreamers wordt daardoor etalage-cinema: mooie mensen, bijwijlen betoverende beelden -het kraanshot langs een ijzeren brug waarmee de film begint, of Greens incarnatie van de Venus van Milo-, maar de mayonaise pakt niet. We geven niks om wat de personages denken of voelen. Om een ménage à trois te zien waar je je zowaar ook betrokken weet bij de personages, verwijzen we u eerder naar Y tu mama tambien van Cuaron, of naar Jules et Jim van Truffaut. Bertolucci's poging om na Il conformista (1970), 1900 (1976) of The Last Emperor (1987) een nieuw meesterwerk op tafel te gooien, is dus mislukt. Volgende keer beter. Gelukkig zorgt de NC-17-rating ervoor dat massa's Europeaanse en Amerikaanse snoepers de film, inclusief must-see klassieke fragmenten, toch zullen zien.

Jan Sulmont Helemaal (niet) akkoord? Lees de