Oscars 2006: vooruitblik
Het regent de laatste weken filmprijzen in de Amerikaanse filmwereld, maar eigenlijk is er maar één die echt van belang is: de Oscar. Op 5 maart vindt de uitreiking plaats en K.U.T laat u zoals gewoonlijk weten wat u van de nominaties moet vinden. De strijd om de Oscarnominaties was een stuk minder spannend dan vorige jaren, aangezien een aantal films en filmmakers al lang op voorhand zeker waren van een plaatsje op de erelijst. Dat Ang Lee ?s Brokeback Mountain het goed zou doen, was evident. Met 8 nominaties scoort de homowestern het hoogst, maar ook Crash en Good Night, and Good Luck doen het met 6 nominaties niet slecht. Uitzonderlijk dit jaar is het grote aantal bekroningen voor onafhankelijke films met minder voor de hand liggende thema?s. Omdat maar liefst drie genomineerde acteurs een homo spelen en Felicity Huffman in de huid van een transseksueel kruipt, beklemtoont men ook graag de nieuwe progressiviteit van de Academy. Maar is dat niet gewoon toeval? Anderzijds zijn een opvallend groot aantal films bewust op zoek gegaan naar de politieke en sociaal relevante dimensie van hun verhaal en dat die beloond worden, is toch minder voor de hand liggend. Jarhead, de toch wel bijzonder anti-oorlogsfilm van Sam Mendes, kreeg dan weer geen enkele nominatie. Vijf van de genomineerde acteurs speelden overigens personages die echt bestaan hebben, dus ook de biografie doet het weer goed. En kwamen er de voorbije jaren opvallend veel buitenlandse acteurs in aanmerking voor een beeldje, dan is het nu weer een bijna strikt Amerikaans feestje. Slechts drie Britse dames bederven de pret. Beste Film-Beste Regie 
Ang Lee heeft met The Hulk een serieuze misstap begaan, maar is nu weer zijn vertrouwde, meesterlijke zelf. Zijn liefdesdrama Brokeback Mountain is de minst voor de hand liggende Oscarfilm op deze lijst, maar wel de meest terechte. In de strijd om Beste Film neemt hij op tegen Spielbergs ijzersterke Munich, dat bij de uitreiking van heel wat andere prijzen genegeerd werd. Voor Lee is het de tweede nominatie als regisseur, voor Spielberg de zesde. Hun concurrenten zijn allemaal groentjes. George Clooney ziet zijn tweede film, het bejubelde Good Night, and Good Luck genomineerd, het racismedrama -Crash levert Paul Haggis ?die vorig jaar genomineerd werd met zijn scenario voor Million Dollar Baby? zijn eerste nominatie als regisseur op en debutant Bennett Miller sluit het rijtje af met het sobere Capote. Voor het eerst sinds 1981 komen de categorieën Beste Film en Beste Regie volkomen overeen. Fernando Meirelles (The Constant Gardener), James Mangold (Walk the Line) en David Cronenbergh (A History of Violence) vielen dus uit de boot met films waarvan toch veel verwacht werd. Al eerder was duidelijk dat ook Rob Marshall?s Memoirs of a Geisha, Woody Allen met Match Point en Ron Howard zijn Cinderella Man geen kans zouden maken. Allen werd overigens wel genomineerd als scenarist. Maar K.U.T is tevreden: de vijf genomineerden zijn het allemaal waard, en dat gebeurt ook niet zo vaak. Wie wordt het? Brokeback Mountain, zonder twijfel. Beste Acteur 
In tegenstelling tot vorig jaar was dit een bijzonder voorspelbare categorie. Het waren immers steeds dezelfde vijf acteurs die overal in de prijzen vielen en op Eric Bana na (nochtans sterk in Munich), zijn dat alle hoofdacteurs uit de Beste Filmgenomineerden. Dat zet Ralph Fiennes (The Constant Gardener) en Russell Crowe (Cinderella Man) dus op een zijspoor. Crowe?s co-star uit Gladiator, Joaquin Phoenix, werd wél genomineerd voor zijn fantastische prestatie in Walk the Line. Werd die in 2000 al een keer genomineerd voor Beste Bijrol in Gladiator, dan zijn de concurrenten allemaal nieuwelingen op Oscargebied. David Strathairn acteert al meer dan 25 jaar en krijgt eindelijk de waardering die hij verdient, voor zijn indrukwekkende rol in Good Night, and Good Luck. Ook Philip Seymour Hoffman, sterk in Capote, loopt al jarenlang talentvol te wezen in Hollywood. Met Heath Ledger treffen we dan weer een acteur aan van wie men tot vorig jaar nooit had kunnen voorspellen dat hij ooit iets Oscarwaardig zou bereiken. Op K.U.T na dan, want de recensie van Monster?s Ball vermeldde al dat ?dit wel eens een interessante acteur zou kunnen worden?. Zijn geweldige en dappere vertolking in Brokeback Mountain levert hem een verdiende nominatie op. Vijfde genomineerde tenslotte (en de enige zwarte acteur dit jaar) is Terrence Howard, wiens présence in Crash al overduidelijk was. Hij wordt echter beloond voor zijn rol als rapper in de verder weinig betekenende film Hustle & Flow. De categorie Beste Song leverde Howard overigens een tweede nominatie op voor dezelfde film. Ons oordeel: Ledger verlegde zijn grenzen, wat bewonderenswaardig is. Maar Hoffman en Phoenix wonnen Golden Globes en lopen al een tijdje in Hollywood rond. Moeilijk te voorspellen dus. Beste Actrice 
Net als vorig jaar, toen Annette Bening, Hilary Swank en Imelda Staunton al maanden voor de Oscars alle filmprijzen wisten weg te kapen, is ook dit jaar het aantal gegadigden voor deze categorie bijzonder klein. Niet dat er onvoldoende vrouwelijk talent is, maar ze moeten natuurlijk wel de juiste films kiezen. Dat heeft Judi Dench eigenlijk niet gedaan ?Mrs. Henderson Presents is niet echt een meesterwerk? maar niettemin krijgt deze Britse dame haar vijfde nominatie in 9 jaar tijd. Terechter is de eerste nominatie voor Reese Witherspoon, overweldigend goed als June Carter in Walk the Line. Zo wordt de trend verder gezet dat jonge, voorheen als niet al te getalenteerd beschouwde actrices (Halle Berry, Salma Hayek, Hilary Swank, Charlize Theron) plots een verbluffende vertolking uit hun mouw schudden. Felicity Huffman zal het Witherspoon echter niet makkelijk maken. De meest getalenteerde Desperate Housewife maakte veel indruk met haar rol als transseksuele man in Transamerica en behaalt daarmee eveneens haar eerste Oscarnominatie. Echtgenoot William H. Macy weet hoe dat voelt. Het rijtje genomineerden wordt nog aangevuld door Charlize Theron (voor het drama North Country) en de jongste genomineerde, de twintigjarige Keira Knightley (voor Pride & Prejudice). Deze actrices wisten niet echt te verbluffen (Knightley was dit jaar ook barslecht in Domino en we betwijfelen of ze hierna nog Oscarwaardig werk zal afleveren) maar iemand moest de lijst opvullen. Dat hadden ook Joan Allen (The Upside of Anger), Laura Linney (The Squid & the Whale), de Chinese Ziji Zhang (Memoirs of a Geisha) of in het slechtste geval Gwyneth Paltrow (Proof) kunnen zijn. K.U.T zegt: duimen voor Witherspoon, maar Huffman mag niet onderschat worden, ondanks haar beperkte ervaring. Beste Acteur in een bijrol 
Deze categorie is dit jaar ietwat onvoorspelbaar. Er waren wel heel wat kandidaten, maar de prijzen gingen de voorbije maanden telkens naar andere acteurs en er was niet echt iemand die er bovenuit sprong. George Clooney neemt verrassend genoeg de eerste plaats in en is dit jaar dus twee maal genomineerd. Deze nominatie kreeg hij echter niet voor zijn eigen Good Night, and Good Luck, wel voor Syriana, een politieke thriller van de hand van Stephen ?Traffic? Gaghan. Voor deze rol kwam Clooney heel wat kilo?s bij en zo?n metamorfose vindt The Academy gewoonlijk wel aardig. Ook al uit Syriana komt William Hurt, die echter genomineerd wordt voor zijn rol als maffiabaas in A History of Violence. Hij is daarmee de enige genomineerde acteur die een slechterik speelt en ook de acteur wiens laatste nominatie het langst geleden is, 1987 namelijk. Paul Giamatti, die vorig jaar al een nominatie had moeten krijgen voor Sideways, is de enige acteur uit Cinderella Man die beloond wordt. Jake Gyllenhaal, al even moedig een homoseksuele cowboy spelend in Brokeback Mountain, is een van die vele jonge talenten voor wie een Oscarnominatie slechts een kwestie van tijd was. Dat geldt trouwens ook voor zijn Jarheadmedespeler en schoonbroer-in-spe Peter Sarsgaard, die dit jaar de boot miste. Zijn plaats wordt ingenomen door Matt Dillon. Bijna 42, al meer dan 25 jaar in het vak, nooit echt geweldig getalenteerd geacht en nooit echt in grootse films verschenen, maar nu dan toch een Oscarnominatie. Als racistische maar dan toch menselijke agent in Crash wist hij toch wel indruk te maken. En de Oscar gaat naar? Moeilijke vraag. Clooney is op dit moment bijzonder populair, maar Giamatti heeft nog wat te goed. Wij vonden Gyllenhaal alleszins zéér sterk en hij zou kunnen meegevoerd worden op de mogelijke overwinningsgolf van Brokeback Mountain. Beste Actrice in een bijrol 
Nog een categorie die niet eenvoudig te vullen was. Toni Collette en Shirley MacLaine (In Her Shoes), Scarlett Johanssen (Match Point) en Uma Thurman (The Producers) leken enkele maanden geleden al geen kans meer te maken. Maria Bello (A History of Violence) en Thandie Newton (Crash) dan weer wel, maar zij worden teleurgesteld. Geen nominatie voor hen, wel voor Catherine Keener. Zij krijgt haar tweede Oscarnominatie voor Capote. Frances McDormand begint net als Meryl Streep zo?n vanzelfsprekende genomineerde te worden. Haar vierde Oscarnominatie is voor haar rol naast Charlize Theron in North Country. Rachel Weisz, die nog steeds Kate Winslet lijkt te imiteren, weet voor het eerst applaus te krijgen voor een filmrol. In The Constant Gardener was ze niet meteen sympathiek, maar net daardoor werd de nuance die ze in de rol van activiste wist te leggen benadrukt. Amy Adams, die u wellicht enkel zult kennen als DiCaprio?s naïeve verloofde uit Catch Me if You Can, won een jaar geleden al een acteerprijs op het Sundancefestival, voor haar rol als vrolijk zwanger meisje in het verder nogal grimmige Junebug en bleef voor deze rol een heel jaar door prijzen sprokkelen. Michelle Williams tenslotte heeft een heel eind afgelegd van Dawson?s Creek naar Brokeback Mountain. Als echtgenote van Heath Ledger, in de film én in werkelijkheid, sluit ze het rijtje genomineerden af. Het komt wel vaker voor dat koppels samen genomineerd worden (bv. Frances McDormand en Joel Coen voor Fargo, Susan Sarandon en Tim Robbins voor Dead Man Walking), maar het gaat dan zelden om twee acteurs. Wie wint? Weisz won minder prijzen dan Keener, maar wel meer prestigieuze. Williams zou echter ook kunnen winnen, om dezelfde reden als Gyllenhaal. Wordt dus een verrassing. Beste Buitenlandse film 
De Belgische inzending, L?Enfant moest het onderspit delven voor o.a. het melige Joyeux Noël (Frankrijk) en het mooie maar conventionele Sophie Scholl (Duitsland). Verder schopt Palestina keet omdat hun Paradise Now (over zelfmoordterroristen) voor The Academy afkomstig is uit ?The Palestinian Authority?, de formele naam die de VS gebruikt omdat, officieel, het land niet onafhankelijk bestaat. Het Italiaanse La Bestia nel Cuore (over een incesttrauma) en het Zuid-Afrikaanse Tsotsi (waarin een gangsterjoch zich ontfermt over het zoontje van een vrouw die hij neerschoot) vervolledigen de lijst. Een compleet overzicht van de nominaties vindt u op www.oscars.org. De uitreiking vindt plaats op 5 maart en daarvoor is alweer een nieuwe gastheer voorzien. De bij ons vrij onbekende komiek Jon Stewart mag Chris Rock vervangen en daar zijn wij ook blij om. Een probleem nog voor de producers van de show: aangezien geen enkele van de genomineerde films een kassucces was, is de kans ook reëel dat de grote kijkersmassa afhaakt als er prijzen worden uitgedeeld. Ook de afwezigheid van grote sterren als bijvoorbeeld Tom Hanks, Sean Penn of Julia Roberts op de lijst van genomineerden kan daarin meespelen. Wedden dat volgend jaar weer gewoon keurig Hollywoodentertainment genomineerd wordt?