Een Wansmakelijk interview: K.U.T Site sprak met Jan Verheyen naar aanleiding van de Nacht van de Wansmaak Op 27 februari gaat de nieuwste editie van de Nacht van de Wansmaak in België van start. K.U.T-Site, altijd in voor een portie leedvermaak, besloot dat het de hoogste tijd was om ?het brein? achter de wansmaak op te zoeken. Een interview met cultkenner Jan Verheyen. Meneer Verheyen, waarom begint u aan een Nacht van de Wansmaak, persoonlijke interesse? Ja tuurlijk.. Het zaad voor de Nacht... is al veel eerder geplant. We spreken over ? ik ben echt wel oud aan het worden ? eind jaren zeventig, heb ik een boek gevonden van Michael Medved (de schrijvers van het boek waren eigenlijk zijn broer Harry Medved en Randy Dreyfus, met Michael als ?editor?). Medved was zo iemand ? net als ik ? die geïnteresseerd was in al die mysterieuze B-, C-, tot en met Z-horrorfilms die in Amerika in de jaren ?50 en ?60 vrij veel werden gemaakt. Hij heeft toen een boek geschreven, de Golden Turkey Awards, waarin hij de 50 meest bizarre, slechtste, vreemdste films die hij had kunnen opsporen met veel enthousiasme beschreven heeft. Ik vond dat een fantastisch boek, en ik heb hem dan ook uitgenodigd toen ik het filmfestival van Knokke (nvdr: begin jaren ?80) deed. Medved is dan ook effectief gekomen, met 16 mm kopieën van 5 van die films. Dat was zo weird, zo bizar dat me dat altijd is bijgebleven. Ik heb dan samen met Jan Doense (de directeur van het Festival van de fantastische film te Amsterdam) een nacht georganiseerd in Amsterdam, maar toen nog met drie hoofdfilms, echt wel zwaar. Nu, voor ons was dat in de eerste plaats voor de lol. Nadien bleek dat er veel mensen, veel meer dan er ooit effectief zijn geweest naar de eerste nacht, over spraken zodat de druk ontstond nog een nacht te organiseren. We hebben dan het concept een beetje herdacht, drie films achter elkaar is echt wel van het goede te veel. Uiteindelijk is in ?97 het concept ontstaan zoals het nu nog steeds gebeurt waarbij we trailers laten zien in plaats van volledige films en heel af en toe een soort condensed version van de hoofdfilm. En zelfs dat duurt soms nog te lang. Waarom kijkt u eigenlijk naar slechte films. Want, we zijn het toch eens, slecht zijn ze... Jaja, het is heel dubieus. De overgrote meerderheid van die films zijn niet om aan te zien, laat staan dat ze uit te zitten zouden zijn zonder pijnstillers. Maar.. er zijn er ook een aantal die, vaak om foute redenen, blijven fascineren. Ilsa, de wolvin van de SS bijvoorbeeld, dat is.. euhh.. echt heel goed gemaakt. Echt een heel foute film? Maar net omdat ie zo fout is, en omdat de film technisch toch ok is blijft ie overeind. En dan heb je films zoals Deadly Weapons, Reptilicus (de hoofdfilm van vorige editie, een Scandinavisch Godzilla-afkooksel) die echt zó slecht zijn, dat ze hilarisch zijn. Van films kan ik nog echt genieten.. Maar laat er geen twijfel over bestaan, de overgrote meerderheid van de films is gewoon enorm slecht. Dat is het gevaarlijke met de nacht.. je maakt de mensen lekker. Ik word vaak aangesproken door mensen die een trailer gezien hebben en dan na vreselijk lang zoeken de film gevonden hebben, vaak nog voor veel geld. En dat valt dan bijna onvermijdelijk tegen. En dan is er nog een andere reden waarom ik de Nacht organiseer.. Eigenlijk zijn al die dingen vergeten voetnoten uit de filmgeschiedenis. Allemaal genres die samen met de wijkcinema zijn verdwenen. Ik vind het interessant dat ons publiek, voornamelijk jonge mensen, nauwelijks kunnen geloven hoe zulke films ooit gemaakt zijn kunnen worden. EN let op: dat is niet cult of underground of zo hè. Veel van die films waren indertijd mainstream successen, vertoond in de grote bioscopen. Ilsa, de wolvin van de SS, echt een zeer erge film, van het type dat exploitation een slechte naam geeft, een ranzige mix van seksscènes met een pseudo-historisch sausje, heeft in 1975 in Vlaanderen en Nederland meer dan 650.000 bezoekers opgeleverd. Dat zat dus in de top-20 van meest bezochte films van het jaar. Maar dat wil dus zeggen dat de mensen 25 jaar geleden absoluut geen problemen mee hadden om op zaterdagavond in hunne propere frak in de Pathé in Antwerpen met 600 andere mensen naar Ilsa, De Wolvin van de SS te gaan kijken. Tijdens de pauze even ijspralines te kopen en nadien nog eens goed te gaan eten. Ik vind dat een absoluut fascinerend gegeven. En dat illustreert toch hoe in een vrij korte periode normen zodanig zijn veranderd ? in dit geval ten goede denk ik ? wnat nu zou zoiets absoluut niet meer kunnen. Je ziet dus dat cinema zelfregulerend is geworden, dat film ? net als andere media ? zichzelf een norm heeft opgelegd die niet meer overschreden wordt. En mijn stelling is dat het succes van een Nacht.. daarmee te maken heeft. Want alles wat je nu te zien krijgt, zelfs in de arthouses, is voorspelbaar, is mainstream geworden. Alles is voorverpakt, voorgekauwd, riscoloos. En wat wij tonen, ook al is het dan slecht, wijkt zo spectaculair af van de normen van vandaag dat het publiek instinctief voelt dat ze naar iets zitten te kijken dat nooit meer terugkomt. Kijk naar televisie.. Waarom wordt er nu nog steeds gesproken over de Pak de Poen Show?? .. Omdat die zo fout was. Waarom kijken mensen graag naar live programma?s ? Omdat men altijd hoopt dat er iets mis loopt. Bestaan dat soort films dan nu niet meer ? Het is verbijsterend, maar na 1985 houdt het voor ons op. Worden er dan geen slechte films meer gemaakt ? Jawel... Maar wat is het probleem met slechte films nu ? Die zijn vervelend. Kijk, wat is de vervanging van de wijkcinema.. de videotheek. Al die dingen die je op de onderste schappen terugvindt. Al die actiefilms met Chuck Norris, Steven Seagal en ?erger nog- Lorenzo Lamas, die zijn niet goed, maar zijn technisch in orde. Dat is allemaal zo.. clean. Veel van de films die wij vertonen halen hun knulligheid uit de slechtheid van de techniek. Hele slechte speciale effects, slechte dubbing, bordkartonnen décors die staan te wiebelen wanneer je er per ongelukt tegen komt. Die films zijn echt verdwenen, samen met de wijkcinema, samen met de drive-ins. En als je dieper graaft. Vroeger hielden de majors zich enkel bezig met een bepaald soort films en had je ruimte voor de onafhankelijke producent om het gat in de markt op te vullen. Er zijn nu ook helemaal geen schermen meer waar Ilsa, De Wolvin van de SS, zou vertoond kunnen worden. Ik bedoel.. als Harry Potter uitkomt in Nederland draait op 1 van 4 bioscoopschermen Harry Potter, 1 op 4 Lord of the Rings, en dan blijven er dus nog maar 2 op de 4 over voor de rest. Is dat dan eigenlijk wel jammer ? Want dat betekent toch ook dat er minder extreem slechte films uitkomen. Tja.. dat klopt.. Eigenlijk zou je moeten dat het niet jammer is.. Maar voor mezelf.. Ik krijg toch nog een kick als ik iets heel slechts zie. En pas op.. ik moet toegeven.. met een aantal van die films amuseer ik me veel beter dan driekwart van de films die ik te zien krijg in de bioscoop. Hoe vind je eigenlijk die films, lijkt me toch niet zo makkelijk? Neen, absoluut niet, dat is de uitdaging. Het is niet voor niets dat we maar om de drie jaar een nieuwe editie uitbrengen, het is echt zeer arbeidsintensief werk. We hebben het eens uitgerekend.. voor iedere trailer die de Nacht haalt hebben we er 25 gezien die het niet halen. We zoeken voornamelijk in filmmusea. Filmmusea hebben immers als één van hun taken het bewaren. Alle materiaal dat hun wordt toevertrouwd slaan zij op. Dus zitten Jan (Doense) en ik avonden lang in een stoffig kamertje in het filmmuseum trailers te bekijken. Niet makkelijk wanneer je weet dat film 20 jaar geleden zeker vooral een Waalse aangelegenheid was en dat de Fransen nogal eens de titel durven te hertalen naar iets dat niets meer met het origineel te maken heeft. Wat is de hoofdfilm van deze editie? Deadly Weapons, of Borsten als dodelijke wapens. Met de (natuurlijk) zeer zwaar geschapen Chesty Morgan die wraak neemt op de gangster die haar vriendje vermoorden door ze één voor één tussen haar enorme borsten te verpletteren. Een scenario dat gewoonweg kwaliteit uitstraalt. Bedankt voor het interview! Verheyen trekt de Belgische en Nederlandse zalen rond. Op 27 februari start hij in Leuven, enkele weken later mag Antwerpen er als laatste aan geloven. De voorstellingen zijn steeds in de lokale Kinepolis en een ticketje kost ? 15. Voor meer informatie, bezoek www.filmevents.nl. De Nacht van de Wansmaak heeft ook een DVD uitgebracht met de crème de la crème van de vorige nachten. Te vinden in de betere (of de net slechtere natuurlijk) videohandel.