Zatôichi

Samoerai en martial arts films zijn weer erg in. In het spoor van Hero en Kill Bill verschijnt nu Zatoichi van de eigenzinnige Takeshi Kitano, een film die zich in de eerste plaats van de twee andere onderscheidt in zijn soberheid. Bij Kitano geen visueel spektakel maar een hommage aan het samoerai-genre, hij houdt zich dan ook aan klassieke conventies, zoals de lineaire plot en de graduele opbouw van vechtscènes met op het einde een gevecht tussen twee gelijkwaardige strijders. Anderzijds zou Beat Kitano zichzelf niet zijn moest hij niet hier en daar voor wat absurd-komische situaties zorgen en de film soms toch over de rand van de pastiche drijven.

Kitano meet zich niet met de minsten door de hoofdrol zelf voor zijn rekening te nemen, de figuur van Zatoichi is immers een icoon in Japan, een populaire held die een Superman-status verwierf; niet in het minst dankzij een serie films met Shintaru Katsu die door vele Japanners aanzien wordt als de verpersoonlijking van Zatoichi zelf.

De mythische Zatoichi is een rondzwervende 'masseur'/ronin die ondanks zijn blindheid even onoverwinnelijk is in het zwaardgevecht als in zijn hobby, een Japans gokspel met dobbelstenen. Hij beschikt over een extreem snel reactievermogen en hanteert het zwaard dat hij in zijn blindenstok verbergt met dodelijke precisie. Typisch voor het samoerai-genre is de situering van het verhaal in het Edo-tijdperk (2de helft 19e eeuw) waarin de samoerai-strijders niet langer een doel hadden als militaire macht van de feodale heren maar overbodig waren geworden en als zwerver (ronin) het land afschuimden. In hun omzwervingen namen ze het op voor de arme onderdrukte boeren of (zoals Zatoichi) of zochten een nieuwe meester bij de uitbuitende clans (zoals Hattori). Paradoxaal genoeg nam Akira Kurosawa, uitvinder en grootmeester van dit oer-japanse genre het idee van deze ronddolende eenzaat over uit de Amerikaanse western.

Kitano maakt van Zatoichi een zwijgzame antiheld en de geheimzinnigheid en onvatbaarheid van zijn karakter worden versterkt door de afstandelijke regie. Toch slaagt hij erin sympathie bij de kijker op te wekken door Zatoichi niet enkel als de Onoverwinnelijke voor te stellen maar ook als een optimistische levensgenieter met een nogal ongewoon gevoel voor humor. Eigenlijk is het personage niet meer dan een voortzetting van het imago dat de acteur Kitano voor zichzelf gecreëerd heeft doorheen zijn oeuvre: een combinatie van een hardgekookte man van weinig woorden die op onverwachte momenten verandert in een burlesque clown.

Of je nu Kill Bill, Hero of Zatoichi beter of slechter vindt, is louter subjectief en op zich onbelangrijk. In hun geheel beschouwd (en voeg hier nog voorloper Crouching Tiger Hidden Dragon aan toe) blazen deze films een langverwachte, vernieuwende wind doorheen de bioscoopzalen. Het meest verademende element was simpelweg het inruilen van het pistool voor het zwaard. Want in tegenstelling tot het statische en afstandelijke pistoolgevecht, zorgt de dynamiek en fysieke nabijheid van de zwaardkunst ervoor dat de regisseurs van deze films nieuwe combinaties gingen uitzoeken van choreografie, ritmische montage en special effects en dit op zich al maakt dat elk van deze films de moeite waard is.

Ils Huygens Helemaal (niet) akkoord? Lees de