The Libertine

The Libertine opent veelbetekenend. Aan een tafel gezeten vat John Wilmot, Graaf van Rochester, kort samen waar het hem om te doen is. Controverse, seks, opschudding. Zonder verpinken geeft hij zichzelf bloot. "This is my prologue," benadrukt hij, "and I do not want you to like me." In de ene hand zijn pen, in de andere zijn fallus.

In de 17e eeuw herademt Engeland na een jarenlange middeleeuwse heerschappij van normen, waarden en goede zeden. Koning James II (John Malkovich) zet de deuren open voor vernieuwing, wat binnenwaait is decadentie en normenvervaging. Vanop de ruïnes van de pest bouwt syfilis een ijzeren burcht. Armoede bepaalt nog steeds het straatbeeld. Het is in die nevelige tijd dat John Wilmot (Johnny Depp) zijn wellustige leven leidt. Als graaf hoeft hij zich weinig zorgen te maken over geld en zo kan hij al zijn energie in zijn twee grote passies kwijt: vrouwen en theater. Hem een rokkenjager noemen zou een aanfluiting zijn, Wilmot is de vleesgeworden lust. "I'm up for it all the time," kondigt hij aan. Als de Graaf voor een weddenschap een povere actrice (Samantha Morton) kan omvormen tot de nieuwste podiumsensatie geeft James II hem de opdracht een toneelstuk te schrijven te zijner glorie. Ondertussen ontstaat een bevreemdende relatie tussen Wilmot en Elizabeth Barry, de actrice.

Dat debuterend regisseur Laurence Dunmore vooral ervaring opdeed met het filmen van muziekvideo's en reclamefilmpjes wordt al snel duidelijk. De openingsmonoloog met Johnny Depp is sober en wazig gefilmd. Depp ziet er zelf niet al te fraai uit. Dat The Libertine geen doorsnee kostuumdrama is, wordt meteen duidelijk. Dunmore speelt graag met schaduwen en maakt geregeld gebruik van een steadycam. Die onconventionele aanpak is een verademing doorheen de film. Zijn bedwelmende, nevelige kijk op het Engeland uit de zeventiende eeuw is visueel prachtig, ook al is het decor zelf dat niet.

Johnny Depp is een fantastisch acteur. Dat wist u al, maar in The Libertine zet hij daar nog eens een groot uitroepteken achter: Depp draagt de film. Met verve, met grandeur, met een niet aflatende passie zet hij de, weliswaar op zijn lijf geschreven, rol van John Wilmot neer. Het verwachte vuurwerk met John Malkovich blijft evenwel uit. Vooreerst omdat Malkovich gewoon veel te weinig in beeld komt, maar ook omdat hij net iets te ingetogen speelt. Hij ondersteunt Depp, hij is de aangever maar zelden de aanstoker. Een gemiste kans en het helpt de zaken er ook niet op vooruit dat Samatha Morton het charisma van een voetzool heeft. Op geen enkel moment lijkt ze het tempo aan te kunnen, net als haar personage. Morton verliest zichzelf in een pathetisch zuchten en bibberende zinsneden. Het neemt een flinke knauw uit de geloofwaardigheid van de relatie tussen Barry en Wilmot.

Morton is niet het enige kwaaltje aan The Libertine. De film kreunt onder veel te lange, nietszeggende dialogen, die alleen maar benadrukken dat er in geen velden of wegen een doel te bekennen is. De invulling van het klassieke levensverhaalpatroon gebeurt net iets te stereotiep, de hoofdstukjes volgen elkaar in een te logische chronologie op. Het maakt van The Libertine geen slechte film, maar de idee de film even controversieel te maken als zijn protagonist is duidelijk in het water gevallen. Verfrissend als de cinematografie is, zo voorspelbaar is het script.

Toch barst The Libertine van sterke momenten. Van de bombastische opvoering van Wilmots theaterstuk tot de scène waarin de aan syfilis lijdende Wilmot zijn zindelijkheid letterlijk ziet wegsijpelen: het zijn momenten die geen kijker onberoerd laten. Dunmore slaagt half in zijn opzet en dat is al meer dan de doorsnee debuterende regisseur kan zeggen. Voor de DVD-versie meer schermtijd voor Malkovich en de ijzeren Rosamund Pike als Wilmots echtgenote, een beetje beknibbelen op de eindeloos uitgesponnen conversaties en Samantha Morton muilkorven en dan komt het allemaal wel goed.

Mathieu Dams Helemaal (niet) akkoord? Lees de