The Golden Door

"We zijn allemaal onderweg naar een paradijs waar we ons hele leven mogen blijven als we geluk hebben, maar toch sterven we een beetje bij elke golf die we voorbij varen." Onovertrefbaar, niet? Op deze manier schreef een Italiaanse emigrant in Amerika, begin 20e eeuw, zijn heimwee weg in een brief naar het thuisfront. Het citaat staat zowat integraal model voor Golden Door, een prachtfilm van Emanuele Crialese. Golden Door weerspiegelt de papieren melancholie die alle arme Italianen trof die begin vorige eeuw massaal uitweken naar het Beloofde Land en zich aldaar aan uiterst strenge medische, psychologische en cognitieve controles moesten onderwerpen.

De Italiaanse regisseur Emanuele Crialese (Once We Were Strangers, Respiro) kreeg de inspiratie voor zijn derde film toen hij Ellis Island bezocht, het beroemde eilandje voor New York waar duizenden Italiaanse emigranten destijds gespannen afwachtten of ze Amerika wel of niet binnenmochten. Onder Crialeses vaardige handen werd Golden Door een brok pure cinema die zijn gelijke niet kent. Anders gezegd: hoe authentieke kunst je de geschiedenis laat herontdekken.

We schrijven begin 20e eeuw. In een verloren uithoek van het Siciliaanse platteland, middenin een droge en dorre omgeving, leeft het gezin van weduwnaar Salvatore, een boerenfamilie die sinds generaties hard werkt op hetzelfde stuk grond. Salvatore en zijn familie leiden een bestaan dat nauw verweven is met de natuur en houden de traditie van hun overledenen hoog (ze geloven bijvoorbeeld samen te wonen met de geesten van hun dierbare gestorvenen). De monotonie en vooral de armoede van hun dagelijks leven wordt onderbroken door de eerste foto's en verhalen over de Nieuwe Wereld, haar inwoners en talloze rijkdommen. Net zoals iedereen trapt Salvatore met open ogen in de handig getrukeerde foto's, montages waarop piepkleine mensen naast reuzengrote groentes staan afgebeeld. De machtige propagandamachine werkt feilloos: ook Salvatore besluit om al zijn bezittingen te verkopen, om met kinderen en moeder koers te zetten naar een beter leven aan de andere kant van de oceaan. Op het schip ontmoet hij de enigmatische, Britse Lucy (Charlotte Gainsbourg) die zo haar eigen trucjes heeft om aan de broodnodige papieren te raken. Zo wil ze, om ongekende redenen, trouwen met Salvatore voor ze Ellis Island bereiken. De goedhartige Salvatore aanvaardt haar aanzoek.

Crialese opent zijn film ongemeen sterk, dat moet je hem nageven. Je ruikt en voelt bijna de hitte van het troosteloze Siciliaanse landschap. Onze getalenteerde regisseur giet bovendien zijn uitgekiende beeldcomposities door een kleurenfilter die bruine, sepia-achtige kleuren genereert. Een beproefd procédé, toegegeven, maar in dit geval gaat het om zoveel meer dan een gimmick: als kijker hoor je de armoede langs je oren suizen, proef je de miserie én het ongebreidelde optimisme van Salvatore en co in je mond.

Niets dan lof ook voor Vincenzo Amato als de arme Salvatore. Amato schitterde eerder al in de vorige twee films van Crialese en dat zie je: regisseur en acteur zijn perfect op elkaar afgestemd. Over de acteerprestaties van Charlotte Gainsbourg zijn de meningen van onze overzeese collega's verdeeld. Sommigen vinden dat er meer passie zit in een middelgroot rotsblok maar wij, wij werden zoals gewoonlijk van onze sokken geblazen door La Gainsbourg. Of wie zou u casten om gestalte te geven aan een mysterieuze femme fatale pur sang, een dame, mooi als duizend madeliefjes, met evenveel raadsels als een sudoku voor hoogbegaafden? U ziet, wij hebben een punt.

Op de keper beschouwd krijgt u met deze Golden Door twee films voor de prijs van een. Naast een stevige brok intrige en een batterij familiale waarden dissecteert de film de hoop en heimwee van duizenden Italianen aan het begin van een woelige eeuw. Uiteraard vormt The Golden Door een knoert van een allegorie op de hedendaagse asielzoekers, maar laat dat u vooral niet tegenhouden: mooier hebben wij ze in tijden niet gezien. Aanrader.

Filip Hermans Helemaal (niet) akkoord? Lees de