Youssou N'Dour: I Bring What I Love

Gedurende twee jaar volgde cineaste Elizabeth Chai Vasarhelyi het spoor van Afrika?s succesvolste zanger, Youssou N?Dour. In 2003 werkte ze, nog tijdens haar studies in New York, al mee aan A Normal Life, een documentaire over Kosovaren die tijdens de oorlog met hun adolescentie worden geconfronteerd. Ze schoot tevens de beelden van de rally Parijs-Dakar in 2007. Nu presenteert Vasarhelyi in haar eerste eigen documentairefilm, I Bring What I Love, meteen de krachtige uitzonderlijke stem waarmee de Senegalese zanger Youssou N?Dour al zingend in het Wolof alle Afrikanen uitnodigt om onder andere ideeën te delen, samen problemen aan te pakken, zonder grenzen. Het filmpubliek krijgt een lied in zijn geheel tijdens een optreden met de bijhorende vertaling te zien. Kwestie om van meet af aan meegezogen te worden in de wereld van een authentiek Afrikaanse muzikant-verteller. Een intro die zijn doel niet mist! Enkele sfeerbeelden ondersteunen vervolgens inleidende feitelijke informatie over Senegal.

De Senegalese vocalist staat intussen al zo?n dertig jaar op het podium. In het eerste deel van de documentaire toont de regisseuse op een eerder conventionele manier N?Dours roots en zijn eerste muzikale stappen. Ze filmt hem bij zijn familie en laat hem geregeld zelf aan het woord. Hierdoor komen we te weten dat Youssou N?Dour net als zijn moeder, grootmoeder en voorouders een griotzanger is. Dit zijn traditionele muzikale vertellers die oorspronkelijk aan het hof leefden. Aan de hand van jeugdverhalen over Youssou Le Super Etoile passeren vervolgens de jaren 1970, ?80 en ?90 de revue via het opzwepende mbalaxritme over het sociale en politieke activisme met Westerse muzieksterren als Peter Gabriel, Bruce Springsteen, tot samenwerkingen met Neneh Cherrey (7 Seconds) en Bono (Live 8 in 2005). Historisch beeldmateriaal wordt perfect afgewogen tegen privébeelden en scènes thuis in Senegal. Het is dan ook duidelijk waarom Youssou N?Dour de grootste Afrikaanse ster is en waarom hij zo een groot voorbeeld voor Afrika.

In het tweede gedeelte van de documentaire volgt Vasarhelyi het ontstaansproces van N?Dours vijftiende album Egypt en hoe deze na de release in 2004 wereldwijd werd onthaald. We ontdekken de spirituele en religieuze inspiraties van de muziek die verwijst naar de linken tussen de Arabische en de Afrikaanse wereld. Eén van N?Dours inspiratiebronnen is de beroemde Egyptische diva Umm Khultum. Met de summiere aandacht die N?Dour via Vasarhelyi?s film aan haar besteedt, zal zelfs voor een buitenstaander duidelijk worden wat zij betekende en nog steeds betekent voor de Arabische muziek. Dat het album eerst op zeer uiteenlopende reacties kon rekenen wordt vervolgens uitvoerig en verrassend neutraal vastgelegd.

Een zeer goede muziekdocumentaire bevat een realistische beschrijving van de muzikant(en) in hun dagelijkse omgeving in combinatie met een overzicht van hun podiumprestaties. Ze verwijst naar hun inspiratiebronnen, werpt een diepere blik op het creatieproces en bevat de juiste toon en sfeer. Elizabeth Chai Vasarhelyi slaagt hier wonderwel in mede dankzij cinematograaf Scott Duncan en natuurlijk het charisma van Youssou N?Dour zelf. Hij is niet alleen een stem voor zijn land en zijn continent, maar vooral een echt persoon, een bruggenbouwer zonder oogkleppen die in het Westen eveneens op handen wordt gedragen omwille van zijn universele boodschappen en de oprecht krachtige wijze waarop hij die vertolkt. Elizabeth Chai Vasarhelyi goot dit op een zeer treffende manier in een cinematografisch geheel zonder overtollige woorden, zonder een oordeel te vellen.

Vera Bras Helemaal (niet) akkoord? Lees de