To BE or not to BE
België heeft het lastig. Ergens tussen noord en zuid ligt een grens die ons blijvende politieke, economische, culturele en taalkundige spanningen oplevert. Maar laat ons het beste uit onze gespletenheid halen, dachten het Vlaams Audiovisueel Fonds en de RTBF in maart 2008. De twee staken de grens over en besloten samen een documentaireproject op te zetten, waarin de Belgische scheur onderzocht wordt en onbegrip met zichtbaarheid beantwoord wordt. Er werd een oproep gedaan in documentairemakend België en uit de 114 inzendingen werden zes voorstellen geselecteerd, die daarna ontwikkeld en geproduceerd werden.
Het resultaat is op 7 februari te zien in de Bozar; iets later verschijnen de films op RTBF. Wij kregen al enkele stukken te zien. Een Belgisch verhaal / Une Histoire Belge van Geertrui Coppens volgt een klein experiment waarin een Vlaamse (Phara de Aguirre) en een Waalse journalist een loopwedstrijd op poten zetten, met als parcours de grens tussen Vlaanderen en Wallonië. De teams bestaan uit een mengeling van Vlamingen en Walen. Volgende conversatie tussen een zwetende renner en een onvoorbereide groep ouderen met een hoog Man Bijt Hond-gehalte deed verlangen naar meer: 'Ben ik hier in Vlaanderen of Wallonië??' 'Wallonië.' 'Maar u spreekt Vlaams?!' 'Wij zijn niet achterlijk hoor, meneer.'
Het Beloofde Land / La Terre Promise van Luckas Vander Taelen en Pascal Verbeken belicht een verloren stukje geschiedenis. In 1903 was Wallonië het walhalla van industrie en een trekpleister voor honderdduizenden Vlamingen die gebukt gingen onder armoede, hongersnood en uitbuiting. 100 Jaar later schiet nog weinig over van het gouden land dat Wallonië ooit was. Ouderen getuigen over hun exodus en bewijzen dat je geen tanden nodig hebt om de waarheid te zeggen.
Ca rime et ça rame comme tartine et boterham toont een persoonlijke geschiedenis. Documentairemaakster Isabelle Dierckx komt tot het besef dat ze de Vlaamse taal en cultuur haar leven lang al de rug toekeert. Ze besluit op onderzoek te gaan, niet in het minst naar zichzelf. Ze leert Nederlands en volgt het spoor van haar voorouders naar Antwerpen.
België in al zijn staten / La Belgique dans tous ses états laat de meest eerlijke mensen aan het woord. Filmmaker Jacques Duez stelt zowel Vlaamse als Waalse lagere school-kinderen pertinente vragen over de verhouding tussen noord en zuid en krijgt antwoorden die getuigen van een interessante politiek. Onze favorieten volgden op de vraag wat zou gebeuren mocht Vlaanderen overstromen: van 'De Vlamingen kunnen dan bij ons komen, maar moeten wel huur betalen.' tot 'Dan moeten de Vlamingen rechts wonen en wij links' en het Vlaamse eergevoel in 'Dan gaan wij allemaal dood, maar blijft de zee tenminste Vlaams'.
En dan zijn er nog La Royale Harmonie van Manu Bonmariage en Mogelijke Belgiës / Des Belgiques possibles van Maya Van Leemput die de jas van België iets meer dichtritsen. Info over de voorstelling in Bozar vind je hier.