We want Tolkien!

Voor iedereen die geen zin had de turven van In de Ban van de Ring door te nemen: K.U.T-Site doet het voor u.. Moet er nog zand zijn ? John Ronald Reuel Tolkien, geboren 3 januari 1892 in Bloemfontein (Zuid-Afrika) en definitef naar een andere wereld vertrokken op 2 september 1973 te Engeland (ontstoken maagzweer). De vader van het fantasy-genre, de man die eigenhandig een volledig nieuwe 'elfentaal' ontwierp en entre-temps zijn volk opnieuw liet genieten van sprookjes. Hoewel u momenteel overstelpt wordt met herdrukken van zijn oeuvre (meestal in luxeuze, dure versies), heeft u ze misschien toch nog niet allemaal kunnen doornemen.. Wat staat er in deze werken die volwassen mannen en vrouwen laat fantaseren over dwergen, elfen, orken of hobbits ?

Zijn jeugd

Wanneer Tolkien, na de dood van zijn vader, met zijn moeder op 4-jarige leeftijd van Zuid Afrika terugkeert naar Engeland, kende hij alles behalve een fijne jeugd. Hij woont in de grimmige stad Birmingham, zijn moeder overlijdt wanneer hij 12 is (diabetes) en wordt opgevoed door een alles behalve aardige tante. Toen al bleek zijn opmerkelijke vermogen op het gebied van talen: Latijn en Grieks maar ook Gotisch en Fins kon hij vlot praten en schrijven. Verder verzon hij ook zijn eigen talen. In 1911 gaat hij naar het Exeter College te Oxford waar hij klassieke talen studeert, een richting die hem, tegen de verwachtingen in, eigenlijk niet zo lag. Hoewel hij uitblinkt in filologie, geraakt hij slechts met moeite door zijn eerste jaren. Daarom beslist hij van richting te veranderen en studeert vanaf dan Engelse taal en literatuurwetenschappen. In 1915 studeert hij af met grootste onderscheiding. Een jaar later trouwt hij met Edith en wordt naar het front gestuurd, waar hij echter al weer snel weg mag wegens een besmetting met de loopgravenkoorst.

Oxford

Tien jaar na zijn afstuderen, in 1925, wordt hij benoemd als professor Anglo-Saksische talen te Oxford. En hoewel hij, zeker naar huidige standaarden, maar weinig publiceerde, was hij zeker niet inactief. Zo stichtte hij een clubje, de 'Inklings', een verzameling van gelijkgezinden, samen praatten ze over (en in) nieuwe talen en schreven als ze konden. En toen.. tijdens het verbeteren van een examen merkt hij op dat één van zijn studenten toevallig een lege pagina heeft toegevoegd bij zijn antwoorden. Wat hem dreef zal niemand weten, want opeens schrijft hij zonder duidelijke reden de eerste zin van 'De Hobbit' op : In a hole in the ground there lived a Hobbit. Tolkien begon zeer geïnteresseerd te geraken in zijn verzonnen Hobbit: waar woonde dit schepsel ? wat at hij ? en hoe zag hij eruit ? Op basis van zijn nota's schrijft hij in 1937 De Hobbit. Het boek was meteen een succes, en zijn uitgever drong aan op een vervolg. Dat moest volgens Tolkien komen in meer achtergrond, dus schreef hij Quenta Silmarillion, vol met de sages en poezie die zijn eerste werk in perspectief bracht. Silmarillion kende echter geen succes bij de uitgever, niet commercieel interessant volgens hem.

Lord of the Rings

Tolkien schreef dan maar een vervolg op de Hobbit, hetgeen uiteidelijk de Lord of the Rings zou gaan heten, het werk werd gepubliceerd in drie delen tussen 1954 en 1955. Het boek kende meer succes dan verwacht, het verdiende zijn uitgave terug, meer dan men had gehoopt. In 1956 maakt de BBC er een 12-delig luisterspel van. Het echte grote succes van Tolkien heeft plaats in 1965 wanneer er een veel goedkopere piraat-versie in paperback wordt gedrukt. Het proces rond de auteursrechten zorgde ervoor dat opeens heel de USA gehoord had van zijn werk en enkele jaren later had de hoogleraar miljoenen fans. Buiten het weinig bekende The Adventures of Tom Bombadil schreef hij verder niets meer over de Ring. Na Tolkien's dood in 1973 verscheen er echter nog Silmarillion in 1977 en in 1980 publiceert een van zijn zonen een selectie van onvoltooide verhalen over midden-aarde in Unfinished Tales of Númenor and Middle-earth.

Verfilmingen

Hoewel daar misschien spoedig verandering in komt zijn de voorgaande verfilmingen van Tolkiens werk nauwelijks bekend. Zowel De Hobbit, als de drie delen van In de ban van de Ring zijn verfilmd als tekenfilm. In 1978 verschijnt de tekenfilm De Hobbit door Jules Bass en Arthur Rankar Jr, een absolute miskleum, veroorzaakt door een zichtbaar gebrek aan geld, te beperkte fantasie en een lelijke tekenstijl. Datzelfde verschijnt overigens ook The Lord of the Rings, die boek 1 als de helft van boek 2 verfilmd. Oorspronkelijk was de bedoeling de drie delen te verfilmen maar eens te meer geraakte het geld op. Net zomin als het vervolg The return of the King (opnieuw door Bass en Rankar) kende deze tv-film succes. En met reden: de tekenfilms geven een clichématige, oninteressante en ongeïnspireerde weergave van een boek dat zoveel meer verdiende. Tolkien wist dit trouwens, want hoewel hij de filmrechten verkocht, leek het hem onmogelijk zijn werk ooit te verfilmen.

 

Frank Moens