Heaven

Een tiental jaar geleden kreeg de Poolse regisseur Krzysztof Kieslowski met ?Trois Couleurs : Bleu, Blanc en Rouge? eindelijk de internationale erkenning die hij al lang had verdiend. Zijn interpretatie van de Dekaloog werd al fel gesmaakt, in die mate zelfs dat hij 2 afleveringen ervan bewerkte tot langspeelfilms (?A short film about love? en ?A short film about killing?). Het Franse project ?La Double Vie de Véronique? is intussen een klassieker.

De definitieve doorbraak kwam echter in 1993 met zijn kleurendrieluik, een stylistisch meesterwerk waarmee de regisseur bewees één van de meest unieke en begeesterde filmers van deze tijd te zijn.

Toen was het afgelopen. Totaal onverwacht overleed Kieslowski op 13 maart 1996. Hij was 54. Al geruime tijd echter sleutelden hij en zijn vaste co-scenarist Krzysztof Piesiewicsz aan een ander project, opnieuw een drieluik, dit keer rond de hemel, de hel en het vagevuur. Méér nog, van het eerste deel, ?Heaven?, was het scenario zelfs zo goed als rond.

Na zijn dood kwam Kieslowski?s scenario na een aantal omzwervingen in de handen van Tom Tykwer terecht die de steun van het Amerikaanse Miramax zocht voor de verfilming. Het is Tykwers eerste niet-Duitstalige prent (na o.a.

?Der Todliche Maria ? en Winterschläfer), opgenomen in o.m. een prachtig gefotografeerd Toscane, en met Engelse en vooral Italiaanse dialogen. Waarom nu net Tykwer voor het project van de Poolse regisseur viel ligt vrij voor de hand. Hoewel hun filmstijl erg verschillend is delen ze duidelijk hun interesse voor onderwerpen als schuld en boete, toeval, noodlot en (zelf)opoffering.

Tykwer wordt wel eens het Duitse wonderkind genoemd, dat de kwakkelende filmindustrie ginds uit haar impasse moet halen. Tot op heden zonder veel succes. Van de 5 films die hij maakte was enkel Lola Rennt een echte hit en ook de kritiek lijkt het niet eens te worden over zijn al dan niet veredelde talenten. Geprezen door sommigen maar verguisd door velen, en daar

zijn de lauwe reacties in Berlijn op ?Heaven? bewijs van. Tykwer als redder van de Duitse cinema of als ordinaire, pretentieuze mooifilmer ? Wij vonden van zijn vorige project (Der Krieger und die Kaiserin) in ieder geval het laatste, maar met ?Heaven? ligt de bal toch weer in het positieve kamp.

Het tempo ligt laag maar, in het eerste deel tenminste, zéér strak. Typisch Tykwer. Cate Blanchett (Elizabeth, ?Bandits?) is een Turijnse weduwe die de drugdood van haar echtgenoot wil wreken door diens dealer, een hooggeplaatste drugbaron, op te blazen. Haar aanslag loopt verkeerd af en treft vier onschuldige mensen, waaronder twee kinderen. Ze wordt als terroriste gearresteerd. Tijdens het verhoor raakt politieofficier Giovanni Ribisi (?Friends?, Saving Private Ryan) danig over zijn toeren van haar verschijning. Verblind door liefde helpt hij haar te ontsnappen...

Tot zover het eerste uur, een elegant ontsnappingsdrama waarin Tykwer zich op zijn best toont. Wat vooral opvalt is hoe hij, temidden van zijn eigen dynamische stijl, trouw blijft aan de geest van Kieslowski. Er is nog steeds het koortsachtige ritme, maar de ingewikkelde, niets ter zake doende camerapirouettes (zoals in Der Krieger und die Kaiserin) hebben plaatsgemaakt voor de haast sacrale plechtstatigheid van de Poolse

regisseur. En deze terughoudendheid siert Tykwer.

Na de ontsnapping van Blanchett en Ribisi raakt Tykwer evenwel zijn richtinggevoel kwijt en ontaardt ?Heaven? in een wat stuurloze prent. Het is niet meteen duidelijk wat de oorzaak is : het script dat naar verluid nog niet 100% op punt stond toen Kieslowski stierf, of Tykwer, die problemen heeft met de alsmaar dikkere symboliek. Na de slotscène vermoeden we het

laatste. In de scène stelen Blanchett en Ribisi een helikopter waarmee ze de hemel bestijgen. Een ongeloofwaardige, zelfs lachwekkende vertoning omdat Tykwer faalt ons hier op tijd te doen inzien dat het om een metafoor gaat in plaats van louter een handeling van de personages. Op zo?n momenten mis je

de hand van Kieslowski, die een meester was in het bespelen van dit onderscheid.

Waar Tykwer duidelijk wél een neus voor heeft is hoe hij beeld en muziek kan verheffen tot iets wat méér is dan de som van de afzonderlijke elementen.

Hoewel hij doorgaans zijn eigen muziek componeert, koos hij nu voor Arvo Pärts wonderlijke Alinea. Een meer passende soundtrack kunnen we ons niet inbeelden.

We mogen er niet aan denken wat Kieslowski zaliger met al dit materiaal had aangevangen, maar het is Tykwers verdienste dat hij het er zonder kleerscheuren vanaf brengt. Hij is alleen even aan de prikkeldraad blijven plakken.

Christoph Foqué Helemaal (niet) akkoord? Lees de