The Porcelain Doll

Een militie te paard valt een piepklein Hongaars dorpje binnen. Ze dagen een jonge snaak uit tot een aantal fysieke proeven. Hoewel hij het opneemt tegen getrainde soldaten, wint de jongen wint keer op keer. Als hij op het punt staat de afsluitende loopwedstrijd te winnen, grijpt de militieleider hardhandig in. Met magische krachten had ie evenwel geen rekening gehouden.

Een ambtenaar komt de mensen van het vredige Hongaarse boerendorp vertellen dat ?alles nu van jullie is?. De inwoners verafgoden hem hiervoor, hij is voor hen meteen Gods plaatsvervanger op aarde. Enkele rouwende moeders vragen de man om hun dode kinderen terug tot leven te wekken. Hij maant hen aan de lichamen op te baren. Dat leidt tot een bizar omkeren van leven en dood, wat niet ongestraft kan blijven.

Een bejaard koppel kan dankzij de waarschuwing van een soldaat vluchten voordat hun dorp in de handen valt van soldaten. Ze vinden onderdak in het bewuste boerendorpje. Al zijn ze zelf niet Hongaars, ze zijn welkom. Maar ze worden verraden, waarna het koppel weigert nog verder te vluchten. Ze trotseren hun lot in de terechte overtuiging dat hun lot in de handen ligt van het bovennatuurlijke, en niet in die van een soldaat.

The Porcelain Doll is opgedeeld in drie mystieke verhalen waarin het staatsapparaat telkens op een volledig andere manier binnendringt in het leven van brave dorpelingen. Een clash van culturen binnen de grenzen van een en hetzelfde land. Peter Gardos rekent in deze film af met het communistische verleden van zijn thuisland. Hij countert de abrupte inmenging, waarbij geweld nooit veraf is, met magie. Daaruit volgt een epische strijd op een piepklein strijdtoneel. De eeuwigdurende confrontatie tussen goed en kwaad wordt gebald in enkele gebeurtenissen in een onooglijk klein dorpje, ergens op de uitgestrekte Hongaarse steppe. Schoonheid schuilt in kleine dingen.

Peter Gardos doet in België weinig belletjes rinkelen. Nochtans is hij geen underground regisseur van vreemde surrealistische filmpjes. In zijn thuisland Hongarije heeft Gardos een flinke reputatie, onder andere door enkele uit de kluiten gewassen politiethrillers. A Porcelánbaba, zeg maar The Porcelain Doll, is zijn voorlaatste wapenfeit. De Hongaarse cinema blijft dan wel wat ter plaatse trappelen, The Porcelain Doll is een absolute uitzondering op die regel. Met een minimaal budget en een cast die vooral uit amateurs bestaat, creëert Gardos een alternatieve werkelijkheid waarin schoonheid triomfeert, tot in zijn lelijkste vormen.

De bovennatuurlijke ontknopingen van de drie verhalen dragen bij tot een bedwelmende sfeer die van The Porcelain Doll een indrukwekkende beleving maakt. Minimalisme en soberheid worden afgewisseld met een overweldiging die even vertederend als hartverscheurend is. De fotografie is prachtig. De camera zweeft harmonisch over maïsvelden, maar flitst evengoed naar indringende close-ups van gegroefde, afgetekende gezichten. Vreemde invalshoeken zijn legio, geregeld kijken we via POV-shots in first person. Dialogen zijn er amper en als er al wordt gesproken klinkt het Hongaarse dialect haast verstaanbaar. Ook met muziek is Gardos heel zuinig omgesprongen. Misschien vier keer in de hele de film worden er noten op de gebeurtenissen gezet. Daarom is het ook telkens doeltreffend. Zo blijven de paukenslagen van de eindsequentie nadreunen. Voor de rest zorgt een combinatie van ritselende bladeren en gedempte voetstappen voor een onnavolgbaar eigen geluid.

The Porcelain Doll is een fantastische film, in beide betekenissen van het woord. Even bevreemdend als intiem, even kleinschalig als grotesk. Een beleving tot in de kern van je ziel.

Mathieu Dams Helemaal (niet) akkoord? Lees de