The Iron Lady

Op haar 61e is Meryl Streep zowaar nog altijd in staat op haar eentje een groot publiek te lokken. Ook met The Iron Lady is dat het geval, al is deze biografische prent lang geen publiekscinema als Julie & Julia of It's Complicated. Deze ernstige film tracht een evenwichtig beeld te schetsen van een van de beroemdste vrouwelijke politici, Margaret Thatcher, en slaagt daar behoorlijk in.

Scenariste Abi Morgan gaat voor de vertrouwde formule: we zien een hoogbejaarde Thatcher die terugdenkt aan de voornaamste momenten in haar loopbaan als politica en in het bijzonder als premier van Groot-Brittannië. Deze weergave is best realistisch, maar ook vrij oppervlakkig. We zien Thatcher wel voet bij stuk houden in haar strijd met de vakbonden en kunnen de onverzettelijkheid in haar ogen lezen wanneer de Falklands bedreigd worden, maar het publiek wordt daarbij weinig geïnformeerd.

Nu is dat ook niet zo'n euvel. Cinema hoeft geen geschiedenisles te zijn. Het maakt wel dat nadruk veeleer op Thatcher als vrouw (in de politiek) komt te liggen dan als politica zelf. De film toont ons hoe ze vecht voor aanvaarding, hoe het muisgrijze parlement wordt opgefleurd met haar aanwezigheid, hoe ze lessen krijgt om minder schel te spreken of al te arrogant over te komen. Toch is het wat kort door de bocht de ijzeren dame als een toonbeeld van vrouwelijkheid op te voeren, laat staan als een warm persoon. Wij herinneren ons uit onze kinderjaren vooral nieuwsbeelden van een kille helleveeg met betonnen kapsel.

In die zin zoekt de film de empathie van het (vrouwelijke deel van zijn) publiek om de verkeerde redenen. Het lijkt er op te wijzen dat de makers zich ook wel bewust waren van de minder fraaie politieke daden van de protagoniste. Gelukkig wordt er niets goedgepraat, maar zien we Thatcher als een bijzonder overtuigd en overtuigend persoon, wat haar politiek standpunt ook is. De camera draait echter vaak opvallend bewonderend om haar heen.

Merkwaardig is dat zowat de helft van de film besteed wordt aan het gedeelte van Thatchers leven dat zich afspeelt ná haar politieke carrière. In hoeverre dit nog op feiten gebaseerd is, is onduidelijk. Alles welbeschouwd is dit portret van een hoogbejaarde compleet irrelevant in functie van de opzet van de film, hoe geloofwaardig ook gebracht.

Dat is geheel en al te danken aan Meryl Streep, die voor deze rol haar zeventiende (!) Oscarnominatie kreeg. Nu is men in Hollywood geneigd Streep voor zowat alles te belonen - ze is ook erg vaak erg goed - , maar in The Iron Lady zien we Streep toch eindelijk eens nieuw terrein betreden. Niet als de actieve Thatcher, die ze weliswaar kundig vertolkt, maar nauwelijks menselijk maakt, wel als de dementerende bejaarde Thatcher. De oude Margaret schuifelt door kamers, praat tegen haar overleden man, weet niet altijd meer precies wat er aan de hand is. Streep weet deze figuur volkomen te vatten en als ze naar alle waarschijnlijkheid die Oscar wint - wat al van 1983 geleden is! - dan is dat welverdiend.

Oliver Stone had de toon van de film vast minder braaf gehouden, terwijl Stephen Frears er meer diepgang had kunnen aan geven, zoals hij met The Queen deed. Phyllida Lloyd is wat dat betreft een kleine garnaal die zich aan walvis tracht te goed te doen. Ze vermijdt gelukkig de catastrofe die het helse Mamma Mia! was, maar haar inbreng beperkt zich tot het visueel-technische en lijkt nauwelijks van voeling met het onderwerp te getuigen. Van sterke cinema is dan ook amper sprake. Met dank aan Streep dus dat we toch bleven kijken.

Sven De Schutter Helemaal (niet) akkoord? Lees de