Amy

Genre: Documentaire | Duur: 2u08 | 2015 | Release: 9 Juli 2015 | Land: Groot-Brittannië | Regie: Asif Kapadia | Cast:

Een betreurde ster zoals Amy Winehouse behoeft geen introductie, maar een beetje opfrissing kan geen kwaad. In de Joods-Britse vrouw huisde de stem van een Afro-Amerikaanse jazzdiva. Op haar debuutalbum Frank kwam ze met prachtige jazz voor een bescheiden publiek, en het commerciële doorbraakalbum Back To Black deed de wereld de oren spitsen. Amy Winehouse was een ster. Wàs, want ze ging uiteindelijk ten onder aan haar verslavingen.

De insteek van de twee uur durende biografische documentaire Amy is de keerzijde van de roem. Het is niet zo zeer de tragiek van de ondergang, maar het doorspitten van de oorzaken erachter dat Amy tot een boeiende film maakt. Want het verhaal van een gevallen popster is nooit zo eenduidig als de roddelpers het graag presenteert.

In Amy komen vooral de getrouwen van de muzikante aan het woord. Haar ouders en haar jeugdvriendinnen luchten hun hart, de muzikale entourage van Amy illustreert haar bokkensprongen, zelfs haar bodyguard komt zijn zegje doen. Bovendien wordt er geput uit de interviews die Amy doorheen haar carriere gaf. Al dit wordt geillustreerd met een rijk archief aan beeldmateriaal, en het lukt de regisseur daardoor zelfs om talking heads te vermijden. Esthetisch is het niet altijd even fraai, maar omdat je kundig in het verhaal gezogen wordt is dat snel vergeten.

Af en toe een streep muziek zorgt ervoor dat de overleden muzikante toch nog haar persoonlijke perspectief kan geven op de gebeurtenissen die op het witte doek passeren. Want alle liedjesteksten werden door Winehouse zelf gepend, en al wat er binnenin rommelde kwam er in noten, melodieën en ritmes uit. Asif Kapadia weet de juiste snaar te raken door die schat aan emotionele liedjes op uitgekiende momenten te hanteren. Wanneer de teksten het meest relevant zijn verschijnen ze zin voor zin in beeld. Zo ervaren we vanuit eerstepersoonsperspectief hoe Winehouse streed met de gevoelens voor de man die haar aan de drugs hielp, maar waaraan ze hopeloos verslingerd was. Op het ene moment vastberaden om hem te vergeten, dan weer tot over de oren verliefd en klaar om op zijn commando te springen.



Stukje bij beetje haalt Kapadia de lappendeken van Amy’s leven uit elkaar. In de goedlachse en assertieve muzikante huisde tegelijkertijd een beïnvloedbaar iemand, die streed met boulemie en creatieve writer’s block. Ze had het moeilijk met de druk van bekendheid en de verwachtingen van haar platenmaatschappij. Ze verafschuwde de verveling die volgt wanneer alles mogelijk is, en keerde zich naar binnen middels drugs om die verveling te verdrijven.

Van meet af aan weet je als kijker dat de zaken niet fijn af zullen lopen, maar toch is de klap enorm hard wanneer je een uitgemergelde Amy lichamelijk en muzikaal als schim vanzichzelf op een festivalpodium ziet verschijnen. Gedwongen door de platenmaatschappij om op te treden en net uit een aardsmoeilijke rehabperiode weet ze met moeite Rehab uit te zingen, om vervolgens een volle beker sterke drank pisnijdig over het podium te smijten. Dit is een vogel voor de kat, een vrouw die tegen haar demonen vecht, en de demonen zeggen "No, no, no."

Daarmee is nog niet alles gezegd: het manipulatieve vriendje, de gesuggereerd pedofiele vader die aast op haar geld, de managers die vooral aan zichzelf denken, stalkende paperazzi, de media die geen spaander van de muzikante heel laten en lijdzaam-vanaf-de-kant-toekijkende vrienden: blues- en jazzlegendes bezingen hun lijden na de feiten, maar toen Amy haar pijn in muziek omzette moest het ergste nog komen.

In de montage weet Kapadia de spanningsboog niet altijd even strak te houden, waardoor de speelduur van twee uur zijn nut verliest, maar je krijgt er als kijker wel een doordacht en genuanceerd verhaal voor terug dat achter de narratief van populaire media en voorbij de facade van beroemdheid kijkt. Terwijl vele biografische documentaires de negatieve kanten van hun geliefde hoofdpersoon wegmoffelen, grijpt Avidan hier de kans om roem in perspectief te plaatsen zonder in sensatiezucht te vluchten. Niet één schuldige, noch een eenvoudige oorzaak worden aangeduid. Amy torent ver uit boven de producten van onze celebrity-gefixeerde popcultuur van mooie snoetjes, holle zinnen en happy endings. Ga kijken, en leg achteraf Back To Black op. Net als in de film, zal u ervaren dat droefheid en schoonheid twee handen op één buik kunnen zijn.