Los lunes al sol

Genre: Drama | Duur: 1u53 | Release: 28 Januari 2004 | Land: | Regie: Fernando León de Aranoa | Cast: Javier Bardem, Luis Tosar, José Ángel Egido

'Los lunes al sol' is nogal een raar prijsbeestje. Tot de veren die deze film al op zijn hoed heeft mogen steken, behoren onder meer de Goya (=Spaanse Oscar) voor beste film en de gouden zeeschelp op het filmfestival van San Sebastián, én hij werd boven Almodovár's Hable Con Ella gekozen als Spaanse inzending voor de Oscar van beste buitenlandse film. Maar waar deze laatste zonder verpinken in de categorie van beste scenario ging triomferen, behaalde 'Los lunes al sol' zelfs geen nominatie. Was de inzending dan een staaltje blufpoker van de Spanjaarden? Een blik op het resultaat maakt alvast duidelijk dat 'lunes' het - ondanks onmiskenbare kwaliteiten - nooit van Almodovár zal halen qua innovatief scenario.



'Los lunes al sol' is een social pic over een groep ex-collega-arbeiders in de havenstad Vigo, noordwest Spanje. Samen werkten ze voor een scheepswerf die in het globaliseringproces ten onder ging en hen op hun 40-50ste opnieuw naar de arbeidsmarkt verwees. De regio boert economisch echter slecht, concurreren met de jongere arbeidskrachten is onmogelijk en enkele jaren na de sluiting is er dan ook nog geen uitkomst voor hun situatie: enkeling Reina heeft nieuw werk gevonden, Rico heeft een bar geopend die nu als surrogaatfamilie voor de groep fungeert, maar voor de anderen is de afwezigheid van werk een stabiel gegeven geworden.



Zo brengen Santa en José de ('werk')dagen meestal door in de zon (vandaar de titel, "maandagen in de zon"), dromend van een beter leven in Australië, het continent waar Santa (Javier Bardem) door gefascineerd is. Hij zorgt voor het meeste animo in de groep: grappenmaker, voorkomen van een beer, taal van een proletarische krijger, maar heeft het al eens met het gerecht aan de stok. José (Luis Tosar) kan er dan weer niet mee overweg dat zijn vrouw met haar hondenbaan in een conservenfabriek een betere kostwinner is dan hij. De wat oudere Amador zoekt volop toevlucht tot de drank, dus dat laat Lino over als de enige die nog af en toe solliceert. Hij houdt zichzelf echter voor de gek, zo blijkt uit de meelijwekkende pogingen die hij onderneemt om er jonger uit te zien...



De vier titels die de Goya-jury naast "beste film" toekende - met name beste regie, mannelijke hoofdrol, bijrol en nieuwe acteur - tonen goed aan waar het in deze prent van Fernando León de Aranoa werkelijk om draait. Hij heeft deze film namelijk technisch foutloos in beeld gezet, maar zijn scenario kiest voor een zeer zachte, kabbelende benadering. Via een aantal personages belicht hij de verschillende effecten van werkloosheid op middelbare leeftijd, maar van deze personages wordt in de eerste plaats het lege, alledaagse leven getoond en vaak wordt enkel in de details het schrijnende van hun situatie duidelijk. Uit de talrijke onzinnige dialogen en spelletjes blijkt immers dat deze karakters hun humor nog niet verloren hebben.



Dat dit kan werken is voor het overgrote deel te danken aan de sterke acteurs, Javier Bardem op kop. Zijn rol in 'Before Night Falls' toonde al dat zijn manier van werken op z'n minst doortastend te noemen is, en als de oudere, mollig bebaarde Santa is hij hier verder dan ooit verwijderd van de politieman/rolstoelatleet uit Carne Tremula. Naast hem doet Luis Tosar dan weer wat hij altijd doet (en waar hij natuurlijk ook wel goed in is): een lowclass man neerzetten, een echtgenoot die al eens overkookt maar met het hart op de juiste plaats.



En hoewel dat laatste natuurlijk ook geldt voor deze film, is de conclusie van de aanpak van de Aranoa - ondanks enkele rake momenten zoals de babysitavond - weinig origineel: werkloosheid is vernedering, frustratie, leegte,... (in het Spaans duid je werkloos dan ook courant aan met twee vormen van het werkwoord "parar", letterlijk "stilstaan" of "stoppen"), en de globalisering is hiervoor de schuldige. De traagheid en uitzichtloosheid beginnen dan ook te wegen en de film lijkt vast te zitten met het probleem dat enige beweging of hoop in het verhaal zouden breken met de realistische portrettering die nagestreefd wordt. Met een speelduur van bijna 2 uur is zoiets echter nefast en de film wekt daardoor helaas ook de indruk van een My Name is Joe te zijn zonder female interest, een 'The Van' zonder rijdend frietkraam, een The Full Monty zonder dat er één op het idee komt van te gaan strippen...