Midsommar

Genre: Horror | Duur: 2u27 | 2019 | Release: 30 Juli 2019 | Land: VS | Regie: Ari Aster | Cast: Florence Pugh, Jack Reynor, William Jackson Harper, Vilhelm Blomgren, Will Poulter, Archie Madekwe, Ellora Torchia

Ari Aster debuteerde nog geen jaar geleden met het ijzingwekkende en succesvolle Hereditary. Hoewel het naar eigen zeggen niet zijn streven is een horrorregisseur te worden, weet hij ook met zijn tweede film het publiek angst aan te jagen. Midsommar is ijzersterke gruwelcinema. 

Een groep van vier jongeren belandt in een Zweedse commune om er een rituele viering van de midzomernacht bij te wonen. Hoewel de cineast nogal wat tijd besteedt aan wat daar aan vooraf gaat - en dit opmerkelijk donker in beeld brengt - is het nodig te realiseren onder welke omstandigheden het viertal hier is. Dani maakte kort tevoren iets heel dramatisch mee en haar ruggengraatloze vriendje Christian zag geen kans om alleen met zijn vrienden de reis aan te vatten. De behoeftige wijze waarop Dani zich emotioneel aan Christian hecht en de tegenzin waarmee die er op reageert, zal immers sterk bepalen hoe ze hun nieuwe, even zomerse als bevreemdende omgeving, op zich af laten komen. 

In zijn eerste uur weet Aster een erg intense, benauwende maar ook dromerige sfeer te scheppen. De oogstrelende fotografie bedwelmt de kijker en de locatie doet even akelig als beschermend aan. Opmerkelijke gegevens, zoals de witte kleren van de bewoners, de vreemde tafelschikking, de beer in de kooi, de driehoekige tempel... worden laconiek in beeld gebracht en vergroten onze desoriëntatie. Wat betekent dit alles en waar gaat het naartoe? De wel erg langzame opbouw, waarbij een tergende score en beheerst camerawerk onze beleveing versterken, leidt na een uur tot een eerste gruwelclimax. Sommige kijkers zullen pas dan beseffen waar ze voor getekend hebben. 

De cineast blijft de steeds grotesker en barbaarser wordende gebeurtenissen die daarop volgen,  met diezelfde kalmte en bezwering in beeld brengen. De felle kleuren, de helderblauwe lucht, de idyllische omgeving en de minzame communeleden laten ook ons haast geloven dat er eigenlijk niets aan de hand is. Niettemin weet Midsommar zich als een steeds strakker worden bloemenkrans om je hals te strikken, tot je het zweet op je voorhoofd voelt parelen. Er volgen nog meer botte gruwelscènes, maar nergens lijkt deze film aan effectbejag te doen of voel je de makers zich verkneukelen. 

Wie zijn klassiekers kent, weet dat The Wicker Man (1973) niet ver af is. Maar volgens de makers dienen we Midsommar in de eerste plaats als een relatiedrama te zien, dat op haast perverse wijze uitbeeldt hoe Dani en Jack tegenover elkaar staan. Dat komt eigenlijk niet helemaal uit de verf en bovendien gelooft geen kijker in de romantische toekomst van dit koppeltje. Christian is bovendien zo'n slapjanus dat zijn personage ons koud liet, al gaat Jack Reynor voluit in zijn vertolking. Rijzende ster Florence Pugh krijgt daardoor een ruim emotioneel speelveld en geeft haar personage met veel overtuiging vorm. 

We zien de protagonisten echter onvoldoende plausibel reageren op wat er om hen heen gebeurt. Sommige scènes zijn wel erg onwaarschijnlijk of missen betekenis. Zo zien we alle bewoners strak voor zich uitkijken tijdens een maaltijd, maar dat lijkt ons viertal te ontgaan. Naast Dani en Christian zijn er dus ook nog Josh en Mark, vage personages die wat in de weg lijken te lopen. Waarom zou een redelijk gevestigde waarde als Will Poulter deze rol aanvaard hebben? Er is ook een kinderlijke, overbodige discussie over een thesis en de manier waarop bepaalde personages uit beeld verdwijnen tenslotte, doet ook wel wat goedkoop aan. Niets zo Suske-en-Wiskeachtig als iemand die neergeslagen wordt na een geheim ontdekt te hebben. 

Aster komt nu en dan dus iets te makkelijk weg met zijn relaas. Zijn sommige taferelen niet gewoon weird om weird te zijn? Binnen een zelfverzonnen universum kun je immers alles laten gebeuren zonder het te moeten verklaren. De kijker mag dus zelf behoorlijk wat invullen, maar dat is toch een wat makkelijke zet van de makers. 

We vergeven Midsommar echter die (soms flagrante) onvolkomenheden, want dit is grotendeels klassecinema. Met veel visuele bravoure wordt een gelaagde, bewonderenswaardige vertelling op ons los gelaten, een afdaling in de hel vol onvergelijke beelden. De zomers worden warmer, maar deze overleef je amper.