Tom à la Ferme

De 25-jarige Xavier Dolan kreeg onlangs te horen dat zijn allernieuwste film, Mommy, voor de officiële competitie van Cannes 2014 geselecteerd is. En dat na de wereldpremière van Tom à la Ferme, zijn vierde langspeelfilm, afgelopen september op het Filmfestival van Venetië. Na de psychologische analyses in J’ai tué ma mère, Les Amours Imaginaires en Laurence Anyways, koos de Canadese regisseur ervoor om te experimenteren met het thrillergenre.

Tijdens de proloog zien we een stiftje op een servet. Iemand schrijft iets over liefde, dood en substitutie. Daarna komt Tom, gespeeld door Dolan met een zeer afleidend kapsel, aan op de boerderij uit de titel. In de ene hand een valies, in de andere een zwart kostuum. Zijn minnaar Guillaume is gestorven en hij logeert bij diens moeder en broer tot de begrafenis. Maar Tom verblijft er enkele weken langer.

Xavier Dolan gaat met Tom à la Ferme de Franse psychologische thriller achterna (zie Claude Chabrol, maar ook Harry, un ami qui vous veut du bien, Swimming Pool, Lemming) en dus gedraagt iedereen zich nogal mysterieus. Er worden tal van vragen opgeworpen: hoe is Guillaume gestorven? Wat was de precieze verhouding tussen Tom en Guillaume? Waarom is niemand van Guillaumes andere vrienden naar de boerderij gekomen? Vanwaar de agressie van broer Francis naar Tom? Het lijstje vragen gaat relatief lang door en helaas kunnen wij, ook na het zien van de film, op weinig een antwoord geven.

Dolan geeft, net zoals in zijn andere films, niet graag al te veel antwoorden. Op zich is dat geen slechte eigenschap als filmmaker, maar voor Tom à la Ferme hadden wij toch graag iets meer op het bord gekregen. De film is opgebouwd zoals de serie Lost – voor elk antwoord komen drie nieuwe vragen –, waardoor de narratieve lijn soms zoek is. De filmmaker kiest er wel voor om te focussen op de verhouding tussen Tom en Francis. Op ongeveer elk vlak staan ze diametraal tegenover elkaar – Tom is tenger, teruggetrokken, gevoelig, terwijl Francis imposant en agressief is. Toch is er iets, een je-ne-sais-quoi, tussen hen dat constant schippert tussen aantrekking en een afstoting. Francis is duidelijk homofoob, maar speelt zijn aantrekkelijke Neanderthaler-eigenschappen uit. Hij zegt Tom nodig te hebben en weerhoudt zijn vertrek. Ziet hij in Tom een vervanger van zijn broer? Dolan lijkt met deze film iets te willen zeggen over de gevolgen van rouw en de vreemde manieren waarmee we een gemis opvangen.

Tom à la Ferme is een niet helemaal geslaagde aanvulling op het genre, een die tot nadenken aanzet zonder dat het duidelijk is of dat nadenken tot iets leidt. Toch blijven wij met plezier de boeiende en snelle carrière van Xavier Dolan volgen, want iets in ons zegt dat hij zijn Meesterwerk nog moet maken.

Bert Lesaffer Helemaal (niet) akkoord? Lees de