Fair Play

Ze horen het zichzelf altijd graag zeggen, de strak in het maatpak gezeten zakenlui: "Zaken doen is als topsport: keihard, genadeloos en alles is toegelaten." Justine Henin die Serena Williams een loer draait op Roland Garros, Mbark Boussoufa die theatraal tegen de grond gaat omdat de tegenstander in zijn richting uitademde,… mooi is het allemaal niet, maar het zet wel zoden aan de dijk. En zo is dus ook de zakenwereld bezaaid met hyperambitieuze carrièreplanners voor wie geen smerige truc teveel is om toch maar die fel gegeerde promotie binnen te rijven. Dat leert ons alleszins de nieuwe Franse film Fair Play van Lionel Bailliu.

Op de keper beschouwd is Fair Play de lange versie van Bailliu's prijzenwinnende kortfilm Squash, waarin baas en werknemer elkaar niet alleen fysiek, maar ook en vooral mentaal proberen af te troeven in een spelletje squash. Ook Fair Play heeft een squashwedstrijd, en opnieuw zijn het ene Alexandre (Jérémie Rénier) en zijn baas Charles (net als in Squash gespeeld door Éric Savin) die elkaar bekampen. Alexandre riskeert ontslagen te worden, en het duurt niet lang voor argumenten genre "zonder deze job ben ik niets!" vervangen worden door "ik heb je vrouw geneukt." Alle slagen zijn immers toegestaan, bewees ook de openingsscène waarin Alexandre en collega Jean-Claude (een onuitstaanbare Benoît Magimel) tijdens het kajakken de boot van enkele dames rammen, om toch maar niet te verliezen.

Zo gaat het de hele film door. Businessdeals, promoties en ontslagen worden beslecht tijdens het sporten. Jean-Claude chanteert secretaresse Nicole (Marion Cotillard) tijdens het joggen, terwijl Edouard (Jean-Pierre Cassel!) zijn schoonzoon Charles het vuur aan de schenen legt tijdens een spelletje golf. Tussen elke scène door is er wel iemand ontslagen, gepromoveerd of opnieuw aangenomen dankzij een of andere riooltactiek. Als de hele bende bij wijze van, oh ironie, teambuilding op survival gaat, verandert de inzet langzamerhand van persoonlijke winst naar een zaak van leven en dood. Het is vanaf dan dat Fair Play echt interessant wordt.

Want hoe je het ook draait of keert: de film telt geen enkel sympathiek personage, wat het medeleven van de kijker fel op de proef stelt. De link tussen sport en zaken wordt ook al vrij snel een beetje afgezaagd, en je vraagt je af hoelang die zielloze wezens elkaar nog kunnen blijven beduvelen. Het hele gedoe schept wel een beetje sardonisch genoegen in een donkere uithoek van onze geest, aangenaam wordt de film er niet van. Tot de zakenwereld zich in de kolkende riviertjes van een bergmassief mengt met hét oerinstinct van de mens: overleven.

Plots wordt Fair Play enorm meeslepend en stapelen de hallucinante scènes zich op. Oude bedrijfsvetes worden uitgevochten aan de rand van een waterval. Er wordt niet meer gechanteerd met cijfers, maar met levens. Het compleet gebrek aan solidariteit slaat de kijker keihard in het gezicht. Fair Play toont de mens werkelijk van zijn allerkleinste kant.

Meeslepende businessthriller die de competitie van het zakenleven verder zet in sport.

Die even inventieve als walgelijke plot wordt gecombineerd met flitsend camerawerk en beukende dialogen, waardoor de film een vaart krijgt die we niet gewoon zijn van de Franse cinema. Ook hier geldt het credo: "Time is money". De adrenaline en onderlinge concurrentie spat van het scherm. Bailliu bindt samen met de sterke cast een gigantische steen rond de voeten van de kijker, die niet anders kan dan mee in de verderfelijke psyche van de personages zinken.

Fair Play, ongelooflijk dat die woorden effectief worden uitgesproken in deze film, is dus behoorlijke suspens, als we het ietwat enerverende eerste uurtje buiten beschouwing laten. Waar Wall Street nog steeds de onbetwistbare keizer van businessthrillers is, geeft Fair Play het genre een interessante draai.

Mathieu Dams Helemaal (niet) akkoord? Lees de