Oscars 2003

De 75e editie van de Academy Awards zou een extra feestelijk tintje moeten gekregen hebben, maar daar staken de heren Bush & Saddam een stokje voor. Vooraf werd aangekondigd dat de uitreiking omwille van de oorlog sober zou verlopen, en werd er een oproep gedaan wat minder sier en wat meer ingetogenheid te vertonen. In een halfslachtige poging de sterren daartoe te forceren, werd de Red Carpet afgeschaft. Gedaan met flaneren langs honderden fotografen, toegejuicht door klapvee dat dagen van tevoren heeft postgevat. Wel rechtstreeks van de limousine het Kodak Theatre in. Een domper op de feestvreugde, want het beroemde-mensjes-kijken maakt eigenlijk al de helft van het succes van de show uit. Uiteindelijk kwam er dus gewoon een ingekort tapijt, zodat de pers en het publiek zich toch even konden vergapen aan al dat mooi volk. Want Will Smith mocht dan al met veel poeha aangekondigd hebben dat hij er dit jaar niet zou bij zijn omdat het elkaar in de bloemetjes zetten de oorlog zou banaliseren - en gelijk heeft ie -, wie gaat Nicole Kidman, Catherine Zeta-Jones of Jack Nicholson tegenhouden als ze kans maken op zo'n felbegeerd gouden mannetje? Nodeloos te melden dus dat half Hollywood keurig zijn plaats had ingenomen in het rode pluche. Gastheer Steve Martin, in topvorm, wist in zijn inleiding meer geslaagde grappen te brengen dan in drie van zijn films samen, en schrok er niet voor terug de filmwereld, Jennifer Lopez of zichzelf te ridiculiseren. Daar bleef het echter bij, want ondanks Martins hilarische interventies, nam de voortstelling inderdaad de vorm aan van een seniele 75-jarige: traag, af en toe in slaap sukkelend en compleet zonder realiteitsbesef. Naar de oorlog werd héél af en toe verwezen, bij voorkeur in de meest vergezochte verbloemende metaforen, want wee de artiest die zich met politiek gaat bemoeien. Zo werd dit topentertainment voor bejaarden, en die waren er volop, want The Academy had alle nog in leven zijnde winnaars uitgenodigd, en daar zaten een paar oudjes tussen die zich wellicht met de grootste moeite niet zouden kunnen herinneren wanneer ze precies die Oscar wonnen. Zo was er Luise Rainer, een stralende mummie van 92, die haar laatste Oscar in 1936 (!) won. Zij mocht opdraven in een parade die alle winnaars huldigde, maar die eigenlijk een flauw doorslagje was van de hulde in 1998, toen The Academy omwille van zijn 70e verjaardag precies hetzelfde deed. Gaap dus, al kan het ook zijn dat een plaatsvervangende schaamte zich van u meester maakte bij het aanschouwen van een tandeloze, afgetakelde Kirk Douglas, die onverstaanbare kwinkslagen stond te brabbelen. Maar af en toe kwam er even wat leven in de brouwerij, dankzij een aantal onverwachte of brutale winnaars. Michael Moore bijvoorbeeld, wiens weergaloze documentaire Bowling for Columbine een Oscar in de wacht sleepte. Hij bevestigde zijn imago van schenenschopper door zonder enige schroom President Bush en zijn beleid uit te schelden, in een heerlijke tirade die op evenveel applaus als boegeroep werd onthaald. Zijn speech is intussen een eigen leven gaan leiden, want hij sloeg natuurlijk de nagel op de kop. Wat Cameron, Harrison of Meryl ervan dachten, konden we niet opmaken uit de beleefde, verkrampte glimlachjes waarmee ze Moore aanhoorden. Kleur bekennen doen ze blijkbaar uitsluitend als personages op het witte doek. De enigen die wel openlijk voor vrede pleitten, waren presentatoren Gael García Bernal (na het succes van Y Tu Mamá También en Amores Perros klaar voor een Amerikaanse carrière), Barbra Streisand of uitgesproken democrate Susan Sarandon, die een subtiel vredesteken maakte. Van de winnaars spraken enkele Nicole Kidman, Chris Cooper, Pedro Almodóvar en Moore dus hun wens naar vrede uit. Verbazingwekkend is ook, en nu komen we eindelijk tot de essentie ? wie won wat? - , hoeveel KUT-favorieten een Oscar in de wacht wisten te slepen. Naast Bowling for Columbine werd het door ons gekoesterd pareltje Spirited Away bekroond als beste animatiefilm (regisseur Miyazaki was echter thuisgebleven), nam Pedro Almodóvar de Oscar voor Beste Origineel Scenario (voor Hable Con Ella, de eerste buitenlandse film die deze prijs wint) mee naar huis, en won The Pianist verrassend genoeg de Oscars voor Beste Regie (ook Polanski was afwezig, gezien zijn verbod de USA te betreden), Beste Niet-Origineel Scenario én, tot verbazing van iedereen, Beste Acteur. Adrien Brody moet nooit gedacht hebben enige kans te maken in deze categorie, gezien de concurrentie (Lees ?Drie 36?), en sprong dol van vreugde het podium op om er meteen Halle Berry hartstochtelijk te zoenen. 45 seconden later beval hij dirigent Bill Conti de aanzwellende muziek meteen weer stop te zetten, omdat hij nog niet uitgesproken was. De 29-jarige acteur ? overigens de jongste die ooit in deze categorie won ? sloot zijn speech eveneens af met een vredesboodschap Verder won Nicole Kidman, zoals verwacht, én verdiend, de Award voor Beste Actrice. Best grappig was dat haar emoties haar oude Australische accent boven wisten te halen. De fantastische Chris Cooper won voor Beste Acteur in een Bijrol, voor Adaptation, en ook hiermee kan K.U.T tevreden instemmen. Twee Oscars waren er voor 'Frida' (Make-up en Muziek), en Lord of the Rings: The Two Towers (visuele en geluidseffecten), Road to Perdition kreeg er één, postuum, voor cameraman Conrad L. Hall. Filmlegende Peter O'Toole werd beloond met een ere-Oscar, iets wat hij aanvankelijk als een belediging opvatte, maar waarvoor hij nu wel een mooi dankwoord bracht. Dat Catherine Zeta-Jones, een volbloed filmster, de Oscar voor Beste Vrouwelijke Bijrol mocht meenemen, vonden we iets minder fijn, maar aangezien Chicago verder slechts één belangrijke Oscar won, die van Beste Film, kunnen we ons er wel bij neerleggen. Kostuums, Montage, Decors en Geluid waren de andere bekroonde afdelingen van de film. Jammer dat die 6 beeldjes alweer een onbenullige prent de geschiedenis inschrijven. Nog een verrassing was dat Eminems song voor 8 Mile de Oscar wegkaapte voor de neus van U2, Paul Simon en de Chicago-cast. Jammer dat hij zelf niet aanwezig was om hem op te halen, we hadden een rap-speech wel kunnen waarderen. Wie weet had het een paar hartaanvallen opgeleverd in de bejaarde menigte. Was er toch nog wat te beleven geweest... Het was trouwens uitgerekend Barbra Streisand die de envelop mocht openen, wie weet heeft ze ooit al van Eminem gehoord. Verliezer van de avond is Gangs of New York geworden. Van de 10 nominaties werd geen enkele in goud omgezet. Een teleurstelling voor Scorsese, maar we moeten eerlijk zijn, de man heeft al veel betere films gemaakt, en zal dat in de toekomst ook nog wel doen. Nog even geduld dus.

Sven De Schutter

Oscars 2003: vooruitblik

De Oscarnominaties van dit jaar zullen bij heel wat filmliefhebbers voor de nodige frustraties zorgen. Begrijpelijk, want eens te meer beloonde The Academy of Motion Pictures Arts and Sciences de verkeerde films. De dertien nominaties voor Chicago, als je het ons vraagt een banale musical, bewijzen eens te meer dat de leden van The Academy geen oog hebben voor creatieve of vernieuwende films, waardoor pareltjes als About Schmidt en Adaptation aanzienlijk minder kans maken op gouden beeldjes. Een hoog gewaardeerde film als Spike Lee's nieuwste, The 25th Hour, lijkt zelfs helemaal niet in aanmerking te komen.

Beste film Chicago's nominaties zijn uiteraard in zowat alle voorname categorieën te situeren, met als belangrijkste de nominatie voor Beste Film. De concurrentie is sterk, en kan door de aanwezigheid van The Pianist, Gangs of New York, The Hours en Lord of the Rings: The Two Towers, in veel grotere mate op onze sympathie rekenen. Toch valt op, maar dat is geen verrassing meer, dat het voor het grootste deel weer om brave, politiek correcte films met veelal een historische achtergrond gaat. Het jaren '50-drama Far From Heaven, Spielberg's Catch Me If You Can, Road to Perdition (nochtans een typische Oscarfilm) en de opvallend originele About Schmidt en Adaptation vallen daardoor uit de boot. We vrezen ervoor dat het overgepromootte Chicago de hoofdprijs in de wacht zal slepen...

Beste regisseur Op Lord of the Rings na, zag elke film ook zijn regisseur genomineerd. Rob Marshall (debuterend regisseur van Chicago), Roman Polanski, Martin Scorsese, en Stephen Daldry krijgen het gezelschap van Pedro Almodóvar, wiens Hable Con Ella, ook voor Beste Scenario werd genomineerd. Daar kunnen we ons dan weer wel in vinden. Andere kanshebbers waren Steven Spielberg, Alexander Payne (About Schmidt), Todd Haynes (Far From Heaven) en Sam Mendes (Road to Perdition), maar zij mogen hun hoop voorlopig opbergen. Nochtans getuigden vooral Payne en Haynes van opvallend meer dan vertel- en creatief talent dan Marshall... De Oscar zelf zou nu eindelijk wel eens naar Scorsese kunnen gaan, aangezien die nog nooit een beeldje mee naar huis mocht nemen. Mocht Polanski winnen, zal hij trouwens toch een vervanger moeten sturen: de cineast mag nog steeds de USA niet in, sinds hij in de jaren '70 seks had met een 13-jarig meisje en daarvoor veroordeeld werd wegens kinderverkrachting.

Beste acteur In deze categorie, verliep alles als voorspeld. Daniel Day-Lewis, magistraal in Gangs of New York, en Jack Nicholson, naar verluidt in de rol van zijn leven in About Schmidt, zullen het onder elkaar moeten uitvechten, want Nicolas Cage (schitterend als tweeling in Adaptation), Adrien Brody (doorbraakrol in The Pianist en de enige van de genomineerden die nog nooit een Oscar won) en Michael Caine (The Quiet American) zullen het volgens ons niet halen. Leonardo DiCaprio (Catch Me If You Can), Tom Hanks (Road to Perdition) en Denzel Washington (Antwone Fisher) werden ook nog als kanshebber genoemd, maar dit jaar mogen ze eens overslaan. Trouwens even opgelucht opmerken dat Richard Gere zowat de enige acteur uit Chicago is die niet genomineerd werd... The Academy heeft blijkbaar toch nog principes!

Beste actrice Ook het lijstje van 'Beste Actrice' was eigenlijk al min of meer bekend. Julianne Moore ('Far From Heaven'), Nicole Kidman (The Hours) en Renée Zellweger (Chicago) waren al zeker van een nominatie. Zellweger, een grotesk overschatte actrice, verdient deze eer beslist niet. Ook de nominatie van Diane Lane, voor een middelmatige film als Unfaithful is een steek in het hart van elke filmliefhebber. Plaats nummer vijf op de lijst leek voorbestemd te zijn voor Meryl Streep (The Hours), maar Salma Hayek's knappe, Oscarvriendelijke rol in Frida, kreeg meer stemmen. Wij duimen voor Kidman, alweer onovertreffelijk in de rol van Virginia Woolf', maar Moore en Zellweger zijn niet te negeren concurrenten.

Beste mannelijke bijrol In de categorie 'Beste Mannelijke Bijrol' vinden we heel wat grote namen terug. Paul Newman is blijkbaar de enige acteur uit Road to Perdition wiens prestatie bij The Academy was blijven hangen. Hij krijgt gezelschap van klassebakken Ed Harris (The Hours) en Christopher Walken (Catch Me If You Can), en de minder bekende, maar steengoeie acteurs Chris Cooper (Adaptation, en ook bekend als de buurman uit American Beauty) en John C. Reilly (Chicago). Die laatste, al jarenlang subliem in films als Magnolia, en Boogie Nights, krijgt trouwens de eer de eerste acteur ooit te zijn die in maar liefst drie van de genomineerde Beste Films te zien is. Naast Chicago, waarin hij jammer genoeg een erg flauwe rol vertolkt, speelt hij ook in Gangs of New York en The Hours mee. Cooper won totnogtoe al de meeste prijzen en is dus de grootste kanshebber, maar wij duimen eigenlijk voor alle vijf, want niemand kan toch twijfelen aan het talent van deze heren.

Beste vrouwelijke bijrol De Oscar voor 'Beste Vrouwelijke Bijrol' zou wel eens naar Kathy Bates kunnen gaan. Naakt (!) te bewonderen als hippiemoeder in About Schmidt, bewijst deze minder glamoureuze dame grote klasse te bezitten. Haar sterkste concurrenten zijn Meryl Streep (dan toch genomineerd, maar dan voor Adaptation) en Julianne Moore (-twee maal genomineerd in één jaar! - voor The Hours). De andere genomineerden, voor wie we alweer zeker niet zullen supporteren zijn de Welsche schone Catherine Zeta Jones, en de zwarte rapster Queen Latifah, beiden voor Chicago.

Onze noorderburen maken dan weer kans op de Oscar voor Beste Buitenlandse Film. De weinig verdienstelijke komedie Zus en Zo, met onze Pieter Embrechts in één van de rollen, neemt het immers op tegen The Man without a Past (Finland), El Crimen del Padre Amaro (Mexico), Nirgendwo in Afrika (Duitsland) en Hero (China). Toch is ook België vertegenwoordigd op de Oscarnacht, want regisseur Dirk Beliën en producente Anja Daelemans maken met 'Fait d'hiver' kans op een Oscar voor beste kortfilm. Tom Van Dijk ('In de gloria') speelt de hoofdrol. Zij mogen dan ook de enige aanleiding genoemd worden om nog verheugd uit te kijken naar 23 maart, de Oscarnacht. Er zullen immers maar weinig verrassingen te zien zijn, en het zullen net als altijd weer de verkeerden zijn die in de prijzen vallen. Of was u al vergeten dat Denzel Washington vorig jaar won? En voor de melodramatische, huilerige dankspeeches moeten we het ook al niet doen. Hopelijk brengt gastheer Steve Martin wat leven in de brouwerij.

Weetjes: En nog even op een rijtje hoeveel nominaties de films behaalden: Chicago: 13 Gangs of New York: 10 The Hours: 9 The Pianist: 7 Frida, Lord of the Rings II en Road to Perdition : 6 Adaptation en Far From Heaven: 4 Hable Con Ella, About Schmidt, Catch Me If You Can en Spider Man= elk 2 Afgelopen week werden ook de Razzie-nominaties bekend gemaakt. Deze Oscar-tegenhangers belonen de slechtste films en acteurs, en dit jaar zijn dat o.a. Britney Spears, Madonna, Jennifer Lopez, Eddie Murphy, Roberto Begnini, Steven Seagall, XXX en Star Wars II. Blij vast te stellen dat er nog mensen met smaak zijn.

Sven De Schutter

Oscars 2002

In de nacht van zondag 24 op maandag 25 maart werden in Los Angeles voor de 74e keer de Oscars uitgereikt. Deze editie slaagde er enerzijds in geschiedenis te schrijven door dat voor het eerst sinds het ontstaan een zwarte actrice won in de categorie 'Beste Vrouwelijke Hoofdrol'. Maar anderzijds triomfeerde als vanouds de middelmatigheid, want A Beautiful Mind, het conventionele drama van Ron Howard, kaapte vier van de voornaamste prijzen weg voor de neus van 'Lord of the Rings', die het vier minder belangrijke beeldjes moest stellen. De meer dan vier uur durende show was dus maar matig interessant en bij momenten zelfs slaapverwekkend. Beste film Laat ons het eerst maar even over de winnaars hebben, voor we de show wat verder bespreken. Zoals we al voorspelden in onze reactie op de Oscarnominaties, zou het gepolijste Hollywood-drama A Beautiful Mind met het beeldje voor Beste Film naar huis gaan. Dat is jammer, want van de vijf genomineerden is het niet alleen de minst goeie film, het is ook de meest conventionele film. Dat Ron Howard ook nog eens met de Oscar voor Beste Regie ging lopen, is eigenlijk nog erger. Een sympathieke kerel misschien, maar beslist geen groots cineast, en dat waren zijn concurrenten beslist wel! Peter Jackson, Robert Altman, Ridley Scott en David Lynch brachten originele films, die van veel meer durf en creativiteit getuigen dan A Beautiful Mind. Er is eigenlijk nog niets veranderd in Hollywood. Beste scenario Ook de Oscar voor Beste (Niet-originele) Scenario was voor A Beautiful Mind. Ook dat is een teleurstelling. De scenarist, Akiva Goldsman, is g**verdomme de schrijver van Batman & Robin, Lost In Space en 'Practical Magic' ! Iemand die zulke rotzooi over een publiek durft uitkieperen, geef je toch geen Oscar! Ook hier had Lord of the Rings moeten winnen, punt uit. Gelukkig krijgt Jackson nog twee kansen, want mogelijk zullen ook de twee volgende delen van zijn magische avonturenepos voor nominaties zorgen. Gosford Park, het hilarische moordmysterie van Robert Altman won voor 'Beste Originele Scenario'. De schrijver Julian Fellowes, maakte hiermee dan nog wel zijn debuut! De concurrentie was nochtans sterk. Ook The Royal Tenenbaums, Monster's Ball en vooral Amélie Poulain en Memento waren prachtig geschreven films die van veel creativiteit en originaliteit getuigden. Beste actrice Véél opwindender waren de Oscars voor Beste Acteur en Beste Actrice. Halle Berry wist topfavorieten Sissy Spacek en Nicole Kidman te verslaan, en met deze toch wel onverwachte overwinning schrijft ze meteen geschiedenis. Berry is namelijk de allereerste zwarte actrice die met een Oscar voor Beste Vrouwelijke Hoofdrol gaat lopen. Wie zou ooit verwacht hebben dat een voormalige Miss America - kandidaat, die enkele jaren geleden nog mooi zat te wezen in ondingen als The Flintstones en vooral bekend raakte door haar tietenshow in Swordfish, deze triomf op haar naam zou weten te schrijven? Wij alleszins niet. Maar ze verdient het beslist, want ze was subliem in Monster's Ball. Beste acteur En dan wordt de categorie 'Beste Mannelijke Hoofdrol' potverdorie ook nog eens gewonnen door een zwarte acteur! Denzel Washington versloeg Russell Crowe die toch het meest kans leek te maken. Vreemd, want Training Day is niet alleen een zeer atypische Oscarfilm, het is ook niet eens zo'n goeie film. Het was trouwens al sinds 1964 geleden dat een zwarte acteur deze Oscar won. Toevallig was dat Sidney Poitier, die tijdens deze uitreiking een ere-Award kreeg, en er daarmee voor zorgde dat maar liefst drie zwarte acteurs met een Oscar naar huis gingen. De Amerikaanse pers zal hiervan smullen, dat is zeker. Maar voor een keertje mag dat gerust, want de Amerikaanse filmwereld mag gerust eens gewezen worden op zijn houding tegenover minderheidsgroepen. Beste mannelijke bijrol Minst voorspelbaar was de categorie 'Beste Mannelijke Bijrol'. Ian McKellen (Lord of the Rings) was onze favoriet, maar we kunnen ook vrede nemen met de Britse acteur Jim Broadbent, die de Oscar kreeg voor zijn rol in Iris, naast Judi Dench. Die film is hier nog niet te zien, maar Broadbent was ook overweldigend goed in Moulin Rouge, als de eigenaar van de befaamde nachtclub. Zijn versie van Madonna's 'Like a Virgin' alleen al is een Oscar waard. Beste vrouwelijke bijrol Wat dan weer perfect te voorspellen was, was dat Jennifer Connelly de categorie Beste Vrouwelijke Bijrol won. Voor haar rol in A Beautiful Mind kreeg ze al zowat elke andere filmprijs. Haar gunnen we die prijs wel, hoor. Alleen jammer dat het niet voor een andere film was. Maggie Smith, Helen Mirren, Kate Winslet en Marisa Tomei ware overigens ook allemaal erg goed in hun respectievelijke rollen. Weinig verheugende resultaten dus, op deze 74e editie van de Oscars. Moulin Rouge kreeg geheel verdiend nog enkele Oscars, de Amerikaanse zanger Randy Newman kreeg na 15 nominaties eindelijk een Oscar voor beste Song (voor Monsters, Inc.), Shrek won in de nieuwe categorie Beste Animatiefilm, en No Man's Land werd bekroond als Beste Buitenlandse Film. Daar zal de Belgische pers dan weer een kluif aan hebben, want de voorbije maanden benadrukten ze maar al te graag dat de film door een tot Belg genaturaliseerde regisseur gemaakt is. De man sloot zijn dankwoord anders wel af met de woorden: "This is for my country, for Bosnië!" De show De Oscarshow zelf was niet slecht, maar het waren de sentimentele en voorspelbare dankbetuigingen die het tempo hinderden. Weinig winnaars hadden iets interessants of zelfs maar grappigs te melden. Toppunt van saaiheid waren A Beautiful Mind - regisseur Ron Howard en vooral producer Brian Grazer. Deze Jantjes Modaal hadden we graag een ferme schop onder hun achterste gegeven. Jennifer Connelly leek dan weer heel verveeld, en had blijkbaar allang genoeg van het prijzen scheppen. Zelden leek iemand zo ondankbaar voor zijn Oscar. Maar Halle Berry maakte alles goed. Hysterisch huilend maar oprecht geëmotioneerd wist ze het publiek met haar toespraak in tranen te doen uitbarsten. Dat ze nogal theatraal overkwam en soms toch weer deed denken aan de één of andere bakvis die een Miss-verkiezing wint, vergeven we haar. Het is ook niet niets als je met je Oscar filmgeschiedenis schrijft. Ze won ook zo onverwacht dat ze begrijpelijkerwijs diep onder de indruk was. Maar verder opvallend weinig humor of gevoel in de speeches. Die toon van middelmatigheid was trouwens al van bij het begin gezet. Niet één ster die extravagant gekleed was of eens lekker uit de bol ging. Wat was het allemaal keurig en gewoontjes. Dat komt ervan als je Cher, Björk of Madonna niet uitnodigt. Gelukkig was er gastvrouw Whoopi Goldberg. Ze maakte niet alleen een wervelende entree (verkleed als courtisane zakte ze op een trapeze naar beneden - net als Nicole Kidman in Moulin Rouge dus), ze wist het publiek herhaaldelijk te doen gieren en brullen met haar geweldige grappen. Zo zette ze tal van beroemdheden voor schut (o.a. Liza Minelli en Mariah Carey), bespotte ze de Academy door steeds weer te hameren op het feit dat nu pas zoveel zwarte acteurs in de prijzen konden vallen, en wist ze ook heel ad rem te reageren op de onverwachte gebeurtenissen. Zo maakte zij er een nog enigszins genietbaar spektakel van. Ook het optreden van Cirque du soleil was indrukwekkend, en geheel onverwacht dook daar Woody Allen op, iemand die in het verleden altijd geweigerd had de ceremonie bij te wonen. Zijn optreden was hilarisch, maar de aanleiding was natuurlijk, zoals wel te verwachten viel, een eerbetoon aan de stad New York. Later zou ook Kevin Spacey nog eens om een moment van stilte verzoeken ter nagedachtenis van de 11-september-slachtoffers. Het huldigen van Sidney Poitier was dan weer goed voor een filmpje waarin allerlei bekende zwarte acteurs hun bewondering voor de legendarische acteur uitspraken. Ook Robert Redford werd in de bloemetjes gezet, maar ook hij wist ons niet te verrassen met zijn dankwoord. En zo sleepte de voorstelling zich voort. Er zijn al heel wat betere edities geweest. God zij dank was Billy Chrystal er niet om het geheel aan elkaar te praten. En er vielen gelukkig nog wat sterren te tellen, want iedereen met naam en faam was er. En Cameron Diaz is een engel! PS : Enkele Weetjes: Het nieuwe Kodak Theatre bevatte meer da drieduizend plaatsen, maar in de weken voorafgaande aan de ceremonie bleek dat dat te weinig zou zijn. Talloze studiobonzen werden verzocht zonder partner te komen! Dat zette wel wat kwaad bloed natuurlijk. Opvallend was tijdens de uitnodiging nochtans het grote aantal lege plaatsen. Er lopen nochtans heel wat mensen rond die enkel als taak hebben de lege zitjes op te vullen tot Gwyneth, Russell of Nicole terug zijn van het toilet. Wellicht verveelden ook zij zich te pletter. Ergerlijk is het feit dat men ongemerkt reclame tracht te maken voor films die binnen dit en een paar weken in de zalen verschijnen. Een bekend trucje is een Oscar te laten uitreiken door een koppel acteurs die net samen in een nieuwe film te zien zijn. Zo liet men Sandra Bullock met Hugh Grant opdraven (binnenkort samen in Two Weeks Notice) en verscheen Tobey Maguire aan de zijde van Kirsten Dunst (de twee hoofdrolspelers van het langverwachte Spider Man). La Goldberg zorgde gelukkig voor de zelfrelativering. Zo klaagde ze dat ze in geen enkel van de genomineerde films te zien was. Op www.oscar.com valt nog meer te lezen en te bekijken. Je vindt er foto's van de gasten, je kunt er de speeches van de winnaars lezen en een aantal filmpjes bekijken uit de Press Room.

Sven De Schutter

US vs EU - Een ongelijke strijd?

Impact van de wereldhandelsorganisatie op audiovisuele diensten en de Europese cinema

Gebaseerd op: PAUWELS (C.) & LOISEN (J.). Naar een nieuwe globale audiovisuele orde. In: I&I, 2002, vol. 20, nr. 3, pp. 35-41 Sinds 1995 is een globaal regulerend kader bevoegd voor de handel in audiovisuele diensten, waaronder ook bioscoopfilms gerekend worden. Voorlopig is daar nog weinig van te merken op nationaal en lokaal vlak. Maar hoezeer de invloed van de economische instelling WTO op cinema nu nog latent is, hoe meer invloed komende jaren kan verwacht worden. Zelfs in die mate dat de vrees voor de teloorgang van een diverse en pluriforme Europese cinema niet geheel onterecht is. Een andere kijk op het Europese filmbestel dringt zich op.

Geschiedenis : van GATT naar WTO

Vooreerst een stuk geschiedenis: de wereldhandelsorganisatie (WTO ? World Trade Organization) is de opvolger van het General Agreement on Tariffs and Trade (GATT). Dit is een akkoord waarin regels worden vastgelegd om de handel tussen naties (de ondertekenaars van het akkoord) vrij te maken. Dat betekent dat handelsbelemmeringen, zoals bv. hoge belastingen op de import van buitenlandse producten, stelselmatig zouden moeten worden weggewerkt. Het GATT werd afgesloten in de geest van ?nooit meer oorlog? net na WO II, een oorlog waar protectionistisch beleid (dus met veel handelsbelemmeringen) van naties tijdens het interbellum mede heeft toe bijgedragen. Door deze economische liberalisering (open stellen van grenzen voor buitenlandse producten) zouden staten op een meer gelijkwaardige voet handel drijven wat op zijn beurt coöperatie versterkt en economische spanningen, die al te dikwijls ook tot politieke spanningen leiden, vermindert. Het GATT is in feite een akkoord dat een reeks handelsregels overschouwt. De regels worden om de x aantal jaar aangevuld doordat onderhandelingen eromtrent in opeenvolgende onderhandelingsrondes worden besproken. Aldus breidt het globaal regulerend handelskader zich voortdurend uit. Dat is ook het basisprincipe van het GATT en nu de WTO (waarvan het GATT nu onderdeel is): progressieve liberalisering. Telkens wanneer de handelspartners een nieuwe onderhandelingsronde besluiten zijn meer sectoren opgenomen en is het reeds bestaande kader uitgebreid, m.a.w. de regels t.a.v. wereldhandel worden steeds verder geliberaliseerd en handelsbelemmeringen worden stelselmatig uit de weg geruimd. In oorsprong is het GATT een akkoord dat zich enkel richt op industriële en agrarische goederen. Toch trachtten de Verenigde Staten reeds vanaf de eerste onderhandelingsronde ook de audiovisuele markt aan de GATT-regels te onderwerpen. Dat illustreert al een eerste keer dat de belangrijkste handelsmacht audiovisuele goederen (toen in hoofdmate bioscoopfilms) louter als een verhandelbaar goed zien. De vraag om audiovisuele producten in het GATT op te nemen stuit echter op weerstand van Europa, waarbij vooral de Fransen zich heftig roeren in het debat. Enerzijds op basis van culturele redenen en anderzijds door de relatieve zwakte van de Europese audiovisuele sector tegenover de Amerikaanse, verzet Europa zich tegen de Amerikaanse eis. Telkens de Amerikanen in de onderhandelingen de liberalisering van de sector aankaarten ? zoals opnieuw vurig gedaan werd, wanneer televisieprogramma?s in de jaren ?60 steeds populairder werden ? countert Europa met het verweer dat audiovisuele diensten een cultureel goed zijn en de GATT-regels daar niet voor bevoegd zijn.

De Uruguay-ronde

Vanaf 1995 liggen de kaarten echter anders. Vanaf 1986 tot 1994 vindt immers de ?Uruguay-onderhandelingsronde' plaats. Daar wordt gezien het toenemend belang van de tertiaire sector en de onderbenutting van het winstpotentieel in deze sector(en) doordat markten hier nog te veel afgeschermd worden, een aanvang genomen met de liberalisering van de dienstensector. Ook audiovisuele diensten behoren hiertoe. De grote handelsmogendheden trekken de kar om een, analoog aan het GATT, regulerend kader te scheppen dat de vrijmaking van de globale dienstenmarkten (bv. Financiële, juridische, toerismediensten) initieert. Ook Europa ziet heil in een toename van afzetmarkten voor hun bedrijven die diensten aanbieden en zet zich achter de ontwikkeling van een akkoord voor dienstenliberalisering. Uiteindelijk wordt door alle handelspartners het GATS (General Agreement on Trade in Services) ondertekend, het kader dat de liberalisering van diensten uitstippelt. Wanneer audiovisuele diensten echter op de onderhandelingstafel komen, ontspint zich een oude polemiek. De Amerikanen verwachten natuurlijk dat hun wens om de audiovisuele dienstenmarkt vrij te maken ? en de uitvoer van hun producten (films, televisiesoaps, ...) dus niet geconfronteerd wordt met handelsbarrières ? nu ingewilligd kan worden. Te meer daar Europa op het interne vlak door het uitvaardigen van de richtlijn Televisie zonder Grenzen zelf aanstuurt op een liberaler benadering van de audiovisuele sector en bovendien uitgerekend de Fransen in eigen land de nationale zender TF1 privatiseren. Toch wordt tijdens de Uruguayronde opnieuw op basis van culturele argumenten, en opnieuw met de blijvende zwakte van de eigen audiovisuele sector t.a.v. die van Amerika in het achterhoofd, verzet aangetekend t.o.v. de liberalisering. Europa vreest dat indien ze haar quotasysteem (dat zijn beperkingen op de invoer van buitenlandse goederen, i.e. een beperkt procentueel aantal ingevoerde televisieprogramma?s, films etc.) en subsidies aan de eigen audiovisuele sector (beide volgens de GATT & GATS filosofie handelsbelemmeringen die op termijn dus moeten opgeheven worden) niet meer kan aanwenden, overspoeld zullen worden met buitenlandse/Amerikaanse audiovisuele producten. Doordat de productiekosten van Amerikaanse audiovisuele diensten immers reeds op het thuisfront in grote mate terugverdiend worden, betekent dit dat uitvoer naar o.a. Europa pure winst is en dus lage prijzen kunnen gevraagd worden. Dit in tegenstelling tot Europese audiovisuele diensten die hun kosten op de Europese markt nog moeten terugverdienen, dus hoge prijzen moeten aanrekenen en bovendien minder mogelijkheden hebben om hun producten uit te voeren (Amerika heeft immers op audiovisueel gebied de voordelen van de taal die universeel. gesproken wordt, een grote traditie, en ? vanuit economisch oogpunt ? een commercieel gerund audiovisueel systeem)

Moedig Europa?

Op basis van al deze overwegingen weigert Europa dus de regels voor de liberalisering van audiovisuele diensten te ondertekenen. De Europeanen trachten voor de audiovisuele sector een culturele uitzondering te bekomen, waarbij de liberaliseringsregels dus niet van toepassing zijn op audiovisuele diensten, gezien hun culturele aard. Bovendien kunnen ze zich beroepen op een regel in het GATS kader waarbij voor een bepaalde periode (in sé 10 jaar) de onderhandelde sector uitgesloten wordt van MFN verplichtingen. Dat laatste betekent dat ze niet moeten voldoen aan de Most Favoured Nation regel (MFN) die stelt dat concessies (in de zin van opheffen van handelsbelemmeringen) voor alle handelspartners gelijk moeten zijn en in feite de motor is achter de liberaliseringsdynamiek. In de polemische discussie beginnen de VS zich echter ook harder op te stellen en op het eind van de Uruguayronde vervalt de discussie omtrent de audiovisuele sector in een patstelling. Het GATS kader wordt aanvaard, maar t.a.v. de audiovisuele sector worden een resem uitzonderingen bekomen op het MFN principe, wat dus betekent dat Europa haar handelsbarrières (quota en subsidies) kan handhaven. Het bereikte resultaat wordt in de Unie en de Europese media onthaald alsof het een overwinning betrof op de Amerikaanse neoklassieke visie op culturele producten. Toch is de uitkomst genuanceerder: het is de Europeanen niet gelukt een culturele uitzondering te bekomen en bovendien heeft het zich door het GATS kader (waarin artikel XIX progressieve liberalisering beoogt op een termijn van maximaal 10 jaar) te ondertekenen verplicht om in de toekomst werk te maken van de liberalisering van de audiovisuele sector.

Van Seattle naar Qatar

Sindsdien is al heel wat tijd verstreken en wordt na een eerste mislukking om een nieuwe ronde op te starten in Seattle (mede door de acties van andersglobalisten), na een tweede ? gelukte ? poging in Doha, Qatar nu toch aanvang genomen met een nieuwe onderhandelingsronde. Uiteraard staan de besprekingen omtrent de verdere liberalisering van audiovisuele diensten op de agenda. Door het GATS te ondertekenen zien de Europeanen zich verplicht liberaliseringsstappen te ondernemen. De liberalisering en commodification of culture is m.a.w. onvermijdelijk en onomkeerbaar. Waartoe dit alles echter zal leiden is echter nog onduidelijk en in grote mate onvoorspelbaar. Toch tekenen zich reeds trends af die doen vermoeden rond welke punten de onderhandelingen zullen draaien. Zo zal de discussie rond audiovisuele diensten zich niet enkel situeren rond de specifieke GATS-regels over de auiovisuele sector, maar zullen ook andere GATS elementen, alsook andere regels (waaronder die uit het derde akkoord waarvoor de WTO bevoegd is, het TRIPs, dat handelsgerelateerde aspecten van intellectuele eigendomsrechten reguleert) een mogelijke invloed uitoefenen op de besprekingen. Zo geeft een Amerikaans voorstel t.a.v. de agenda voor onderhandelingen over audiovisuele diensten reeds aan dat zij kaart van de toenemende convergentie tussen internetdiensten en audiovisuele diensten zullen spelen. De regels voor telecommunicatie- en internetdiensten zijn immers veel stringenter. Doordat beide sectoren steeds meer naar elkaar toegroeien en als gevolg van de patstelling tijdens de Uruguayronde audiovisuele diensten onnauwkeurig zijn gedefinieerd (kwestie van alle partners niet voor het hoofd te stoten) zullen de Amerikanen trachten audiovisuele diensten te laten onderwerpen aan de sterke regels voor telecommunicatiediensten. Sterker nog, is het niet onmogelijk dat de VS, daarin gesteund door een andere grootmacht op de electronische markt, Japan, zullen pogen audiovisuele diensten te classificeren als virtuele goederen, waardoor ze onder het GATT kader vallen. En daarin zijn de regels reeds zeer sterk en verfijnd. Bovendien is door de onduidelijke definiëring de rechtsinterpretatie door het geschillenorgaan ? dat zeer zware sancties kan opleggen ? van de WTO onzeker. Verder kunnen audiovisuele werken ook onder het TRIPs kader vallen gezien dat de met handel verband houdende aspecten van intellectuele eigendomsrechten reguleert en waarin regels zijn opgenomen die slechts in beperkte mate de morele rechten van auteurs ondersteunen en veel meer de bedrijven steunen die verantwoordelijk zijn voor de (re)productie op grote schaal en verspreiding op de (wereld)markt. Het Europese audiovisuele systeem dat nog in grote mate gebaseerd is op cultuurprotectionistische maatregelen staat dus op losse schroeven, te meer ook daar op het interne gemeenschapsvlak steeds meer aangestuurd wordt op een economischer benadering van de culturele sector. Het is van belang een beleidsvisie te ontwikkelen waarin een evenwicht gezocht wordt tussen economische en culturele doelstellingen, zodat op die manier niet alleen meegespeeld kan worden op de globale audiovisuele markt die onvermijdelijk tot stand zal komen/is gekomen, maar ook culturele diversiteit en pluriformiteit blijvend nagestreefd kan worden.

Het einde van de Europese cinema?

Concreet betekent dit voor de Europese cinema, die zwaar gesubsidieerd wordt, dat beleidswijzigingen en de ontwikkeling van een alternatieve visie op cultuurgoederen zich opdringen. De kapitaalinjecties van overheidswege zullen in toenemende mate tot het verleden behoren en nieuwe financieringsbronnen dienen te worden gezocht. Indien uitsluitend in huidige neo-liberale logica wordt meegegaan zullen onrendabele bioscoopfilms door het wegvallen van gesubsidieerde kapitaalinjecties tot het verleden behoren. Een vanuit economisch oogpunt logisch gevolg, maar vanuit cultureel oogpunt waarschijnlijk gemis. Enkele uitzonderingen nagelaten kan verwacht worden dat de kwaliteit van de Europese cinema daalt. Aan de andere kant ligt/lag de oplossing ook niet in het teruggrijpen naar een puur cultuurprotectionistisch beleid, voor zover dat überhaupt nog mogelijk is. Blijven geld steken in (soms zgn.) kwaliteitsvolle audiovisuele producten ? waar de verdelingsregels dan nog vaak zeer onduidelijk en betwistbaar bleken ? waar geen kat naar komt kijken kan ook geen oplossing zijn (hiermee raken we de debatten aan over wat cultureel belangrijk is, wat kwaliteit is enz. ? debatten die, hoewel interessant, niet in dit stuk aan bod kunnen komen). Een alternatieve visie dus die economische en culturele doelstellingen verenigt en die het dossier voeden waarmee de Europese onderhandelaars naar de WTO-onderhandelingsronde trekken. Het breed maatschappelijk debat dat hiertoe kan leiden zal moeilijk zijn. Dit lijkt weinig concreet en wollig taalgebruik en dat is het in zekere zin ook omdat vooralsnog verantwoordelijke instanties nauwelijks aanstalten maken om deze discussie te voeren, zowel op nationaal niveau als op Europees niveau. Een eerste concrete stap tot een coherent antwoord op de toenemende commodification of culture is dan ook dat de oude tegenstelling tussen een paternalistische visie op cultuur en een economisch denken van bezoekers- of kijkersaantallen als kwaliteitsgraadmeter terzijde wordt gezet en een constructief debat tussen de verschillende belanghebbenden (producenten, artiesten, distributeurs, bedrijven, staat, ... én publiek) wordt aangegaan. Hoewel deze oproep waarschijnlijk in dovemansoren valt, zijn er instanties die deze discussie wel kunnen lanceren: bijvoorbeeld de Vlaamse filmintendant op lokaal/nationaal vlak, UNESCO op wereldvlak of zelfs de andersglobalistenbeweging die vele raakpunten zullen herkennen met hun strijd tegen huidige globalisering op eender welk vlak...

Jan Loisen

Ruimtevaart en de digitalisering van de cinema

Voor wie het nog niet wist, we leven in een tijd waarin alles gedigitaliseerd wordt. Met een paar éénen en nullen kunnen we alles aan. Behalve cinema blijkbaar, want de goeie oude bioscoopfilm, die bekijken we voorlopig nog via filmrollen. \'Voorlopig\' want of je het nu leuk vindt of niet, de industrie test nu al de commerciële haalbaarheid van filmdistributie op digitale wijze via satelliet. Het Europese Ruimtevaart Agentschap ESA werkt samen met een aantal ondernemingen aan een project dat moet zorgen voor een radicale verandering. De filmrollen, de pellicule die zo typerend is voor cinema gaat verdwijnen en wordt simpelweg vervangen door digitale bestanden. Het feit dat je als distributeur deze filmspoelen niet langer moet aanmaken en transporteren zorgt duidelijk voor een financieel voordeel dat hoogst waarschijnlijk één van de drijvende krachten achter dit project is. Het niet verslijten van de tape met het daaruitvolgend behoud van beeldkwaliteit zijn niet te onderschatten pluspunten. Maar is dit voor sommigen nu net niet één van de charmes van het grote scherm? Die typerende imperfecties aan de zijkanten, het geratel achteraan in de zaal tijdens stille scènes, ... soit, ik overdrijf. Wat gebeurt er nu concreet? In tien bioscopen (in Oostenrijk, Duitsland, Italië, Spanje en Engeland) ontvangen de voor het \"E-screen project\" geselecteerde cinema-uitbaters via computer en satelliet een volledige film, zijnde ongeveer 60 Gigabyte aan informatie. Merk op dat tegenwoordig de allernieuwste huispc ongeveer zoveel harde schijfruimte meekrijgt. U zal zeggen: \"Digitale televisie dat kennen we toch al langer\"! Inderdaad, maar daar is het schermpje veel kleiner. Begin maar eens zo\'n reusachtig bioscoopscherm in pixels op te delen. Voor zoveel schermruimte moest men sterk gaan compresseren, zeg maar de grote originele bestanden proberen te verkleinen om ze makkelijker te kunnen versturen. Twee uur film (of uiteraard elke andere audio-visuele inhoud) zal een origineel ongecompresseerd bestand hebben van 1300 GB (d.i. ongeveer 30 harde schrijven zoals wij ze kennen). Dit kan dus nu al omgezet worden in een bestand van 50,7 GB, wat toch al beduidend minder is. Voor de volledigheid zeg ik er even bij dat het bekomen formaat SMPTE-292M/24p heet en dat er ook een aantal encrypties ingestopt werden om een veilige overdracht mogelijk te maken. Een resolutie van 1920 op 1080 aan 24 frames per seconde moet de typische beeldkwaliteit van traditionele filmprojectie garanderen. Met dit project slaagt men er dus in om een gecompresseerde inhoud ergens af te leveren via satelliet, ongeacht de projectietechnologie die de bioscopen gebruiken. De gevechten om een standaard zullen wel volop aan de gang zijn, maar daar hebben we helaas geen zicht op. Het \'E-screen netwerk\' bestaat uit een centrale hub en een oneindig uit te breiden gemeenschap van ontvangers. En als je bedenkt dat de satellietkosten dalen met het aantal ontvangers, weet je dat de distributeurs niets liever hebben. Het is ook daarom dat satelliet gekozen werd boven een fysiek breedbandnetwerk op grondniveau. Een wereldwijd bereik via satellieten is al snel een feit, terwijl een kabelnetwerk steeds moet uitgebreid worden per nieuwe ontvanger. België is hier wel de uitzondering op de regel, maar voor ons overbekabelde Belgenlandje alleen zullen ze niet echt geaarzeld hebben, denk ik. Het uitdagende aan dit satellietsysteem is dat cinema\'s nu niet alleen vooraf opgenomen inhoud kunnen tonen, maar dat ze ook live beelden zullen kunnen aanbieden. En daar verandert misschien het hele concept van een bioscoopfilmpje meepikken. Je zal kunnen kiezen tussen film, live muziek, sport, theater, nieuws,... Wie weet gaan we wel terug naar het begin van de cinema waarbij mensen nieuws keken in de bioscoopzalen? Alles is mogelijk als er maar volk op af komt. En dat is men nu dus aan het testen. Men definieert in de betrokken testzalen het \'businessmodel\' van de toekomstige cinema. Afwachten dus, maar vergeet niet dat het moet opbrengen en dat de consument nu al bijna verstikt in de vele mogelijkheden van het reeds bestaande media-overaanbod. Kortom, wait and see, maar ga toch snel nog even een verslijtbare film zien voor het te laat is!

Tim Somers

Promotiebeleid in de Vlaamse en Europese cinema

Luckas Vander Taelen: filmintendant

Nieuwbakken Vlaams filmintendant Luckas Vander Taelen zetelt in 2002 nog een tijdje voor de groenen in het Europees parlement. Eén van zijn belangrijkste wapenfeiten daar was de creatie van een rapport over de Europese film, 'Over een betere verspreiding van Europese films op de interne markt en in de kandidaat-lidstaten', dat in november 2001 werd goedgekeurd. Het verslag dat rapporteur Luckas Vander Taelen in Straatsburg opstelde voor de commissie 'Cultuur, Jeugd, Onderwijs, Media en Sport' stelt in 2000 binnen de EU een marktaandeel van 22.5% vast voor de Europese film. Dat aandeel was drie maal groter in de jaren zestig, terwijl Europa nu méér films produceert dan de Verenigde Staten! Het rapport overloopt bestaande en te creëren regelgeving. De waslijst aanbevelingen omvat o.a. een 'interconnectie-systeem' waardoor producenten toegang krijgen tot fondsen in andere lidstaten, meer aandacht voor beeldcultuur in het onderwijs en meer ondersteuning voor promotie (in Europa nu 5% van het budget, in Hollywood 30%). Tegen 2005, stelt het rapport, kunnen 350.000 jobs worden bijgecreërd in de Europese audiovisuele sector. Dat betere promotie essentieel is voor de Vlaamse en voor de Europese film, wordt een strategische invalshoek binnen het nieuwe Vlaamse filmbeleid dat Vander Taelen mee vorm zal geven. Een ander aandachtspunt daarin is de medewerking van de (openbare en commerciële) televisieoproepen bij de film. In zowat alle Europese regio's is die wettelijk vastgelegd, in Vlaanderen slaagt onder andere Bert De Graeve erin die politieke vraag onder het zand te schuiven. Met Vander Taelen aan het hoofd van de Vlaamse film en met de herziening van de Europese 'Televisie zonder grenzen'-richtlijn die voor 2002 op stapel staat, mogen we hopen dat dat verandert. De Belgische tak van betaalzender Canal+ investeerde alvast vijf miljoen Belgische frank in Villa des Roses van Frank Van Passel. Als de nieuwe filmintendant erin zou slagen de taksen op het abonnementsgeld voor Canal+ te halveren, zo kondigde directeur Patrick Tilleux in 1999 aan, kan en wil Canal+ zo'n 3 miljoen Euro per jaar in film investeren?. Het Franse Canal+ speelt alvast -wettelijk verplicht- een gigantische rol in het succes van de enige Europese film die écht goed draait, met name de Franse. De betaalzender uit ons buurland zorgde ervoor dat Mulholland Drive toch een film kon worden, investeert in ontelbare Europese films (Le Fabuleux destin d'Amélie Poulain, bijvoorbeeld) én is hoofdsponsor van de jaarlijkse uitreiking van de Césars.

27e Nuit des Césars

Die Césars werden op zaterdag 2 maart 2002 voor de 27ste keer uitgereikt door de 3025 koppen tellende Académie des Arts et Techniques du Cinéma. Grote winnaars werden Sur mes Lèvres van Jacques Audiard en, uiteraard, Le Fabuleux Destin d'Amélie Poulain van Jean-Pierre Jeunet. Deze laatste, de nummer één in de K.U.T-top tien van 2001, kreeg maar liefst 13 nominaties. De film ontving een stuk minder prijzen, maar wel de allerbelangrijkste: beste film en beste regisseur. Verder werden ook de muziek (van Yann Tiersen) en het decor, dat het Parijse Montmartre nog feeërieker toont dan het al is, met een beeldje bedacht.De Nuit des Césars bleek weer een uitstekende staalkaart van wat de francofone zevende kunst heeft te bieden. Vraag is nu hoeveel van de vijf nominaties Amélie Poulain op 24 maart in oscars zal kunnen omzetten. Maar eigenlijk doet dat er niet zoveel toe. Het doel, promotie voor de Franse en in extenso de Europese film, is allang bereikt. Hopelijk kan in het kielzog van de huidige hausse ook de Vlaamse film een graantje aandacht meepikken. Herinner u de prijs die Pauline en Paulette in Cannes binnenreef. En constateer dat Frank Van Passel overal, naast het Britse filmkoppel Merchant-Ivory, ookDelicatessen van Jeunet (waarover kritische stemmen zeggen dat 'Amélie' er maar een doorslagje van is) als invalsbron voor Villa des Roses vermeldt. Met name de tuyauterie is in beide films prominent aanwezig. Hoe bedoelt u, u begrijpt het woord tuyauterie niet ? Borstel uw Frans dan wat op! Doe het snel. Het zal een goeie zaak zijn voor uw appreciatie van de belangrijkste Europese tak van de zevende kunst. Kijk daartoe eens een filmpje. Amélie, La Pianiste, Sur mes Lèvres, Huit Femmes, Petites Misères of Le Lait de la Tendresse Humaine, bijvoorbeeld. Of La Cité des Enfants Perdus, Toto, le Héros, Les Glaneurs et la Glaneuse, La Fille sur le Pont, Sous le Sable. In Brussel wel opletten of de distributeur, videoboer of DVD-verdeler de film tenminste heeft ondertiteld. En als dat niet het geval blijkt, wel, dan ga je maar naar een Vlaamse film. Want als het geen animatiefilm is, is die niet gedubd. Plus, heden ten dage bestaan er al Vlaamse thrillers, verfilmingen van Vlaamse literaire meesterwerken die niet gedateerd aandoen en heerlijke, in Nederland gedraaide 'kinder'films. En nu komt er nog een filmliefhebber en -kenner aan het hoofd van de Vlaamse zevende kunst ook. We kunnen het niet genoeg herhalen: Viva le cinéma Européen contemporain!

Jan Sulmont

Oscars 2002: vooruitblik

Het grootste Hollywood-spektakel, de uitreiking van de Academy Awards, vindt op 24 maart voor de 74e keer plaats. In meer dan 20 categorieën worden gouden beeldjes uitgereikt, en de genomineerden zijn nu al bekend. Wij overlopen ze even. Koploper is tot onze grote vreugde Lord of The Rings, die met 13 nominaties net niet gelijk komt te staan met de records van Titanic en Ben Hur. De vakkundige biografie A Beautiful Mind kreeg er 8, en de Kermis-in-Parijs-prent Moulin Rouge en Robert Altman's ensemble-film annex moordmysterie Gosford Park kregen er 7. Allemaal films die die erkenning wel waard zijn, hoewel we A Beautiful Mind wel iets te gladjes vinden. Bij de acteurs moeten we nog maar eens vaststellen dat geesteszieken, alcoholverslaafden, echt bestaande personen, en stervende hoeren goed scorende rollen zijn. Beste Film A Beautiful Mind maakt in deze categorie dus net dankzij die gladheid en overdreven sentiment het meest kans te winnen. Amerika is dol op biografieën over zieken en geniën, en met superieur acteerwerk van o.a. Russell Crowe, kan het helemaal niet meer stuk. Toch mogen we de kansen van de ultieme avonturenfilm Lord of the Rings niet onderschatten. Deze in vrijwel alle opzichten perfecte film is beslist onze nummer 1. Andere sterke tegenstanders zijn het gezinsdrama In The Bedroom (een regiedebuut), Moulin Rouge, en Gosford Park, en voor het eerst in jaren zitten er geen onvolwaardige tegenstanders in deze categorie (zoals vorig jaar bv. 'Chocolat'). De Academy maakte wat ons betreft de juiste keuze, hoewel 'The Man Who Wasn't There' en zeker 'Mulholland Dr.' evengoed in dat rijtje hadden mogen staan. Beste Regisseur A Beautiful Mind, 'Gosford Park' en 'Lord of the Rings' kregen naast een nominatie voor beste film ook nominaties voor de regie. Respectievelijk zijn dat Ron Howard (die ondanks jarenlang vakkundige en geprezen kassuccessen nu pas voor het eerst een nominatie krijgt), Robert Altman (regisseur van enkele klassiekers en op z'n 77e (!) nog steeds één van de ijverigeste en beste regisseurs van Hollwyood) en Peter Jackson (die waarschijnlijk het hardst gewerkt heeft voor de nominatie en ze dus wat ons betreft het meest verdient). Baz Luhrman (Moulin Rouge) en Todd Field ('In The Bedroom') moeten tevreden blijven met die nominatie voor Beste Film. Zij staan hun plaatsje af aan Ridley Scott (voor de oorlogsfilm 'Black Hawk Down' - de man werd vorig jaar al genomineerd voor 'Gladiator') en David Lynch ('Mulholland Dr.'). Die laatste is echt wel de vreemde eend in de bijt, want zijn mysterieuze en spannende film is allesbehalve Oscarvoer. Wij wensen hem beslist de Oscar toe, hoewel de strijd waarschijnlijk tussen Howard en Jackson zal gespeeld worden. Beste Acteur Russell Crowe slaagt er in voor de derde opeenvolgende keer in deze categorie op te duiken. Na 'The Insider' en 'Gladiator' (waarvoor hij ook won), levert hij opnieuw een indrukwekkende prestatie in A Beautiful Mind. Crowe's portret van het wiskundige maar schizofrene genie John Nash is niet geheel realistisch, maar wel knap geacteerd. Het is bovendien een rol die niet meer kon verschillen met die van Generaal Maximus in 'Gladiator, en dat benadrukt de veelzijdigheid van Crowe des te meer. Zeer waarschijnlijk zal hij voor de tweede opeenvolgende keer met de gouden kaalkop naar huis gaan, en dat deden enkel Spencer Tracy (in 1937 en 1938) en Tom Hanks (in 1993 en 1994) hem voor. Zéér merkwaardig echter, is het feit dat twee van Crowe's tegenstanders uit 1999 opnieuw zijn concurrenten zijn! Misschien is dat wel de eerste keer in de geschiedenis van de Oscars: Sean Penn, genomineerd voor zijn rol als geesteszieke (alweer één) in het melodrama 'I Am Sam', Denzel Washington voor de rol van onsympathieke, corrupte flik in 'Training Day', een film die uw K.U.T-site hélemaal niet te pruimen vond, en deze nominatie vinden we dus geheel onterecht! De overige twee nominaties zijn voor de vrij onbekende, Britse acteur Tom Wilkinson ('In The Bedroom' en ook bekend uit 'The Full Monty') en superster Will Smith. Die verdient zijn nominatie beslist, want in 'Ali' geeft hij op verbluffende wijze de gelijknamige bokslegende gestalte. Smith heeft tussen commerciële ondingen door trouwens al enkele keren bewezen over veel talent te beschikken. K.U.T hoopt dat Smith de Oscar voor Crowe kan wegkapen. Vielen jammer genoeg net uit de boot: Gene Hackman (hilarisch in 'The Royal Tenenbaums') en Billy Bob Thornton (meesterlijk in 'The Man Who Wasn't There' en naar verluidt ook in 'Monster's Ball') Beste Actrice Eindelijk mag Nicole Kidman, na gemiste kansen voor 'To Die For', 'Portrait of a Lady' en 'Eyes Wide Shut' een nominatie op haar naam schrijven. De Australische ster beleefde dan ook haar topjaar, met twee fantastische films. De nominatie kreeg ze voor Moulin Rouge, hoewel ze evenveel kans maakte met 'The Others'. Kidman is beslist onze favoriet, want in beide rollen was ze overweldigend goed. Ironisch dat ze eerst van Cruise moest afraken om kans te maken op een gouden beeldje. Maar jammer genoeg zijn haar kansen om te winnen kleiner dan die van Sissy Spacek. Die draait al enkele decennia mee in Hollywood en werd tussen '76 en '86 al 5 keer genomineerd. Nu maakt ze een schitterende come-back, met een moederrol in 'In the Bedroom', en Spacek mag al plaats vrij maken op de schoorsteenmantel, want ook Halle Berry ('Monster's Ball'), Judi Dench ('Iris') en zeker Renee Zellweger ('Bridget Jones'Diary') zullen haar die Oscar waarschijnlijk niet kunnen afpakken. Ook Zellweger's nominatie voor een flutrol in een prutsfilm kan onze goedkeuring niet krijgen. Wij hadden liever Tilda Swinton ('The Deep End') of Naomi Watts ('Mulholland Dr.') in haar plaats genomineerd gezien. Beste acteur in een bijrol Dat de Brit Jim Broadbent ('Iris', maar ook steengoed als de eigenaar van 'Moulin Rouge') er tussen zou zitten, was al te verwachten, en ook Ben Kingsley ('Sexy Beast') en Jon Voight ('Ali' en vader van Oscarwinnares Angelina Jolie) mochten hopen op een nominatie. Iets minder zeker, maar beslist zeer verheugend is de nominatie voor Ian McKellen, die in Lord of the Rings zeer overtuigend de tovenaar Gandalf speelde. En geheel onverwacht, en nog veel meer onterecht is de nominatie voor Ethan Hawke, ook al voor 'Training Day'. Hawke heeft al goeie dingen gedaan, maar dat onding was er zeker geen van! Hij steekt met deze nominatie stokken in de wielen van Steve Buscemi, een ijzersterke acteur die met zijn rol in het poëtische 'Ghost World' als kanshebber werd getipt, en Ed Harris, die in 'A Beautiful Mind' schitterend weerwerk levert aan Crowe. Waarschijnlijk wordt Broadbent de winnaar, hoewel we onze favoriet McKellen niet mogen uitsluiten. Beste actrice in een bijrol Een categorie waarvan de genomineerden al het langst vooraf te voorspellen waren, want in zowat elke prijzenslag werd hetzelfde groepje dames (terecht) genomineerd. Alle vijf zetten ze prachtige personages neer in steengoede films: Jennifer Connelly (A Beautiful Mind), Helen Mirren en Maggie Smith (Gosford Park), Marisa Tomeï (In The Bedroom) en Kate Winslet (Iris). Wij duimden eigenlijk voor Cameron Diaz, het enige positieve aan Vanilla Sky, maar de povere kwaliteit van de film heeft haar kansen doen afnemen! Zonde, want ons favoriete blondje is ook een prima actrice. Connelly zal wel winnen, maar geef die Award wat ons betreft maar aan Mirren of Smith, twee geweldige Britse actrices wiens glamour-gehalte zo laag is dat ze met het winnen van een Award de hele Academy te kakken kunnen zetten. Maar goed, Connelly is de enige van dit clubje dat nog geen Oscar won, dus we kunnen er mee leven als zij hem krijgt. Tenslotte zat ze vorig jaar ook al stralend te wezen in Requiem for a Dream, dus we gunnen haar alle roem. Voor een overzicht van de andere categorieën verwijzen we graag naar www.oscar.com, waar u nog veel meer zinnige en onzinnige zaken rond de Oscars vindt. Zo kun je alle jurken en pakken die beroemdheden droegen op vorige edities (Björk droeg vorig jaar een zwaan!) bekijken, en zelfs de evolutie van enkele actrices, wat betreft kledij en kapsels dan, bekijken. Ook krijg je de kans een oscarquiz te spelen of technische gegevens te raadplegen over het Oscarbeeldje. Toch nog enkele weetjes om af te sluiten: *Met plezier stelden we vast dat de sublieme thriller Memento ook twee nominaties in de wacht sleepte (Beste Scenario en Beste Montage). Blijkbaar krijgt onafhankelijk maar creatief talent toch soms nog aandacht in Hollywood. *De prachtige song Come What May die Nicole Kidman en Ewan McGregor brachten in Moulin Rouge, werd niet genomineerd voor Beste Song. De Academy geeft als reden dat het lied oorspronkelijk werd geschreven voor 'Romeo+Juliet', en dus niet origineel was. Jammer, want het zou ons tenminste één leuk optreden bezorgd hebben op een soms nogal vervelende avond. *Nog een primeur: Voor het eerst zijn drie van de 20 genomineerde acteurs zwart (Halle Berry, Will Smith & Denzel Washington). Nog opvallender is dat twee daarvan in dezelfde categorie zitten. Het is een triest feit dat dit nog nooit eerder gebeurde. *Een dag voor de Oscaruitreiking worden de Razzie Awards uitgereikt! Dit zijn de absolute tegenhangers van de Academy Awards en zij belonen de slechtste films en prestaties. Voornaamste genomineerden zijn Mariah Carrey, Pearl Harbour, Jennifer Lopez, Penélope Cruz, Sylvester Stallone (die al 15 jaar na elkaar genomineerd wordt!), en Planet of the Apes. Meer info: www.razzies.com *Paulinne & Paulette was de Belgische inzending voor de Beste Buitenlandse Film. De zeemzoete film werd niet gekozen. Maar ons aller lieveling, Amélie Poulain, is gelukkig wel aan boord!

Sven De Schutter